ကနေဒါနဲ့ အမေရိကန်တို့ဟာ သေနတ်မှောင်ခိုရောင်းဝယ်မှုတွေ ရပ်တန့်ရေးကို ကြိုးပမ်း အားထုတ်မှုတွေ တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်မှုအနေနဲ့ နယ်စပ်မှာ ကြားဖြတ်ဖမ်းဆီးရမိတဲ့ သေနတ်တွေကို ခြေရာခံ စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့  သဘောတူခဲ့ကြကြောင်း ၂ နိုင်ငံ တာဝန်ရှိသူတွေက ဧပြီ ၂၈ ရက်မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ 

ကနေဒါပြည်သူ့ဘေးကင်းရေးဝန်ကြီး မန်ဒီစီနို နဲ့ အမေရိကန်ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးဝန်ကြီး အလက်ဂျန်ဒရို မာယော့ကာစ်တို့ဟာ လက်နက်တွေကို နောက်ကြောင်းလိုက်မှု တိုးမြှင့်ခြင်း အပါအဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် မှုခင်းတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ၂ နိုင်ငံအကြား သဘောတူညီချက် ၄ ချက်ကို ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ 

ကနေဒါနယ်စပ်ဝန်ဆောင်မှု အေဂျင်စီ (CBSA) ဟာ နယ်စပ်မှာသိမ်းဆည်းရမိတဲ့ သေနတ်တွေကို ဘယ်သူတွေက ဝယ်ခဲ့တယ်၊ လက်နက်တွေကို အရင်က ရာဇဝတ်မှုတွေမှာ အသုံးပြုဖူးခြင်း ရှိ မရှိ စသဖြင့် ခြေရာခံဖို့ အမေရိကန် အရက်၊ ဆေးရွက်ကြီး၊ လက်နက်များနဲ့ ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းဗျူရို (ATF) နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

မနှစ်က နယ်စပ်မှာ သေနတ်အလက် ၁ ထောင်ကျော် သိမ်းဆည်း ရမိခဲ့ကြောင်း အစိုးရ သတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက ဆိုပါတယ်။ 

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကလည်း  သေနတ်ရောင်းချသူတွေကို သူတို့ရောင်းချတဲ့ သေနတ်တွေရဲ့ အမှတ်စဉ် နံပါတ်တွေနဲ့ သေနတ်ဝယ်ယူခဲ့တဲ့သူတွေကို မဖြစ်မနေ မှတ်တမ်းတင်ခိုင်းပြီးတော့ ခြေရာခံနေပါတယ်။

ကနေဒါရဲ့ လူဦးရေ အများဆုံး အွန်တေရီယို ပြည်နယ်က ရာဇ၀တ်မှုတွေမှာ ပါ၀င်တဲ့ သေနတ်အားလုံးနီးပါးကို ခြေရာခံခဲ့ပြီး  ၂၀၂၁ ခုနှစ်က ခြေရာခံနိုင်သူ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ကျော်ဟာ အမေရိကန်မှ လာကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

ဝန်ကြီးချုပ် ဂျပ်စ်တင် ထရူးဒိုးရဲ့ အစိုးရဟာ သေနတ်ရောင်းချမှု ရပ်ဆိုင်းခြင်းနဲ့ စွမ်းရည်ကြီးမားတဲ့ ကျည်ကပ်တွေရောင်းချခြင်းတို့ကို တားမြစ်ခြင်း အပါအဝင် သေနတ် အကြမ်းဖက်မှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ မနှစ်က ဥပဒေအသစ်ကို မိတ်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နျူးကလီးယားစွမ်းအင်စက်ရုံ တည်ဆောက်ဖို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး စစ်ကောင်စီ လက်အောက်ခံဝန်ကြီးဌာနနဲ့ MOU နားလည်မှုစာချွန်လွှာ သဘောတူလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တယ်လို့  ရုရှားအစိုးရပိုင် Rosatom ကော်ပိုရေးရှင်းက နိုဝင်ဘာ ၂၂ ရက်မှာ သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ရုရှားနိုင်ငံ ဆိုချီမြို့မှာ မြန်မာလျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီးဌာနနဲ့  Rusatom စွမ်းအင်စီမံကိန်းတာဝန်ရှိသူတွေဟာ ရုရှားရဲ့ အငယ်စားအဏုမြူဓာတ်ပေါင်းဖို နည်းပညာ အခြေခံတဲ့ နျူးကလီးယားစက်ရုံ မြန်မာပြည်မှာတည်ဆောက်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေတွေကို လေ့လာရာမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ နားလည်မှုစာချွန်လွှာသဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြတာလို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။

ဒီသဘောတူညီချက်ဟာ  နောက်တဆင့် ခြေလှမ်းအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အငယ်စား  အဏုမြူဓာတ်ပေါင်းဖိုစီမံကိန်း အကောင်အတည်ဖော် တည်ဆောက်ရေး ရုရှား-မြန်မာနှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် ပြင်ဆင်မှုလည်းဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

စစ်ကောင်စီခန့် လျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီး ဦးသောင်းဟန်နဲ့  သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာဝန်ကြီး ဒေါက်တာမျိုးသိန်းကျော်တို့ဦးဆောင်တဲ့အဖွဲ့ဟာ   ရုရှားနိုင်ငံ၊ ဆိုချီမြို့မှာ ကျင်းပတဲ့ ATOMEXPO 2022  နျူကလီးယားနည်းပညာ အခြေခံတဲ့ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုဖိုရမ်ကို တက်ရောက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီခရီးစဉ်မှာ စစ်ကောင်စီကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဟာ  Rosatom ရဲ့အကြီးအကဲ ဥက္ကဋ္ဌ  အလက်ဆီလီကာချော့နဲ့ သီးခြားတွေ့ဆုံပြီး  အသေးစားရေအားလျှပ်စစ်၊ လေအား၊ နျူးကလီးယားစွမ်းအင်စက်ရုံ(SMR)နဲ့  လူသားအရင်းအမြစ် လေ့ကျင့်သင်ကြားရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေ ဆွေးနွေးခဲ့ကြကာ  Non Disclosure Agreement   လျှို့ဝှက် စာချုပ်တခု လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြန်ကြားရေး MRTV သတင်းက ထုတ်လွှင့်သွားပါတယ်။

နိုင်ငံတကာရဲ့ ဖိအားတွေကို ခံနေရတဲ့ နှစ်နိုင်ငံရဲ့ အကျိုးစီးပွားအတွက် အပြန်အလှန်ပူးပေါင်းရာကနေ မြန်မာ-ရုရှား နျူစွမ်းအင်ပူးပေါင်းထုတ်လုပ်ရေး စီမံကိန်းဖြစ်ပေါ်လာရတာဖြစ်တယ်လို့ အမေရိကန်အခြေစိုက် The Diplomat  မဂ္ဂဇင်းမှာသုံးသပ်ရေးသား ဖော်ပြပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်ထဲမှာ မော်စကိုက နိုင်ငံတကာဖိုရမ်တွေမှာ စစ်ကောင်စီရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေ တက်ရောက်ခဲ့ကြပြီး ရုရှားနဲ့ မြန်မာနှစ်နိုင်ငံကြား လေယာဉ်တိုက်ရိုက်ပြေးဆွဲဖို့ကိုလည်း သဘောတူညီခဲ့ကြတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ 

လာမယ့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ကနေစတင်ကာ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ ဗလာဒီဗော့စတော့၊ နိုဗိုစီဘီယာ့စ်ခ်နဲ့ ခရာစနိုယာ့စ်ခ်မြို့တွေကနေ ရန်ကုန်ကို တိုက်ရိုက်လေယာဉ်ပျံသန်းဖို့ လျာထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

နှစ်နိုင်ငံရဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုမက ကောင်းမွန်နေခဲ့ပြီးဖြစ်ပေမဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ယူကရိန်းအပေါ် ရုရှားရဲ့ ကျူးကျော်စစ်စတင်မှုတို့ အပြီးမှာတော့ မြန်မာ-ရုရှား ဆက်ဆံရေးဟာ ပိုမိုခိုင်မာအားကောင်းလာခဲ့ကြောင်း နိုင်ငံတကာပဋိပက္ခစောင့်ကြည့် လေ့လာရေးအဖွဲ့ (ICG) က ပြောပါတယ်။ 

ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆီရဂီးလာဗရော့ဗ်က မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာရောက်ခဲ့စဉ်မှာ မြန်မာစစ်အာဏာရှင်တွေရဲ့ အတိုက်အခံချေမှုန်းရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ရုရှားက မြန်မာစစ်တပ်နဲ့အတူ ရပ်တည်သွားမှာဖြစ်တယ်လို့ ပြောခဲ့သလို မြန်မာစစ်အာဏာရှင်တွေကလည်း ယူကရိန်းကိုကျူးကျော်တဲ့ ရုရှားရဲ့ လုပ်ရပ်ကိုမှန်ကန်တယ်လို့ ထောက်ခံခဲ့ကြပါတယ်။ 

အဲဒါတင်သာမကပဲ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ကလည်း ရုရှားအရှေ့ဖျားစီးပွားရေးဖိုရမ်မှာ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမယာပူတင်ကို ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်ကြီးဖြစ်တယ်လို့ လွန်လွန်ကဲကဲဖားယားမြှောက်ပင့်ခဲ့ကြောင်း The Diplomat သတင်းမှာ ထပ်မံဖော်ပြထားပါတယ်။

အခုရရှိလာတဲ့ ရုရှားနဲ့ နျူကလီးယားစွမ်းအင်ပူးပေါင်းထုတ်လုပ်ရေး သဘောတူညီချက်ကိုကြည့်ရင် စစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေဟာ အလဟဿတော့မဖြစ်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်ပေမဲ့ ပြည်သူလူထုအသုံးပြုဖို့အတွက် နျူစွမ်းအင်ထုတ်လုပ်ဖို့အဆင်သင့်ဖြစ်တဲ့အချိန်ထိ မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ အာဏာတည်မြဲနေနိုင်ပါ့မလားလို့ The Diplomat သတင်းက မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ပါတယ်။