ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက် ထွက်ပြေးသွားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်လာရေး ပဂတိမြေပြင်အခြေအနေကို ကြည့်ရှုလေ့လာဖို့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခစခန်းက တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့  ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ကိုယ်စားပြု အိမ်ထောင်ဦးစီး ၂၁ ဦးပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့ဟာ ဒီနေ့  မေလ ၅ ရက်နေ့ မောင်တောမြို့သို့ လာရောက်မယ်လို့ ပြန်လည်လက်ခံရေး တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။

“ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကနေ ငါးခူရ ပြန်လည်လက်ခံရေးစခန်းကို လာကြမှာ။ ငါးခူရကနေ လှဖိုးခေါင် ယာယီပြန်လည်လက်ခံရေးစခန်းကို လာကြမှာ၊ လှဖိုးခေါင်မှာတော့ သူတို့ စားသောက်ရေးအတွက် စီစဥ်ထားတယ်။ ဝတ်ပြုဖို့နေရာတွေပါ ကော်ဇောခင်းပြီး ပြုပြင်ထားကြတယ်ဗျ။”

ရိုဟင်ဂျာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ မလာရောက်ခင် စစ်တွေအခြေစိုက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကောင်စစ်ဝန်ပါ မေလ ၄ ရက်နေ့ကတည်းက  မောင်တောမြို့ကို ကြိုတင်ရောက်ရှိနေပါတယ်။

“ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်က လာကြမှာက IDP စခန်း တာဝန်ခံတွေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ ကိုယ်စားပြု အိမ်ထောင်ဦးစီး ၂၁ ဦး ပါဝင်မှာ။ တရက်တည်း လေ့လာရေးပါ။ လက်ခံမယ့်နေရာကတော့ လှဖိုးခေါင် ယာယီပြန်လည်လက်ခံရေးစခန်းပေါ့။”

၂၀၁၇ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက် ထွက်ပြေးသွားကြသူ ၇ သိန်းကျော်အနက် ဒုက္ခသည် ၁,၀၀၀ ကျော်ကို ရှေ့ပြေးစီမံချက်တခုအဖြစ် မေလကစလို့ ဒုက္ခသည်နေရပ်ပြန်ရေးအတွက် နှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းစီစဉ်နေကြပါတယ်။

မြန်မာဘက်က လက်ခံဖို့ လျာထားတဲ့  ဒုက္ခသည်တွေထဲမှာ ရိုဟင်ဂျာ ၇၀၀ ကျော်နဲ့ ဟိန္ဒူ ၄၀၀ ပါဝင်ပြီး အဲဒီလူတွေကို မြန်မာဘက်မှ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို သွားရောက်တွေ့ဆုံ စိစစ်အတည်ပြုပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ ကော့ဇ်ဘဇားရှိ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ အစိုးရပိုင် မိုဘိုင်းအော်ပရေတာ Teletalk အနေနဲ့ မိသားစုတစ်စုကို ဆင်းမ်ကတ်တစ်ခုနှုန်း ထုတ်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပြီး တခြားမိုဘိုင်းအော်ပရေတာ ဆင်းမ်ကတ်တွေအသုံးပြုတာကိုတော့ ကန့်သတ်သွားမယ်လို့ ဒေသတွင်းမီဒီယာများမှာဖော်ပြထားပါတယ်။ 

Teletalk ဆင်းမ်ကတ်တွေကို ရိက္ခာကတ် သို့မဟုတ် မိသားစုရေတွက်ခြင်းနံပါတ် (FCN) များမှတဆင့် ဖြန့်ဝေပေးသွားမှာဖြစ်တယ်လို့သိရပါတယ်။

ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-မြန်မာနယ်စပ်က ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ခိုလှုံနေကြရတာဖြစ်ပြီး မြန်မာပြည်မှာ ကျန်ခဲ့တဲ့မိသားစုတွေ၊ တခြားနိုင်ငံမှာရောက်နေကြ တဲ့ဆွေမျိုးတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် မိုဘိုင်းအော်ပရေတာတွေအပြင် မြန်မာမိုဘိုင်းလ်ဖုန်းလိုင်းတချို့နေရာမှာမိတာကြောင့် မြန်မာဆင်းမ်ကတ်ကိုပါ အသုံးပြုနေကြတယ်လို့ အာဏာပိုင်တွေကပြောပါတယ်။

ဒီလိုသုံးစွဲနေမှုတွေမှာ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု၊ ပြန်ပေးဆွဲမှု၊ လူကုန်ကူးမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရားမဝင်လုပ်ငန်းတွေကိုလုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အာဏာပိုင်တွေက စွပ်စွဲထားပါတယ်။

ပြည်ပအော်ပရေတာဆင်းမ်ကတ်တွေကိုအသုံးပြုတာကြောင့် မသမာသူတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို စောင့်ကြည့်ဖို့နဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ထိန်းသိမ်းဖို့အတွက် အခက်အခဲဖြစ်စေတယ်လို့ ရဲတပ်ဖွဲ့ကဆိုပါတယ်။

ဒီပြဿနာကိုဖြေရှင်းဖို့အတွက် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရဲ့ မိုဘိုင်းလ်ဖုန်းကွန်ရက်တစ်ခုအောက်မှာ ထားရှိစေပြီး မြန်မာဆင်းမ်ကတ်တွေအသုံးပြုခြင်းကို တားမြစ်ဖို့လိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။