သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ ထောင်နဲ့ချီတဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေဟာ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက်က စုဝေးပြီး အခွန်အခနဲ့ မီတာခနှုန်းထားတွေ အဆမတန် တိုးမြှင့်ခြင်းကနေ ပြန်လျှော့ပေးဖို့ အစိုးရကို တောင်းဆို ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။

ဆန္ဒပြသူတွေဟာ သက်မွေးဝမ်းကျောင်း လုပ်ငန်းနယ်ပယ်စုံကဖြစ်ပြီး မီးရထားဂိတ် အပြင်ဘက်ရှိ လမ်းမကြီးတခုကို ပိတ်ဆို့ပြီး ကြွေးကြော်သံအမျိုးမျိုးကို အော်ဟစ် ကြွေးကြော်ခဲ့ကြပါတယ်။

သီရိလင်္ကာနိုင်ငံဟာ ပညာရှင်တွေဆီကနေ ဝင်ငွေခွန် ၁၂ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းကျော်အထိ တိုးမြှင့်ကောက်ခံမယ့် အခွန်ငွေ အစီအစဉ်သစ်ကိုလည်း ဇန်နဝါရီလမှာ မိတ်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။

အစိုးရ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိများအသင်းရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဟာရီသ အလွတ်ဂ်က “အသစ်ဖွဲ့စည်းလိုက်တဲ့ အခွန်ဆိုင်ရာ ပြင်ဆင်မှုတွေဟာ အစိုးရကနေ ပညာရှင်တွေနဲ့ အလုပ်သမား လူတန်းစားအပေါ် ဆိုးဆိုးရွားရွား အနိုင်ကျင့်မှုဖြစ်လို့ ခုလို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြရတာဖြစ်ကြောင်း” ပြောပါတယ်။

တက္ကသိုလ်ဆရာများအသင်း ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ချန်ဒသာ အီလ်လန်ဂါဆင်းဂါးကလည်း သူတို့ရဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေကို ဖြေရှင်းမပေးရင် မတ်လ ၁ ရက်မှာ တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ အထွေထွေသပိတ်ကြီးကျင်းပဖို့ ဆွေးနွေးထားကြောင်း သတိပေး ပြောကြားပါတယ်။

တက္ကသိုလ်တွေ၊ လျှပ်စစ်မီး၊ ရေ အပါအဝင် အားလုံးကို ပိတ်ပစ်မှာဖြစ်ပြီး ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေအားလုံး ဆက်တိုက် အထွေထွေသပိတ် ဆင်နွှဲကြမှာလို့ ဆိုပါတယ်။

သီရိလင်္ကာအစိုးရဟာ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၆ ရက်က လျှပ်စစ်ဓာတ်အားခဈေးကို ၆၆ ရာခိုင်နှုန်း မြှင့်တင်ခဲ့ပြီး အစိုးရက အကျပ်အတည်းဖြစ်နေတဲ့ စီးပွားရေးအတွက် ထောက်ပံ့ကူညီမယ့် နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (IMF) ကို ဆွဲဆောင်နိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ထားတာပါ။

အကျပ်အတည်းဒဏ်ခံနေရတဲ့ တောင်အာရှနိုင်ငံဟာ IMF ရန်ပုံငွေ ရရှိဖို့ အစိုးရဝင်ငွေတိုးဖို့ အခွန်တွေတိုးဖို့ လိုနေတာဖြစ်ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်က ဂျီဒီပီရဲ့ ၈ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းကနေ အခုနှစ်မှာ ၁၁ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်း တိုးပြီးရဖို့ လိုအပ်နေတာပါ။

ရိုမေးနီးယားရဲ့မြို့တော် ဘူခါရက်စ်မှာ ကုန်တင်ကားမောင်းသူ အယောက် ၁၀၀ လောက်ဟာ ဗစ်တိုးရီးယားရင်ပြင်မှာ ထရပ်ကားတွေကို ရပ်ထားပြီး မဖြစ်မနေပေးသွင်းရမယ့် အာမခံပေါ်လစီကြေးတွေနဲ့အခွန်ပေးဆောင်ရမှုတွေ တရိပ်ရိပ်တိုးလာတဲ့အပေါ် ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။

မေလတုန်းက ရိုမေးနီးယားရဲ့ အခွန်အကောက်စောင့်ကြည့်အဖွဲ့က ယာဉ်မောင်းတွေရဲ့ နေ့စဉ်လုပ်ခကို ၀င်ငွေခွန်ဆောင်ရဖို့နဲ့ ဝင်ငွေတွေအပေါ်မှာလည်း နောက်ကြောင်းပြန် ၅ နှစ် အတွင်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို အခွန်ဆောင်စေဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။

ပျမ်းမျှအားဖြင့် ယာဉ်မောင်းတစ်ဦးဟာ နောက်ကြောင်းပြန်အခွန် ယူရို ၉ သောင်းအထိ ပေးဆောင်ရနိုင်တယ်လို့ UNTRR အမျိုးသားပို့ဆောင်ရေး အလုပ်ရှင်များအသင်းရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ရာဒူဒီနက်စ်ကူက ပြောပါတယ်။

ဆန္ဒပြမှုတွေမတိုင်မီ စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်နှောင်းပိုင်းကတော့ အာဏာရလစ်ဘရယ်ပါတီဟာ နောက်ကြောင်းပြန်အခွန်ပေးဆောင်မှုကို ဖယ်ရှားမယ့် ဥပဒေမူကြမ်းကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ပါတယ်။ 

ရိုမေးနီးယားမှာတော့ ပြည်တွင်းအခွန်ကိစ္စကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြနေချိန်မှာ ဗြိတိန်မှာ တစ်ပတ်လုပ်ခ ပေါင် ၁၀၀၀ ကျော်ရဖို့ အဆိုပြုထားပြီး နိုင်ငံခြားသား ယာဉ်မောင်းတွေကို ကာလတိုဗီဇာနဲ့ အလုပ်လုပ်ခွင့်ပြုမယ့် ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်ဘောရစ်ဂျွန်ဆင်ရဲ့ အဆိုပြုချက်ဟာ ကုန်တင်ကားမောင်းသူတွေကို အတော်ကြီး ဆွဲဆောင်နေတဲ့ အစီအစဉ် ဖြစ်တယ်လို့  ရိုမေးနီးယား ကုန်ကားမောင်းသမားတွေက ပြောပါတယ်။ 

ဗြိတိန်မှာ ကုန်တင်ထရပ်ကားမောင်းသူ ၁ သိန်းလောက် ရှားပါးမှု၊ စက်ရုံလုပ်သား ၁ သိန်းလောက် ထွက်ခွာမှု၊ ဘရက်ဆစ်နဲ့ ကိုဗစ် အရေးတွေကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိမြို့ကြီးများမှာ စတိုးဆိုင်တွေ ပစ္စည်းပြတ်ကုန်ပြီး ဓာတ်ဆီဆိုင်တွေမှာလည်း ခြောက်သွေ့နေတာပါ။

 ဒါကိုတုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ ဗြိတိန်အစိုးရဟာ နိုင်ငံခြားထရပ်ကားမောင်းသူ ၅၀၀၀ အတွက် ယာယီဗီဇာ ထုတ်ပေးဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။