ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိ မြို့နယ်အချို့မှာ မုန်တိုင်းဖြစ်လာပါက သောက်သုံးရေပြတ်လပ်မှာစိုးပြီး ရေကြိုတင်ဝယ်ယူ သိုလှောင်သူတွေ များလာလာတယ်လို့ မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။
လျှပ်စစ်မီးအချိန်ကြာမြင့်စွာ ပြတ်တောက်မှုနဲ့ ဂျိုးဖြူရေပုံမှန်မရှိလို့ မုန်တိုင်းဖြစ်လာပါက သောက်သုံးရေ အခက်အခဲဖြစ်မှာစိုးပြီး ရေသန့်ဝယ်ယူသိုလှောင်ထားရတယ်လို့ မြောက်ဥက္ကလာနေသူတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
"မီးကမလာတော့ ရေမရဘူး၊ ဒါကြောင့် သုံးရေထက် သောက်ရေကို ဦးစားပေးပြီး ဝယ်ထားရတယ်။ နာဂစ်တုန်းက သောက်ရေပြဿနာက အတော်ဆိုးတာ" လို့ ပြောပါတယ်။
မြောက်ဒဂုံ၊ မြောက်ဥက္ကလာ၊ သာကေတနဲ့ တောင်ဒဂုံမြို့နယ်မှာ နှစ်ရက်ဆက်တိုက် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းပြီးနောက် မီးအချိန်ကြာမြင့်စွာ ပြတ်တောက်ပြီး ရေဝယ်ယူသိုလှောင်ထားရတာလို့ တောင်ဒဂုံမြို့ခံတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
"ဂျိုးဖြူရေပေးတဲ့အချိန် မီးကပျက်နေတယ်၊ မီးလာတဲ့အချိန်ကျတော့ ရေပေးတဲ့အလှည့်က အခြားရပ်ကွက်ကို ရောက်သွားရော ရေသန့်တွေ ဝယ်လှောင်ထားရတယ်၊ မိုးကလည်း ဆက်တိုက်ရွာနေတာဆိုတော့။"
မုန်တိုင်းအတွက် ရေဝယ်ယူသိုလှောင်သူတွေရှိသလို သောက်သုံးရေမရှိလို့ ပရဟိတအဖွဲ့တွေက လှူဒါန်းတဲ့ရေကို သိုလှောင်ထားရတယ်လူတွေလည်းရှိတယ်လို့ ဒလမြို့ခံတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
"ဒလမှာဆို ကြီးလေးကြီး ပရဟိတအဖွဲ့က လာလှူနေတာ တပတ်လောက်ရှိပြီ။ ကျန်စစ်သား၊ တပင်ရွှေထီးနဲ့ စံပြရပ်ကွက်တွေမှာ မုန်တိုင်းသာ တကယ်ဝင်မယ်ဆို ကျနော်တို့လို မြစ်နဲ့နီးတဲ့သူတွေက ပိုဆိုးတယ်။"
လက်တလောမှာ သောက်ရေသန့်ဘူးစျေးနှုန်းမှာ ၁၂၀၀ မှ ၈၀၀ အတွင်းရှိပြီး ဝယ်ယူသူတွေဆီ အလျင်မီအောင် မပို့နိုင်ဘူးလို့ သောက်ရေသန့်ရောင်းသူတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
"၁၂၀၀ ဆိုတာ တိုက်အပေါ်ထိ ထမ်းတင်ပေးရတာ။ ၈၀၀ ဆိုတာ တိုက်အောက်ဆင်းယူရတာ။ အခုဆို မိုးရွာပြီး မီးကမလာတော့ ရေဘူးဝယ်လှောင်ထားတဲ့သူတွေများတယ်၊ ဂျိုးဖြူရေသုံးတဲ့သူတွေ ဝယ်လှောင်တာများတယ်။"
အချို့ကလည်း မုန်တိုင်းဖြစ်ပေါ်လာပါက သောက်သုံးရေအပြင် ဆေးဝါးနဲ့ ပလတ်စတစ်ပုံး၊ တာယာကွင်းတွေ ဆောင်ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။
လက်တလောမှာ ရန်ကုန်အတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းမှာ စစ်ကောင်စီတပ်၊ ရဲ၊ မီးသတ်နဲ့ လူမှုဝန်ထမ်းအဖွဲ့တွေက မုန်တိုင်းကြိုတင်ကာကွယ်ရေးအတွက် မြို့နယ်ရုံးတွေမှာ အုပ်စုဖွဲ့ စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။
မကွေးတိုင်း၊ ရေနံချောင်းမြို့နယ်မှာ နွေရာသီ သောက်သုံးရေ အရှားပါးဆုံး ကျေးရွာတခုဖြစ်တဲ့ ဘူးကုန်းကျေးရွာက ရေကန်ကြီးကို ရေနံ့သာဒင်းဂါး ညီနောင်များအဖွဲ့က ပြည်တွင်းပြည်ပ အလှူရှင်တွေရဲ့ လှူဒါန်းမှုနဲ့ တူးဖော်ပေးနေပါတယ်။
ရေနံ့သာဒင်းဂါး ညီနောင်များအဖွဲ့ရဲ့ ဦးဆောင်သူ ကိုဒင်းဂါးက “ဘူးကုန်းကန်က အရင်က ရေနံချောင်းမြို့နယ်ထဲက အကြီးဆုံးကန်ထဲမှာပါပြီး ရေက ၁၂ ရာသီရနေတယ်။ အခုကျတော့ ကန်ကြီးကို ဂရုမစိုက်ကြတော့ ကောသွားတာကြောင့် ကျနော်တို့က ၁၂ ရာသီ ရေနေအောင်လို့ အလှူရှင်တွေရဲ့ လှူဒါန်းထားတဲ့ ငွေကြေးတွေနဲ့ အနည်းဆုံး သိန်း ၁၀၀ ကျပ်လောက် ကုန်ကျခံကာ တူးဖော်ပေးနေတာ” လို့ ပြောပါတယ်။
အဲဒီရွာဟာ ရေနံချောင်းမှာ အဆင်းရဲဆုံး ကျေးရွာတရွာဖြစ်ပြီး စာသင်ကျောင်း၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းလည်း မရှိသေးကြောင်း၊ စက်ရေတွင်းရှိပေမဲ့ ဆီ ၅၀,၀၀၀ ကျပ်ဖိုးလောက်ကို ၁၀ ပေပါလောက်သာ ထွက်တဲ့အတွက် တပေပါကို ၅,၀၀၀ ကျပ်လောက် ကုန်ကျတာကြောင့် အခုလို တူးဖော်ပေးတာလို့ ဆိုပါတယ်။
ရေကန်တူးဖော်ပေးလိုက်တာကြောင့် ကျေးရွာ ၁၀ ရွာလောက်ဟာ နွေရာသီမှာ စက်ရေတွင်းတွေ ပျက်စီးသွားရင်တောင် ဒီကန်ကြီးမှာ ရေ ၁၂ ရာသီ ကားတွေ၊ လှည်းတွေနဲ့ လာတိုက်လို့ရပြီလို့ ကိုဒင်းဂါးက ပြောပါတယ်။
“အခုနောက်ပိုင်း ကျနော်တို့ အညာဘက်က ရွာတွေက စက်ရေတွင်းတွေ အလွယ်တကူ ပေါ်လာတော့ ရေကန်တွေကို တန်ဖိုးမထားတော့ဘူးဗျ၊ ပစ်ထားကြတာ။ အခုကျတော့ ရေကန်တွေကို ပစ်ထားတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးကို ပြန်ပြီးခံစားနေရတာ။”
ရေနံချောင်းမြို့နယ်မှာ စက်ရေတွင်းတွေ တူးဖော်ထားပေမဲ့ ကျေးရွာ ၁၀ ရွာမှာ ၅ ရွာလောက်က စက်ရေတွင်းပျက်တာတွေ၊ စက်သုံးဆီစျေးနှုန်း မြင့်တက်တာတွေကြောင့် သောက်သုံးရေ ရှားပါးမှုပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေကြရတယ်လို့ သိရပါတယ်။
မကွေးတိုင်း ရေနံချောင်းနဲ့ မြိုင်မြို့နယ်တွေမှာ ဒီဇယ်စျေးနှုန်းမြင့်တက်ပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပြတ်တောက်နေလို့ သောက်သုံးရေရှားပါးမှုပြဿနာနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရတယ်လို့ ရေနံ့သာဒင်းဂါးညီနောင်များ အဖွဲ့နဲ့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
ရေနံချောင်းမြို့နယ်က ကျေးရွာတွေမှာ ရေကန်တွေ ခန်းခြောက်ကုန်သလို စက်ရေတွင်းတွေ မောင်းမယ်ဆိုရင်လည်း ဒီဇယ်စျေးကြီးလို့ ရေကို ချွေတာသုံးစွဲနေရပြီး သောက်သုံးရေအရှားပါးဆုံး ကျေးရွာတွေကတော့ ယင်းမကျင်းနဲ့ ဗူးကုန်းကျေးရွာတွေဖြစ်တယ်လို့ သောက်သုံးရေ လှူဒါန်းပေးနေတဲ့ ရေနံ့သာဒင်းဂါးညီနောင်များအဖွဲ့ရဲ့ ဦးဆောင်သူ ကိုဒင်းဂါးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
“ဗူးကုန်းကျေးရွာက ရေအရှားပါဆုံးဖြစ်ပြီး လတ်တလောအခြေနေမှာ ပရဟိတအဖွဲ့တွေက သွားသွားလှူပေးတယ်ဗျ။ သူတို့ရွာက ရေတွင်းရှိပေမယ့် ရေတွင်းက ဒီဇယ် ၅၀,၀၀၀ ကျပ်ဖိုး လောက်မောင်းမှ ရေ ၁၀ ပေပါလောက်ထွက်တာဆိုတော့ တပေပါကို ၅,၀၀၀ ကျပ်နှုန်းနဲ့ သုံးနေရတယ်။ နဂိုကမှဝင်ငွေကမရှိ၊ အခြေနေကမကောင်း ရေဖိုးနဲ့တင် မတရားကုန်နေတော့ သူတို့ဒုက္ခရောက်တာပေါ့။ အဓိက ၂ လပိုင်းကနေ မိုးမရွာမချင်းရှားမှာပဲဗျ။ မိုးရွာပြီး ကန်ရေဝင်မှသာ သောက်သုံးရေက ပေါလာမှာ။”
နဂိုက အဲဒီရေကန်ဟာ ၁၂ ရာသီရေနေပြီး သက်ဆိုင်ရာက ရေကန်ကိုလာပြင်ပေးပြီးမှ ရေကန်ကြီး တိမ်ကောသွားတယ်လို့ ရွာခံတွေက ပြောပါတယ်။
ရေနံချောင်းမြို့နယ်က ဆိတ်အမွေးမြူဆုံးရွာဖြစ်တဲ့ ယင်းမချောင်းရွာမှာတော့ စက်ရေတွင်း ၄ တွင်းလောက် ရှိပေမယ် ရေတစည်ကို ၁၀၀၀ ကျပ်လောက်နဲ့ ဝယ်ယူသုံးစွဲနေရကာ ဗူးကုန်းကျေးရွာလောက်တော့ မဆိုးသေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
အဲဒါကြောင့်မို့ ဗူးကုန်းကျေးရွာက သူတို့ရွာမှာရှိတဲ့ စက်ရေတွင်းကို မမောင်းတော့ဘဲ အသွားအပြန် ၄ မိုင်လောက် ဝေးတဲ့ရွာမှာ ရေတစည်ကို ၂၀၀ ကျပ်နှုန်းပေးပြီး လှည်းနဲ့သွားတိုက်ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ကျနော်တို့အဖွဲ့က နှစ်ဆန်း ၁ ရက်နေမှာ ဒီဇယ်ဖိုး ၅၀,၀၀၀ ကျပ် ပေးလှူကာ စက်ရေတွင်းကို ခုတ်မောင်းခိုင်းပေမယ့် ၁၀ စည်လောက်သာ ထွက်တဲ့အတွက် နောက်ထပ် ၂ ရက်လောက်နေရင် အဲဒီရွာမှာ ၁၂ ရာသီ ရေသိုလှောင်နိုင်အောင် ကျနော်တို့အဖွဲ့က ကန်အနက်ကြီးတူးပေးသွားမယ်” လို့ ကိုဒင်းဂါးက ပြောပါတယ်။
ရေနံချောင်မြို့နယ်က ကျေးရွာတွေမှာ ၂ လက်မ စက်ရေတွင်းတွေ များပြားပြီး ဒီဇယ်ကုန်တာနဲ့ မကာမိတဲ့အတွက် ၄ လက်မ စက်ရေတွင်းတွေ တူးဖော်မှသာ အဆင်ပြေနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မြိုင်မြို့နယ်မှာတော့ ပခုက္ကူမြို့နယ် ကျွန်းချောင်း လျှပ်စစ်ဓာတ်အားဖြန်ဖြူးရေးဌာနကနေ မီးပျက်နေတာ ၇ ရက်လောက်ရှိပြီဖြစ်လို့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို အသုံးပြုနေတဲ့ ကျေးရွာမှန်သမျှ သောက်သုံးရေရှားပါးတဲ့ အခက်ခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရတယ်လို့ မြိုင်မြို့နယ် မြောက်ပိုင်းဇုန် ဒေသခံတယောက်က ပြောပါတယ်။
လတ်တလောအခြေနေမှာတော့ သောက်သုံးရေရရှိအောင် ဘယ်အဖွဲ့စည်းကမှ ကူညီဖြေရှင်းပေးတာမျိုးမရှိဘဲ သဘာဝရေတွင်းရေကန်တွေက ရေတွေကိုပဲ သုံးစွဲနေကြရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ပုံမှန်လျှပ်စစ်မီးလာနေတဲ့ အခြေနေမှာလည်း မြိုင်မြို့နယ်အတွင်းက ကျုတ်ကုန်းရွာ၊ မကျည်းကုန်းရွာတွေမှာ သောက်သုံးရေရှားပါးတဲ့အတွက် သွားရောက်လှူဒါန်းရတာတွေ ရှိတယ်လို့ ဒေသခံက ပြောပါတယ်။
မကွေးတိုင်းဒေသကြီးဟာ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း အပူပိုင်းရပ်ဝန်းဖြစ်တာကြောင့် နွေရာသီကာလမှာ နှစ်စဥ် သောက်သုံးရေကန်တွေ ခန်းခြောက်ပြီး ရေရှားပါမှုပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေနေရလို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ပြည်သူ့အစိုးရလက်ထက်မှာ စက်ရေတွင်းတွေ အများအပြားတူးဖော်ပေးခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။
