စစ်ကောင်စီက ဆင်ဖြူတိရစ္ဆာန်ပုံနဲ့ သွန်းလုပ်ရောင်းချမယ့် ရွှေဒင်္ဂါးကို ဝယ်ယူဖို့ ရွှေလုပ်ငန်းရှင်တွေက စိတ်ဝင်စားမှု မရှိတဲ့အကြောင်း ရွှေဝယ်ရောင်းလုပ်ကိုင်သူ လုပ်ငန်းရှင်တွေက ပြောပါတယ်။

၇၅ နှစ်မြောက် စိန်ရတု လွတ်လပ်ရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ် အနေနဲ့ တကျပ်သားရွှေဒင်္ဂါးနဲ့ ငါးမူးသားရွှေဒင်္ဂါးတွေကို ဆင်ဖြူပုံနဲ့ အသစ်သွန်းလောင်း ထုတ်ဝေသွားမယ်လို့ စစ်ကောင်စီ ပြန်ကြားရေးက သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

အသစ်သွန်းလောင်းမယ့် တကျပ်သားရွှေဒင်္ဂါးဟာ အချင်း ၂၆ ဒသမ ၀ မီလီမီတာနဲ့ အထူက ၂ ဒသမ ၀ မီလီမီတာရှိပြီး ဒင်္ဂါးရဲ့ ရှေ့မျက်နှာပြင် အလယ်ဗဟိုမှာ ဆင်ဖြူပုံသွန်းလုပ်ကာ ယာဘက်နေရာမှာ ၇၅ နှစ်မြောက်လို့ ပါရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဆင်ဖြူတော်ရဲ့အောက်ခြေမှာ ၁ ကျပ်သား ၂၀၂၃ လို့ ရေးထားပြီး ရွှေဒင်္ဂါးရဲ့ အနားပတ်လည်မှာ မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ် ၇၅ နှစ်မြောက် စိန်ရတု လွတ်လပ်ရေးနေ့ ဆိုပြီး ဒီဇိုင်းထုတ်လုပ်ထားပါတယ်။

တခါ ရွှေဒင်္ဂါးရဲ့ကျောဘက်မှာ ဆင်ဖြူပုံပါရှိပြီး  အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ ယာဘက်နေရာမှာ “75th” နဲ့အတူ အောက်ဘက်မှာ “16.329 gm. 2023” လို့ ရေးထားပြီး ရွှေဒင်္ဂါး အနားပတ်လည်မှာ “Central Bank of Myanmar” “75th Diamond Jubilee Independence Day” လို့ ပါရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ငါးမူးသားရွှေဒင်္ဂါးကတော့ အချင်း ၂၂ ဒသမ ၀ မီလီမီတာနဲ့ အထူက ၁ ဒသမ ၅ မီလီမီတာ ရှိပြီး ဒီနေ့ ဇန်နဝါရီ ၅ ရက်က စတင်ကာ နေပြည်တော်၊ ရန်ကုန်နဲ့ မန္တလေးရှိ မြန်မာ့ကျောက်မျက်ရတနာရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းအောက်ရှိ အရောင်းဆိုင်တွေကတဆင့် ရောင်းချပေးသွားမှာပါ။

ဒါပေမဲ့ စစ်ကောင်စီကရောင်းချတဲ့ ရွှေဒင်္ဂါးတွေကို ရွှေကုန်သည်တွေက စိတ်ဝင်စားမှု မရှိတာကြောင့် ဝယ်မယ့်သူ မရှိလောက်ဘူးလို့ ရွှေလုပ်ငန်းရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။

ဝါရင့်ရွှေကုန်သည်တဦးက “ရွှေသမားတွေကတော့ ဝယ်ကြမယ်လို့ မမြင်ဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့  နိုင်ငံတော်ကရောင်းတဲ့ ရွှေဒင်္ဂါးက ၁ ကျပ်သားကို ၁၆ ဒသမ ၃၂၉၃ ဂရမ် နဲ့ ရောင်းတာလေ။ ဒါပေမဲ့ ဈေးကွက်ထဲမှာက ၁၆ ဒသမ ၆၀၆၆ ဂရမ်နဲ့ အရောင်းအဝယ် လုပ်ကြတာ။ အဲ့တော့ ၁ ကျပ်သားမှာ ၂ ရွေးလောက် အချိန်အတွယ်က ကွာနေတယ်။ ဒီကနေ့ ဈေးနဲ့တွက်ရင် ၁ ရွေးကို နှစ်သောင်းဝန်းကျင်ဆိုတော့ ၂ ရွေးအတွက်က လေးသောင်း ဝန်းကျင် ဟနေတာပေါ့။ ဈေးကွက်ထဲမှာ ဒီကနေ့ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေတဲ့ အခေါက်ရွှေဈေးက ၁ ကျပ်သားကို ၂၇ သိန်း ၃ သောင်းစွန်းစွန်း ရှိတယ်။ သူတို့ကလည်း ၂၆ သိန်း ၉ သောင်းလောက်နဲ့ ဈေးဖွင့်တယ်ပဲ ဆိုပါတော့။ ဒီတော့ သူတို့ရောင်းတဲ့ဈေးက ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးထက် ကျပ် သုံးသောင်း၊ လေးသောင်း လောက်တော့ နည်းရင်နည်းမယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘာရှိလဲဆိုရင် တန်းစီရတာနဲ့ ဘာနဲ့ဆိုတော့ အလုပ်ရှုပ်တယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် ရွှေသမားတွေက သွားမဝယ်ကြဘူး” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအစိုးရ (NLD) လက်ထက်မှာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ရုပ်ပုံနဲ့ သွန်းလုပ်ခဲ့တဲ့ ငါးမူးသား အလေးချိန်ရှိ ရွှေဒင်္ဂါးတွေကို ပြည်သူတွေက အားပေးဝယ်ယူခဲ့ကြတဲ့အတွက် လက်ကျန်လျော့နည်းသွားခဲ့ရလို့ အသစ်ထပ်မံ သွန်းလုပ်ထုတ်ဝေသွားမယ့်အကြောင်း ဗဟိုဘဏ်က ကြေညာခဲ့ရပါတယ်။

လက်ရှိမှာလည်း ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းဟာ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးကြောင့် အနည်းငယ် ပြောင်းလဲခဲ့ရပြီး အရောင်းအဝယ်က အေးနေပါတယ်။

ရန်ကုန်အခြေစိုက် ရွှေဝယ်ရောင်းသမားတဦးက “ဝယ်ရောင်းသမားတွေကတော့ ဒီကာလမှာ အရောင်းအဝယ် သိပ်မလုပ်ကြဘူး။ ဒါကလည်း ဒီရာသီဆိုရင် ပုံမှန်ဖြစ်နေကြပါ။ တကယ်လိုတဲ့သူ ဆိုင်သမားတွေပဲ ဝယ်ရောင်းလုပ်ကြတာ။ ရွှေဈေးက ကမ္ဘာ့ရွှေဈေး တက်လို့သာ ဒီမှာလည်း ရွှေဈေးက အနည်းငယ် အပြောင်းအလဲ ရှိသွားတာ။ ဒီအချိန်မှာ နှစ်စဉ် ရွှေဈေးက ငြိမ်တာများတယ်။ ငြိမ်တာများတဲ့အတွက်ကြောင့် ဝယ်ရောင်းသမားက ဒီအချိန်မှာ ရွှေကို ရင်းနှီးတာထက်စာရင် တခြားဟာတွေကို ရင်းနှီးကြတာများတယ်။ ဥပမာ ပဲတို့ နှမ်းတို့ ဘာတို့ပေါ့နော်။ တချို့ဆိုရင် ဒီရာသီမှာ အဲ့ဒါတွေကို ဝယ်လှောင်ထားလိုက်ကြတယ်။ မိုးဦးကျအချိန်ဆိုရင် ဒါတွေက ဈေးတက်ကြပြီလေ။ အဲ့ဒါကြောင့် အဲဒီဘက်ကို ပြောင်းပြီး ရင်းနှီးကြတာများတယ်။ မိုးနှောင်းလောက် ရောက်တဲ့အခါ ခုန ကုန်သည်တွေက လှောင်ထားတဲ့ဟာတွေကို ထုတ်ရောင်းပြီး ရွှေဘက် ပြန်လှည့်ကြတယ်။ အဲ့အချိန်ဆိုရင် ရွှေဈေးက ပြန်တက်လာလေ့ရှိတယ်” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

ရန်ကုန်တိုင်းရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက ဒီကနေ့ ဇန်နဝါရီ ၅ ရက် နေ့လယ် ၂ နာရီခွဲ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးက ၁ အောင်စကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁,၈၅၀ ရှိပြီး ရန်ကုန်တိုင်းရဲ့ ရည်ညွှန်းရွှေဈေးနှုန်းက အကယ်ဒမီ (မီးလင်း) ၁ ကျပ်သားကို ၂,၁၇၉,၅၀၀ ကျပ် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမှန်တကယ် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေတဲ့ ဈေးနှုန်းက ၁ ကျပ်သား ကို ၂,၇၃၃,၀၀၀ ကျပ် ရှိပါတယ်။

စစ်ကောင်စီဟာ တရားဝင်ငွေလဲလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူနဲ့ ရွှေလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူတချို့ကို ရန်ကုန် စ သုံးလုံးရုံးမှာ ခေါ်ယူမေးမြန်းစစ်ဆေးနေပြီး ငွေလဲကောင်တာတွေလည်း ပိတ်ထားကြလို့ ဒေါ်လာမှောင်ခိုဈေး ကျပ် ၃၀၀၀ ဝန်းကျင်ထိ မြင့်တက်လာပါတယ်။

ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း မြန်မာငွေတန်ဖိုး ဆက်တိုက်ကျဆင်းလာတာကြောင့် ပြင်ပမှောင်ခိုဈေးကွက်မှာ နိုင်ငံခြား ငွေလဲနှုန်းက ဩဂုတ် ၁ ရက်နေ့မှာ အမေရိကန် ၁ ဒေါ်လာကို မြန်မာငွေ ကျပ်၂၉၀၀ ကျော်ကနေ ၃၀၀၀ လောက်အထိ ရှိနေပြီး အရောင်းအဝယ်ဖြစ်တဲ့ ဈေးနှုန်းက ကြိုက်ရောင်းကြိုက်ဝယ် ပုံစံ ဖြစ်နေပါတယ်။  ဒေါ်လာနဲ့ အပြိုင် ရွှေစျေးကလည်း တကျပ်သားကို ကျပ် ၂၃ သိန်း အထက်ထိ စံချိန်တင် မြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ 

မြန်မာငွေဈေး အဆမတန် ကျဆင်းလာတာကြောင့် စစ်ကောင်စီဟာ တရားဝင် ငွေလဲလုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ ရွှေဆိုင်တချို့က လုပ်ငန်းရှင်တွေကို ခေါ်ယူမေးမြန်းစရာ ရှိလို့ဆိုပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လကုန် ရက်ပိုင်းမှာ ခေါ်ဆောင်သွားတာ ခုချိန်ထိ ပြန်လွှတ်မပေးသေးဘူးလို့ မိသားစုဝင်တွေက ပြောပါတယ်။

ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ ငွေလဲလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူ မိသားစုဝင်တဦးက "တရားဝင်ဖွင့်ထားတဲ့သူတွေချည်းပဲ။ သူတို့ မေးစရာရှိလို့ဆိုပြီးခေါ်တယ်၊ မေးစရာရှိလို့ဆိုပြီးတော့ ရွှေသမားတွေလည်း‌ ခေါ်ထားတယ်။ ဘယ်လွှဲတာလဲ မေးနေတယ်ပေါ့နော်၊ စာရွက်စာတမ်းတွေ အကုန်လုံး စစ်နေတယ်ပေါ့နော်၊ ဒါပေမဲ့ ကျမတို့ တရားဝင် လုပ်ထားတဲ့ အကုန်လုံးကို အားလုံးဖြေနိုင်တယ်။ အဆက်အသွယ်လည်းရတယ်၊ အားလုံးအေးအေးဆေးဆေးတော့ ထားတယ်။ ဘာကြောင့် ပြန်မလွှတ်သေးလဲတော့ မသိဘူး” လို့ ပြောပါတယ်။

အခုချိန်မှာ ဖမ်းဆီးခံရမှုတွေကြောင့် ငွေလဲလုပ်ငန်းတွေ ရပ်တန့်ထားရပြီး ဆိုင်တွေလည်း ပိတ်ထားကြပေမယ့် ဒေါ်လာဈေးကတော့ ကျဆင်းမသွားပဲ ကြိုက်ရောင်းကြိုက်ဝယ် အချင်းချင်း မှောင်ခိုဈေးကွက် အလုပ်ဖြစ်နေကြပါတယ်။ 

နိုင်ငံခြားခရီးစဉ်သွားရမယ့် သူတွေကတော့ လေဆိပ်မှာ စစ်ကောင်စီသတ်မှတ်တဲ့ တဒေါ်လာကို ၁၈၅၀ ကျပ်နှုန်းနဲ့ တယောက်ကို ဒေါ်လာငွေ ၂၀၀ ပဲ လဲလှယ်ပေးတယ်လို့ ပြောတာကြောင့် မိမိဘာသာ ရတဲ့ဈေးနှုန်းနဲ့ ငွေလဲသွားရတယ်လို့ ပြည်ပခရီးထွက်ခွာသူတွေက ဒီဗွီဘီကို ပြောပြပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံဟာ လက်ရှိအကျပ်အတည်းအတိုင်း ဆက်ရှိနေရင် စီးပွားရေးနာလန်မထူတော့တဲ့ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံလို ဖြစ်လာမယ့် အရိပ်အယောင်တွေ ရှိလာတယ်လို့ ပညာရှင်တွေက ထောက်ပြနေကြပါတယ်။ 

ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကတော့ ဇူလိုင် ၂၆ ရက် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အရန်ငွေကြေးအဖြစ် ဒေါ်လာ ထိုက်သင့်သလောက် စုဆောင်းထားတယ်ဆိုတာ ပြောဆိုခဲ့ပေမယ့် ငွေကြေးပမာဏ ဘယ်လောက်လဲ ဆိုတာကိုတော့ ပြောဆိုနိုင်ခဲ့တာ မရှိဘဲ ငွေလဲလုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ ရွှေလုပ်ငန်းရှင်တွေပဲ ဆက်တိုက် ဖမ်းဆီးခံရမှုတွေ ရှိခဲ့တာပါ။ 

ဒေါ်လာဈေးနှုန်းနဲ့ ရွှေဈေးနှုန်း မြင့်တက်တာဟာ လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ မသက်ဆိုင်ဘဲ အခုလို ဖမ်းဆီးခံရတာကြောင့် ကြောက်လန့်ပြီး တရားဝင် ငွေလဲ အရောင်းအဝယ် အကုန်ရပ်လိုက်ရပေမယ့်​ မှောင်ခိုဈေးကွက်တော့ ပိုကြီးလာတယ်လို့လည်း လုပ်ငန်းရှင်တဦးက ထောက်ပြပါတယ်။

“အခုက ဘယ်ဈေးနဲ့ရရ လဲချင်ကြတယ်၊ ဈေးက ဒီလိုလုပ်လို့ကျမယ် မထင်ဘူး။ အရောင်းအဝယ် မဖြစ်ပေမယ့် ရောင်းတဲ့သူ မရှိ ဝယ်တဲ့သူပဲ ရှိကြတယ်။ ခေါ်ထိန်းထားတာ ရွှေသမားတွေလည်း များတယ်၊ စစစ ရုံးရဲ့ အောက်မှာ ရွှေသမားတွေ ထားထားတယ်။ ငွေသမားတွေကို အပေါ်ထပ်မှာ ထားတယ်၊ သီးခြားထားတယ်လို့ ကြားတယ်။ လူဦးရေ အတိအကျမသိရဘူး။ ငွေဈေးအတက်ကြမ်းတာကို ထိန်းဖို့ သူတို့ ခေါ်ထားတယ်လို့ ထင်တာပဲ၊ ဒါပေမဲ့ အခုလို အကြောင်းပြချက် မရှိဘဲ ဒီလို ထိန်းထားတော့ စိတ်ပူတယ်။”

စစ်ကောင်စီရဲ့ ဒေါ်လာထိန်းချုပ်ရေး အစီအစဉ်တွေက ဒေါ်လာမှောင်ခိုစျေးကွက်ကိုသာ ပီပီပြင်ပြင် ဖြစ်ပေါ်လာစေပြီး ဒေါ်လာနဲ့ဝယ်ယူရတဲ့ ဆေးဝါး၊ စားသောက်ကုန်၊ လူသုံးကုန်၊ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်း စတဲ့ သွင်းကုန်တွေဟာ နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ စျေးနှုန်း ထပ်မံ မြင့်တက်ခဲ့သလို ဆေးဝါးနဲ့ ပြည်ပသွင်းကုန်ပစ္စည်းတချို့ ဈေးကွက် ပြတ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်မားတဲ့ဒဏ်ကိုလည်း လစာနည်းဝန်ထမ်းနဲ့ အခြေခံလူတန်းစားတွေ ခါးဆီးခံစားနေကြရတာပါ။ 

စစ်ကောင်စီ လက်အောက်ခံ ဗဟိုဘဏ်က နိုင်ငံခြားငွေကြေးအပေါ် ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်တဲ့ ဖိအားတွေ များလာတဲ့အတွက် ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ အသေးစားနဲ့အလတ်စား ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန်လုပ်ငန်းတွေဟာ ရှင်သန်ဖို့ မနည်းရုန်းကန်နေကြရပြီး လုပ်ငန်းတွေ ရပ်နားထားကြရသူတွေလည်း ရှိလာပါတယ်။