အာဏာရှင်စနစ်တိုက်ဖျက်ရေးကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ဖို့နဲ့ အပြောင်းအလဲမြန်ဆန်နေတဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးဆိုင်ရာ အခင်းအကျင်းတွေမှာ တရားဓမ္မဘက်ကနေ ရပ်တည်ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD)ပါတီက ကြေညာပါတယ်။ 

ရှမ်းပြည်နယ်၊ တောင်ကြီးမြို့မှာ ၂ ရက်တာကျင်းပခဲ့တဲ့ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာညီလာခံအပြီး ဒီကနေ့ မေလ ၂၇ ရက်မှာ ခုလိုထုတ်ပြန်ကြေညာလိုက်တာပါ။ 

ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးကို အားလုံးပါဝင်ရေးမူနဲ့ ဆောင်ရွက်ဖို့၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စုကိုဦးတည်တဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတစ်ရပ်ကို မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပူးပေါင်းရေးဆွဲသွားဖို့ကိုလည်း ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ထည့်သွင်းထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ရှမ်းပြည်ညီညွတ်ရေးကော်မတီ (CSSU) ရဲ့  ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ခြင်းမူဝါဒကြေငြာစာတမ်းကို အကောင်အထည်ဖော်ရေး၊ ရှမ်းပြည်နဲ့ နိုင်ငံအနှံ့မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေရပ်တံ့ရေး၊ အမျိုးသားသွေးစည်းညီညွတ်ရေးအတွက် မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့အတူ လက်တွဲဆောင်ရွက်မယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

ပါတီအနေနဲ့ တိုင်းပြည်ရဲ့အသက်သွေးကြောဖြစ်တဲ့ ကောင်းမွန်သောပညာရေးစနစ် တိုးတက်မြင့်မားရေး တွန်းအားပေးဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါတွေ ကင်းစင်တဲ့အထိ တတ်အားသရွေ့ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့လည်း ကြေညာထားပါတယ်။ 

အင်အားကြီးနိုင်ငံရေးပါတီတခုဖြစ်တဲ့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် SNLD ပါတီရဲ့ တနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ပါတီညီလာခံကြီးကို  မေ ၂၆ ရက်ကနေ  ၂၇ ရက်အထိ  ၂ ရက်တာ ကျင်းပခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီတစ်ကြိမ်ညီလာခံမှာ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်ကော်မတီဝင် ၃၁ ဦးအပါအဝင် ဗဟိုကော်မတီဝင် စုစုပေါင်း ၁၁၇ ဦးကို ပါတီဖွဲ့စည်းပုံစည်းမျဉ်းနဲ့အတူ ပြန်လည်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့ပါတယ်။

ပါတီထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဦးစိုင်းညွန့်လွင် ၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌ-၁ အဖြစ် စိုင်းခမ်းပိုင်ဖ (ခ) ဦးခင်မောင်ညွန့်၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌ-၂ စိုင်းလှဖေ၊ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး စိုင်းလ (ခ) စိုင်းလိတ် ၊ တွဲဘက် အတွင်းရေးမှူး- ၁ စိုင်းကျော်ညွန့်၊ တွဲဘက်အတွင်းရေးမှူး-၂  စိုင်းဆမ်ဖွဏ်ဆိုင်တို့ ပြန်လည် အရွေးခံခဲ့ရပါတယ်။  

ကျားခေါင်းပါတီလို့လူသိများတဲ့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD) ကို ၁၉၈၈ ခုနှစ်မှာ စတင်ထူထောင်ခဲ့ပြီး ပါတီရဲ့ နိုင်ငံရေးမူဝါဒကတော့ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ် သွားဖို့နဲ့ တန်းတူရေးကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်နဲ့ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးခွင့်ရရှိ ရေးဖြစ်ပါတယ်။

၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်ရွေးကောက်ပွဲမှာ အန်အယ်လ်ဒီ  ပါတီပြီးရင် ဒုတိယ အမတ်အများ ဆုံးရခဲ့ပါတယ်။  ၂၀၀၅ ခုနှစ်မှာ ပါတီခေါင်းဆောင်တွေ ဖမ်းဆီးထောင်ချခံရပြီး ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပါဝင်ခြင်းမရှိဘဲ အန်အယ်လ်ဒီနဲ့အတူ သပိတ်မှောက်ခဲ့ပါတယ်။ 

၂၀၁၂ မှာ ပါတီခေါင်းဆောင်တွေ  ပြန်လွတ်လာကာ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရာမှာ   အမတ်နေရာ စုစုပေါင်း ၄၇ နေရာ အနိုင်ရခဲ့ပါတယ်။  

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ SNLD ပါတီက ပြည်သူ့လွှတ်တော်အတွက် ၁၃ နေရာ ၊ အမျိုးသားလွှတ်တော် ၂ နေရာ၊ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်လွှတ်တော် ၂၇ နေရာ စုစုပေါင်း    ၄၂ နေရာနဲ့  NLD နဲ့ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီပြီးရင် နိုင်ငံရေးပါတီတွေထဲမှာ တတိယနေရာအများဆုံး အနိုင်ရရှိခဲ့တာပါ။ 

SNLD ပါတီကို လက်ရှိ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ လက်အောက်ခံ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က အစစ်ခံဖို့ အကြောင်းကြားထားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး  ပါတီကတော့ ပါတီစည်းကမ်းအရ  သွားတော့အစစ်မခံနိုင်ပဲ  ရုံးမှာလာရောက်စစ်ဆေးနိုင်ကြောင်း ပြောထားတာရှိပါတယ်။

စကစ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကလည်း သတ်မှတ်ထားတဲ့ရက်အတွင်း လာပြီးအစစ်မခံရင် ပါတီဖျက်သိမ်းမယ်ဆိုပြီး သတိပေးထားကာ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က သူတို့ကို ဇွန်လ ၃၀ ရက်အထိ အချိန်ထပ်ပေးထားပါတယ်။

အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက ပါတီစုံအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ ပြောဆိုနေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး SNLD အနေနဲ့ကတော့ ဒီ ၂၀၂၂ နှစ်ကုန်တဲ့အထိ ရွေးကောက်ပွဲအကြောင်းကို မစဉ်းစားဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

SNLD  ပါတီကိုထူထောင်ရာမှာပါဝင်ခဲ့သူလည်းဖြစ် ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌဟောင်းဖြစ်တဲ့  ဝါရင့်နိုင်ငံရေးသမားကြီး ဦးခွန်ထွန်းဦးကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့   ဧပြီ ၃၀ ရက်က ရန်ကုန်မြို့ရှိ သူ့ရဲ့နေအိမ်မှာ ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။

Photo- SNLD

ရာထူးနေရာကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် ခြိမ်းခြောက်ဖိနှိပ်မှုကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD)ရဲ့  ရပ်တည်ချက်က ပြောင်းလဲသွားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိုင်းညွန့်လွင်က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ 

ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက်ကျင်းပတဲ့  ၇၅ နှစ်မြောက် ရှမ်းပြည်အမျိုးသားနေ့မှာ ပြောဆိုလိုက်တာဖြစ်ပြီး SNLD ပါတီအနေနဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီမူကိုဆက်လက်ဆုပ်ကိုင်ထားတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

ပြည်သူတွေဟာ ကိုဗစ်ကာလမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့အပြင် လတ်တလော တိုက်ပွဲတွေကြောင့် အခက်အခဲတွေကြီးမားနေတဲ့အတွက် စိတ်မကောင်းဖြစ်ရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

ပါတီရဲ့ရပ်တည်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမြဲတမ်းဆန်းစစ်မှုတွေပြုလုပ်နေပြီး မြို့နယ်အသီးသီးက ပါတီခေါင်းဆောင်တွေကိုလည်း ပြန်လည်စုစည်းနေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

SNLD ဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိုင်းညွန့်လွင်က "ကိုယ့်ရပ်တည်ချက်နဲ့ခိုင်ခိုင်မာမာရပ်တည်နေတဲ့ပါတီဖြစ်ပါတယ်။ ရာထူးနေရာကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် ခြိမ်းခြောက်ဖိနှိပ်မှုကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် ကျနော်တို့ရပ်တည်ချက်က ဘယ်လိုမှပြောင်းလဲသွားမှာမဟုတ်ဘူးဆိုတာ ခိုင်ခိုင်မာမာပြောကြားချင်ပါတယ်။ အစွန်းတရားတွေကနေ လွတ်မြောက်အောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အမြဲတမ်းဆန်းစစ်ဝေဖန်နေတဲ့ ပါတီလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့တိုက်ပွဲတွေ တိုက်ခိုက်မှုတွေကို ငြိမ်သက်ပြီးဆုံးသွားအောင် ကျနော်တို့အနေနဲ့ အတတ်နိုင်ဆုံး နည်းလမ်းတကျပါဝင်ဖြေရှင်းခဲ့တာလည်း နှစ်နဲ့ချီပြီးကြာခဲ့ပါပြီ။ အောင်မြင်မှုတွေရှိခဲ့သလို မအောင်မြင်မှုတွေလည်း အများအပြားရှိခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်တို့က နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းနဲ့ပဲ ဖြေရှင်းချင်တာဖြစ်တဲ့အတွက် စိတ်ရှည်လက်ရှည်သည်းညည်းခံပြီး ဆက်လက်ရပ်တည်နိုင်အောင် ကြိုးစားနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အကျပ်အတည်းပေါင်းစုံ အားလုံးတွေ့နေရတာဖြစ်တဲ့အတွက် ခါတိုင်းထက်ပိုပြီး ညီညွတ်မှုကို ဦးထိပ်ထားကြဖို့၊ အခြေအနေတွေကို သဘောပေါက်ပြီး တယောက်နဲ့ တယောက်အကူအညီတွေပေးကြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။"လို့ ပြောပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ မငြိမ်သက်မှုတွေဖြစ်နေသလို ရှမ်းပြည်နယ်တွင်းမှာလည်း ရှမ်းတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အချင်းချင်းတိုက်ပွဲတွေ၊ စစ်ကောင်စီရဲ့ အနိုင်ကျင့်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ဒေသခံပြည်သူတွေဟာ ကြီးမားတဲ့အခက်အခဲတွေ ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။

SNLD အနေနဲ့ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေကို အကူအညီပေးနိုင်ဖို့ ပါတီဝင်တွေရဲ့ ချွေးနည်းစာတွေကို စုဆောင်းပြီး အလှူငွေ ၇၅ သိန်းကို စစ်ဘေးရှောင်တွေအတွက်   လှူဒါန်းဖို့ စီစဉ်နေတယ်လို့ ဦးစိုင်းညွန့်လွင်က ပြောပါတယ်။  

"ဒီနေ့မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ပြဿနာတွေဟာ အရမ်းကို ရှုပ်ထွေးပြီးတော့ နက်နဲလွန်းပါတယ်။ ဘယ်နည်းလမ်းနဲ့ဖြေရှင်းရမယ်ဆိုတာ ပညာရှင်တွေနဲ့တော်တော်များများ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီးသမျှ အခုအချိန်အထိ ဘယ်သူမှ မှန်ကန်တဲ့နည်းလမ်းကို မတွေ့ကြရသေးပါဘူး။  မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အကျပ်တည်းဆုံးနဲ့ အခက်ခဲဆုံးအချိန်ဆိုရင် မမှားလောက်ဘူးလို့ထင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီအခက်အခဲတွေကလည်း အချိန်ကာလတစ်ခုအထိကြာရှည်ဦးမယ်ဆိုတာ ပညာရှင်တွေက ပြောကြားတယ်ဆိုတာ အသိပေးလိုပါတယ်။"

ရှမ်းပြည်နယ်တွင်းဖြစ်ပွားနေတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အချင်းချင်းတိုက်ပွဲတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်သူမှန်တယ် ဘယ်သူမှားတယ်ဆိုတာပြောဖို့ထက် ဒေသခံပြည်သူတွေအပေါ်ငဲ့ညှာဖို့ ဦးစိုင်းညွန်လွင်က တိုက်တွန်းပါတယ်။

"ရှမ်းတိုင်းရင်းသားတွေအချင်းချင်း အမုန်းတရားတွေရပ်ဆိုင်းနိုင်မှ  စစ်ပွဲတွေကို ဖြေလျှော့နိုင်မယ်။ အေးချမ်းသာယာရေးကို တည်ဆောက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်သူမှန်တယ် ဘယ်သူမှားတယ်ဆိုတာကို ပြောနေတာမဟုတ်ပါဘူး။" 

ရှမ်းတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေ အချင်းချင်းဖြစ်ပွားနေတဲ့တိုက်ပွဲတွေအတွက် ရှမ်းပြည်ညီညွတ်ရေးကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းပြီး ဖြေရှင်းပေးဖို့ကြိုးစားနေပေမဲ့ တိုက်ပွဲတွေဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတာပါ။

၂၀၂၁ ဇူလိုင်လကစပြီး ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းမှာ ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ကောင်စီ(RCSS/SSA)နဲ့ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်ပူးပေါင်းအဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ SSPP/SSA ရှမ်းပြည်တပ်မတော် (မြောက်ပိုင်း) အဖွဲ့၊ တအာင်းပလောင်အဖွဲ့TNLA၊ ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ MNDAA တို့အကြားတိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။

ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းဒေသခံပြည်သူတွေဟာ ကိုဗစ်ရောဂါကပ်ဘေး၊ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့  ဒေသတွင်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေရဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ကြီးမားတဲ့အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာဖြစ်ပါတယ်။

Photo Credit-SNLD