ကိုစိန်ဝင်း ရန်ကုန်ရောက်လာတာ နှစ် ၂၀ ကျော် ကြာခဲ့ပြီ။ ရန်ကုန်မြို့၊ လှိုင်သာယာစက်မှုဇုန်ထဲကို သူငယ်ချင်းတယောက်ရဲ့ အဆက်အသွယ်နဲ့ ရောက်ရှိလာခဲ့တာဖြစ်တယ်။ ပညာအရည်အချင်းက ၁၀ တန်းမအောင်ဘူးဆိုတော့ စက်ရုံအလုပ်သမားဘဝ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့ရပ်ရွာမှာ အလုပ်အကိုင် ရှိတချက်၊ မရှိတချက်ထက်စာရင် စက်ရုံလုပ်သားဘဝဆိုတာ သူ့အတွက် ကံကောင်းလို့ရတာလို့ ထင်ခဲ့တယ်။

ကိုစိန်ဝင်းက ရိုးသား ကြိုးစားပြီး ပိပိပြားပြားနဲ့ အလုပ်ကို အလုပ်နဲ့တူအောင် လုပ်သူဆိုတော့ တောက်တိုမယ်ရ အလုပ်ကြမ်းလုပ်ရတဲ့ဘဝကနေ အဆင့်ဆင့် ရာထူးတွေ ဘာတွေ ရလာတယ်။ လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်မှုအရ ၁၀ တန်းမအောင်တဲ့သူ ရဖို့ရာ မဖြစ်နိုင်တဲ့ Supervisor ဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းကြီးကြပ်ရေးမှူးရာထူးအထိ ရခဲ့တာဆိုတော့ မြောက်ကြွားကြွား ဖြစ်တဲ့အထိ သူ့ကိုယ်သူ ကျေနပ်ခဲ့တယ်။

ဒါပေမဲ့ လစာကတော့ စက်ရုံတွေရဲ့ ထုံးစံအတိုင်း သိပ်မများလှပါဘူး။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် အလုပ်သမားဘဝ လစာနဲ့ယှဉ်ရင် ၃ ဆလောက်လည်းများ၊ စက်ရုံက နေစရာလည်းပေး၊ ကိုယ့်ဘာသာ ဖြစ်သလို ချက်စားတတ်တာနဲ့ တကိုယ်တော် လူပျိုကြီးဘဝမို့ ရွာကအမေ့ကို လစဉ်ကန်တော့နိုင်တာအပြင် နည်းနည်းပါးပါးတော့လည်း စုဆောင်းနိုင်ခဲ့တယ်။

ခိုင်းရင်ခိုင်းသလို မခိုမကပ်လုပ်တယ်။ ကိုယ်နဲ့မဆိုင်တဲ့အလုပ်လည်း တွက်ကပ်မနေဘဲ လုပ်ပေးတယ်။ စက်ရုံက ပေးသမျှ နည်းတယ်၊ များတယ်လည်း ဘာဆိုဘာမှ မပြောသူဆိုတော့ စက်ရုံပိုင်ရှင်နဲ့ အကြီးတန်းအရာရှိတွေက ခိုင်းကောင်းလို့ အားမနာတမ်းခိုင်းသလို အသိအမှတ်လည်း ပြုကြတယ်။

သူက ၁၀ တန်းမအောင်တဲ့ ပညာအရည်အချင်းအရ တခြားစက်ရုံပြောင်းရင် အောက်ခြေအလုပ်သမားဘဝကနေ ပြန်စရမယ့်အနေအထား။ အခုလို Supervisor ဖြစ်လာဖို့ဆိုတာ အလုပ်သမားဘဝနဲ့ ၁၀ နှစ်လောက် ကောင်းကောင်းရုန်းတာတောင် ရချင်မှရမှာမို့ သူ့ဘဝသူ အမြဲတမ်း သတိထားနေရတယ်။

ဒါ့ကြောင့် တခြားလူတွေသာ စက်ရုံပြောင်းရင်ပြောင်းမယ်။ သူကတော့ မပြောင်း။ ဘယ်တော့မှလည်း ပြောင်းဖို့ရာ ဆန္ဒမရှိ။ သေရင်တောင် နတ်စိမ်းအဖြစ်နဲ့ စက်ရုံမှာ တာဝန်ဆက်ထမ်းမယ့်လူလို့ သူ့နောက်ကွယ်မှာ ပြောကြတဲ့အထိ သူက လုံးဝစတန်းဘိုင်။

စစ်အစိုးရလက်ထက် စက်ရုံတွေရဲ့ ထုံးစံအတိုင်း အလုပ်သမားတွေအပေါ် နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ခေါင်းပုံဖြတ်။ အနည်းဆုံးလုပ်ခလစာ သတ်မှတ်ချက်ဆိုတာလည်း မရှိသေးတော့ အချိန်ပိုကြေး အများကြီးပေးရမှာစိုးလို့ လစာကို နည်းနည်းပဲသတ်မှတ်ပြီး လစာထဲပေါင်းထည့်ပေးတဲ့ ဘာကြေး ညာကြေးတွေက များများ။ ဥပမာ- သူတို့စက်ရုံတွေမှာ ရက်မပျက်ကြေးဆိုတာ ရှိတယ်။ တလလုံး ခွင့်တရက်မှမယူတဲ့သူတွေကို ပေးတဲ့ငွေကြေးပါ။ သင်္ကြန်ပိတ်ရက် ကိုစိန်ဝင်း သူ့ရွာပြန်တဲ့ ဧပြီလကလွဲလို့ ကျန်တဲ့ ၁၁ လစလုံး ရက်မပျက်ကြေးမရတဲ့လ ဆိုလို့ မရှိ။ အဲဒီလို လုပ်ငန်းကြီးကြပ်ရေးမှူး ကိုစိန်ဝင်း ဆိုတော့လည်း စံပြလုပ်သား ကိုစိန်ဝင်းကို နမူနာယူကြလို့ စက်ရုံပိုင်ရှင်က အလုပ်သမားတွေရှေ့ ထုတ်ပြောတဲ့အထိ။ စက်ရုံပိုင်ရှင်က ကိုစိန်ဝင်းကိုသာ နမူနာယူခိုင်းတာ။ အပိုဆုကြေးပေးတာကျတော့ ကပ်ကပ်စီးစီး။ ပြောရရင် သူတို့စက်ရုံပိုင်ရှင်က မြန်မာနိုင်ငံသားပေမဲ့ ကိုယ့်မြန်မာချင်း အလုပ်သမားတွေအပေါ် စေတနာမရှိတဲ့အထဲ ထိပ်ဆုံးက။ စက်ရုံပိုင်ရှင်မိသားစုသာ ကျိကျိတက် ချမ်းသာသွားလိုက်တာ။ သူတို့အလုပ်သမား  အားလုံးနီးပါးကတော့ လုံးလည်ချာလည်တွေချည်း။

ဒါပေမဲ့ ကိုစိန်ဝင်းကတော့ တိုးတက်မှုရှိပါတယ်။ အညာသား ကပ်စေးက ခပ်နည်းနည်းနဲ့ ကျစ်ကျစ်ပါစုတတ်တာမို့ ရန်ကုန်ရောက်ပြီး ၁၅ နှစ်မပြည့်ခင်မှာ ရွာမှာ ယာပိုင်ရှင်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဒါကလည်း ကိုစိန်ဝင်း ပို့သမျှငွေနဲ့ အိမ်ဆိုင်လေးထောင်၊ ငွေတိုးလေးချေးရင်း အိမ်ဆိုင်ကို တိုးချဲ့လာနိုင်တဲ့ သူ့အမေရဲ့ စွမ်းဆောင်နိုင်တာကြောင့်လည်း ပါတာပေါ့။

ကိုစိန်ဝင်းက အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဒီစက်ရုံကနေ အလုပ်ထွက်ခဲ့ရင် ခြေမဲ့လက်မဲ့ဘဝနဲ့ နောက်စက်ရုံတရုံမှာ အလုပ်သမား ဆက်လုပ်ရမှာ ကြောက်တာလည်း ပါတာပေါ့။ လစဉ် ကိုစိန်ဝင်း ပို့သမျှငွေက တိုးလာတဲ့ အရင်းအနှီးတွေချည်းမို့ ယာ ၁၀ ဧကပိုင်နဲ့ သူတို့ရွာကြီးမှာ အလတ်စားမက အိမ်ဆိုင်ပိုင်ခဲ့တာပေါ့။

ကိုစိန်ဝင်း စိတ်ထဲမှာသိတာ စက်ရုံကခိုင်းသမျှ အားထည့်လုပ်မယ်။ ပေးသလောက် ယူမယ်၊ ဒါပဲ။ ဒါပေမဲ့ NLD အစိုးရလက်ထက် အလုပ်သမားအခွင့်အရေး ဆိုတဲ့အသံ အကျယ်လောင်ဆုံး ကြားလာ။ စက်ရုံပိုင်ရှင်တွေက မတတ်သာတဲ့အဆုံး အလုပ်သမားအခွင့်အရေးတွေ ပေးလာရတာကို မြင်ရတော့ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲဆိုတာ သူတို့ သာမန်ပြည်သူတွေအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပါလား ဆိုတာကို သဘောပေါက်လာတယ်။

ကိုစိန်ဝင်းရဲ့ အပိုးလည်းကျိုး ခေါက်ရိုးလည်းကျိုးနေတဲ့ စိတ်ဓာတ်အရ သူတို့စက်ရုံရဲ့ အလုပ်သမား အခွင့်အရေး တောင်းဆိုမှုတွေမှာ ကိုယ်ထိလက်ရောက်ပါဝင်သူ မဖြစ်ခဲ့ပေမဲ့ ထောက်ခံခဲ့သလို အဲဒီလို တောင်းဆိုမှုတွေနဲ့ အစိုးရသတ်မှတ်ချက်တွေအရ ကိုစိန်ဝင်းလည်း ဝင်ငွေတိုးခဲ့တယ်။

“ကျနော်တို့ စက်ရုံပိုင်ရှင်က အလုပ်သမားဆိုတာ ပေးတာယူ ကျွေးတာစားလို့ပဲ သတ်မှတ်ထားတဲ့သူတွေဆိုတော့ အလုပ်သမားတွေ တောင်းဆိုတာကို အံကြိတ်ပြီး ပေးခဲ့ရတာ။ စစ်အစိုးရလက်ထက်တုန်းက သူတို့လုပ်ချင်တိုင်းလုပ်ခဲ့ရပြီး NLD အစိုးရလက်ထက်မှာ လုပ်လို့မရတော့ NLD ကို စက်ရုံပိုင်ရှင်က လုံးဝပဲ။ ကျနော်တို့ အလုပ်သမားတွေကတော့ NLD ပဲ။ မဖြစ်နိုင်တာ လျှောက်တောင်းဆိုပြီး ရန်လုပ်နေတဲ့ အလုပ်သမားနည်းနည်းပဲ NLD ကိုလည်း မကြိုက်တာ” လို့ သူက ပြောပါတယ်။

NLD အစိုးရလက်ထက်မှာ ကိုစိန်ဝင်း ဝင်ငွေအတန်အသင့်ကောင်းလာသလို ရွာက အမေ့အိမ်ဆိုင်လည်း ပိုကြီးလာခဲ့တယ်။ အလွန်ဆုံး နောက်ထပ် ၅ နှစ်လောက် ရန်ကုန်မှာ အလုပ်ဆက်လုပ်ပြီးရင်တော့ ရွာပြန်အခြေချတော့မယ်လို့ ကိုစိန်ဝင်း ပိုင်းဖြတ်ခဲ့တယ်။ သူတို့ဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် NLD ကို ဆက်လက်မဲပေးခဲ့သလို ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD ပြတ်ပြတ်သားသားနိုင်တော့ ကိုစိန်ဝင်းတို့ စက်ရုံလုပ်သားတွေ လက်သီးလက်မောင်း တန်းခဲ့တယ်။

တခြားပြည်သူတွေလိုပဲ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်မှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတော့ ကိုစိန်ဝင်းလည်း ဘာလုပ်ရမယ်မသိ အငိုက်မိခဲ့တယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် သူတို့စက်ရုံပိုင်ရှင် ရင်တွေ ဘာတွေ ကော့လာသလို ကိုစိန်ဝင်းတို့ အလုပ်သမားတွေလည်း လှိုင်သာယာသပိတ်တိုက်ပွဲမှာ ရဲရဲတောက် ပါခဲ့တယ်။

သပိတ်တိုက်ပွဲတွေ အကြမ်းဖက်ဖြိုခွင်းခံရပြီးနောက် သူတို့စက်ရုံပိုင်ရှင်ရဲ့ မျက်နှာကြော ပိုတင်းလာတယ်။ အလုပ်သမားတွေကို မင်းတို့ ဘာတတ်နိုင်သေးလဲဆိုတဲ့ အချိုးမျိုးနဲ့ တတိယလှိုင်း ကိုဗစ်အပြီးမှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးပြ လုပ်ခလစာတွေ လျှော့ချခဲ့တယ်။ မကျေနပ်ရင် မလုပ်နဲ့လို့ အလုပ်ရှင်က တည့်တည့်ပြောလာ၊ သူတို့အားလုံးက မကျေနပ်ပေမဲ့ ထမင်းငတ်မှာစိုးတော့ မျက်လွှာချခဲ့ရတယ်။ ၂၀၂၁ နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ သူတို့ လုပ်ခလစာဟာ မိသားစုရှိတဲ့သူ ငတ်တဲ့ဘဝ ရောက်ရှိ။ ၂၀၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မီးမလာလို့ စက်ရုံလည်တချက် မလည်တချက်။ အလုပ်သမားတဝက်လောက်ကို ဖြုတ်လိုက်ပြီး ကျန်တဲ့သူကိုကျ လခစားဘဝကနေ နေ့စားဘဝ။ အလုပ်လိုအပ်နေသူ တယောက်ယောက် အလုပ်ရလည်း မနည်းဘူးဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ အလုပ်ပြုတ်တဲ့အထဲ ကိုစိန်ဝင်း မပါပေမဲ့ အလုပ်ထွက်ကာ ရွာပြန်ခဲ့တယ်။

ကိုစိန်ဝင်း ရွာပြန်ရောက်တော့ သူ့ငယ်သူငယ်ချင်း ၅ ယောက် ရွာကနေ ပျောက်သွားခဲ့ပြီ။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလို့ သူ့ စက်မှုဇုန်လုပ်သားဘဝ ပျက်၊ သူတို့အလုပ်သမားများစွာ ဘဝပျက်ရတာ ဒီအာဏာရှင်တွေကြောင့်ဆိုတာ ကိုစိန်ဝင်း ကောင်းကောင်းသိတယ်။ ပြီးတော့ ဒီကောင်တွေ မပြုတ်မချင်း ပြည်သူအားလုံးရဲ့ဘဝတွေ ပျက်ကိန်းဆိုက်နေမယ်ဆိုတာလည်း ကောင်းကောင်းသိခဲ့လေတော့ သူ သေနတ်မကိုင်နိုင်ပေမဲ့ ထောက်ပို့ရဲဘော်အဖြစ်နဲ့ တနိုင်ဝင်ထမ်းလို့ကူ။

သူ ရွာပြန်ရောက်ပြီး ၂ လကျော်မှာပဲ ရွှေဘိုက သူတို့ရွာထဲ စစ်သားတွေ လက်နက်ကြီးနဲ့ပစ်ပြီး ဝင်လို့ ထွက်ပြေးရ။ ရွာထဲဝင်လာတဲ့ စစ်သားနဲ့ ပျူစောထီးတွေက တွေ့တဲ့အိမ် ဝင်လုယက်ကြတာဆိုတော့ ကိုစိန်ဝင်းတို့ အိမ်ဆိုင်ခပ်ကြီးကြီးက ဘယ်လွတ်ပါ့မလဲ။ ဘာတခုမှ မကျန်အောင် တစစီ။

“ပြေးနေရတဲ့ကာလမှာပဲ တခြားရွာမှာ အမေသေတယ်။ ရွာပြန်ရောက်တော့ ကိုယ့်ဆိုင်ကပစ္စည်းတွေ အကုန် ပြန်ရောင်းစားလို့မရအောင် လုပ်သွားတာ။ သူတို့လိုချင်တာ ယူရုံတင်မကဘူး၊ သူတို့ မယူတာပါ ဖျက်ဆီးသွားတာ။ အမေ့လက်ဝတ်လက်စားတွေ ကျန်တယ်။ အိမ်ကျန်တယ်။ ယာကျန်တယ်။ ငွေလေးဘာလေး ကျန်တယ်။ အကြွေးယူထားတဲ့ လူတွေကိုတော့ တော်လှန်ရေးပြီး အဆင်ပြေတဲ့အခါမှ ပြန်ဆပ်ပါလို့ ပြောလိုက်တယ်။ ကိုယ်က စားဖို့ရှိသေးတယ်။ မရှိတဲ့လူတွေ အများကြီး ဒုက္ခရောက်နေကြတာ” လို့ သူကဆိုတယ်။

ပြေးရင်းလွှားရင်း ယာစိုက်ရတာဆိုတော့ အရင်လို မဖြစ်ထွန်းဘူးဆိုပေမဲ့ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် စားဖို့ရှိသေးတယ်လို့ ဖြေရ။ ရောင်းစရာမရှိတော့တဲ့ဆိုင်ကို အရင်းအနှီးထပ်စိုက်ပြီး ဖွင့်လို့ရပေမဲ့ နောက်တကြိမ် စစ်တပ် ထပ်ဝင်ရင် ထပ်ကုန်ဦးမှာမို့ ရပ်ထားလိုက်တော့တယ်။ အလုပ်မရှိတော့ ရွာထဲမှာ လတ်လျားလတ်လျား၊ ညစ်လာတော့ ရှက်ကီလေးကစ်လို့ ဒီခေတ်ကြီးကို နာနာကျင်ကျင် ငေးလိုက်နဲ့ နိုင်ငံရေးက သူ့အိမ်တံခါးတင်မက သူ့နှလုံးသားကိုပါ လာခေါက်နေပြီဆိုတော့ ရှက်မိတဲ့တရက်မှာ PDF ရဲဘော်အဖြစ် လုံးလုံးလျားလျားခံယူကာ သေနတ်ကိုင်လိုက်တယ်။

“စခတွေသတ်သမျှ လည်စင်းပြီး အသေခံမလား။ ရရာလက်နက်စွဲကိုင်ပြီး ဒီကောင်တွေကို အနိုင်တိုက်မလားလို့ ဒီခေတ်က ကျနော်တို့လူငယ်တွေကို မေးခွန်းထုတ်လိုက်တဲ့အချိန်မှာ အနိုင်တိုက်မယ့်လမ်းကို ကျနော်တို့ ရွေးချယ်လိုက်တာ” လို့ PDF ရဲဘော် ကိုစိန်ဝင်းက ပြောပြတယ်။

“ကျနော်တို့ ဒေသက လူငယ်တွေအတွက် ရွေးစရာ ဒီတလမ်းပဲရှိတယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်အောင်တိုက်မယ်” တဲ့။

တော်လှန်ရေးက ကိုစိန်ဝင်း ရင်ဘတ်တခုလုံးကို ခါယမ်းပစ်ခဲ့တယ်။

လင်းခေတ်

တူမောင်ရေ၊ ဦးကြီး သတိရခြင်းများစွာနဲ့ စာရေးလိုက်ပါတယ်။ ခေတ်ကာလ အခြေအနေတွေက ပြောင်းလဲလာတော့၊ တူမောင်အနေနဲ့ အဆင်သင့် ပြင်ဆင်ထားဖို့ကို ဦးကြီးမှာချင်လို့ပါ။

အခု တို့တိုင်းပြည်က အရင်ခေတ်ကို တဖြည်းဖြည်း ပြန်သွားနေတာကို သတိမူရဲ့လား၊ တို့ ငယ်ငယ်ကဆိုရင် ကားတွေ၊ ဆိုင်ကယ်တွေ မရှိဘူးလေ။ အရပ်ထဲမှာ စက်ဘီးစီးနိုင်သူက အများအထင်ကြီးရတဲ့ သူဌေးပဲ။ ကားကတော့ နေဝင်းကြီးတို့ အမျိုးအဆွေတွေပဲ စီးနိုင်တာလေ။ အခု အဲဒီအချိန်ကို ပြန်ရောက်တော့မှာကို မြင်လား။ အခု မင်းတို့ ဓာတ်ဆီ မဝယ်နိုင်တော့ဘူးမလား။ ဘယ်သူဌေးမှ ကားကို ဆီဝယ်မထည့်နိုင်တော့တဲ့ အခြေအနေကို မုချရောက်တော့မှာဆိုတော့ စက်ဘီးတစီးလောက် ဈေးမတက်ခင် အရင်ဝယ်ထားကွ။

နောက် တို့အရင်ခေတ်က သမဝါယမဆိုတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတခု ရှိတယ်။ အဲဒီမှာ ဆန်၊ ဆီ၊ နို့ဆီ၊ ဆပ်ပြာ၊ ရေနံဆီတွေကို တန်းစီထုတ်ရတယ်။ အိမ်ထောင်စုတွေကို (သ/မ) စာအုပ်လေးတွေ ထုတ်ပေးထားတယ်ပေါ့။ အဲဒီစာအုပ်လေးတွေနဲ့ တန်းစီရတယ်။ ဘယ်နေ့ကို ဘာထုတ်ပေးမယ် ဆိုတာတွေကို အဲဒီသမဝါယမဆိုင်မှာ ကြိုပြီးကြေညာတတ်တယ်။ အဲဒီခေတ်တုန်းကလည်း လူတန်းစားအသစ်နှစ်ရပ် ပေါ်ဖူးတယ်။

တရပ်က (သ/မ) ဆိုင်က ထုတ်တာလေးတွေကို တန်းစီပြီး ထုတ်ရောင်းစားတဲ့ လူတန်းစားနဲ့ (သမ) လူကြီး အသိုင်းအဝန်းပေါ့။

အဲဒီမှာ တန်းစီပြီး ကိုတာလေးထုတ်ကာ ဈေးထဲကဆိုင်တွေမှာ ရောင်းစားရတဲ့ လူတန်းစား တရပ်က ရပ်ကွက်တွေထဲမှာ (သ/မ) စာအုပ်တွေ လိုက်ဝယ်ရ၊ ငှားရ၊ ကော်မရှင်တို့ အခကြေးငွေတို့ ပေးပြီး ခဏယူထုတ်ရနဲ့ လုပ်ရတာပေါ့။ (သ/မ) ဆိုင်ကပေးတဲ့ ဆန်တို့ ဘာတို့ ဆိုတာကလည်း ရေမြုပ်ဆန်၊ မီးလောင်ဆန်၊ အရောင်ကိုက ဝါကျင့်ကျင့်။ ဒါတင်ဘယ်ကမလဲ၊ အောက်သိုးသိုးက နံသေးတယ်ကွဲ့။ လူတိုင်းမစားနိုင်ကြဘူးလေ။ ဆင်းရဲတွင်းထဲက အများစုကတော့ စားကြရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆန်က မုန့်ဟင်းခါးဖတ်လုပ်ဖို့တောင် အဆင်မပြေတော့ ထုတ်တဲ့သူကိုပဲ ပေးထုတ်ခိုင်းပြီး သူတို့ပေးတဲ့ ငွေစလေးအနည်းငယ်ကိုပဲ ယူလိုက်ကြရတာပေါ့။

ဒါပေမဲ့ အဲဒီလူတွေလည်း အမြဲအဆင်ပြေနေကတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ရဲနဲ့ (သ/မ) လူကြီးက ညစ်တာ၊ ဘာစီမံချက် ညာစီမံချက်ဆိုပြီး ဖမ်းတာ ဆီးတာတွေလည်း မကြာခဏ လုပ်တတ်သေးတာ။ တခါတလေ သူတို့ပြန်ရောင်းတဲ့ ဆိုင်တွေကိုပါ ဖမ်းတာဆီးတာတွေအထိ လုပ်တတ်တော့ ဆိုင်တွေကလည်း ထုတ်ဆန်တို့၊ ဆပ်ပြာ၊ နို့ဆီတို့ကို သိပ်မဝယ်ချင်ဘူး။ ဝယ်တော့လည်း ဈေးနှိမ်ခံရတာ‌ပေါ့။ အဲဒီလိုနဲ့ပဲ သူတို့လည်း နေဝင်း(မဆလ)ခေတ်မှာ စားဝတ်နေရေးအတွက် လုပ်ရင်း အများစုကတော့ အခု သေကုန်ကြပါပြီ။

ပြောဖို့ကျန်သေးတာက အဲဒီတုန်းက ငါတို့အများစု (သမ) ဆိုင်က ထုတ်လို့ရတဲ့ ဆပ်ပြာက ဆင်ချေးတုံးဆပ်ပြာဆိုတာ ကြားဖူးလား။ အခြေခံလူတန်းစားတွေ အားလုံးက အဲဒီဆပ်ပြာကိုပဲ သုံးရတာ။ အများစုက အဝတ်လျှော်ဖို့လေ။ တချို့ ဆင်းရဲတဲ့ မိသားစုတွေကတော့ ရေချိုးရင်လည်း အဲဒီဆပ်ပြာကိုပဲ သုံးကြရတာ။ ဆပ်ပြာက မည်းမည်းကြီးလေ။ ရွှေဝါဆပ်ပြာလည်း ထုတ်ပေးတယ်။ နောက်တော့ အဆင့်မြင့်လာတယ်။ ကာဘော်လစ်ဆပ်ပြာတွေ ပေါ်လာတော့။ အဲဒါတွေအားလုံးက ဒီအတိုင်း အလွတ်ဝယ်လို့ မရဘူးနော် တန်းစီရတာ။

အဲဒီမှာ ပြောချင်တာက (သမ) ဆိုင်က မမကြီးတွေ၊ အန်တီကြီးတွေ အကြောင်းကလည်း မပါမဖြစ်ပဲ။ တနေကုန် ဝတ္ထုစာအုပ် ထိုင်ဖတ်ရင်ဖတ်၊ မဖတ်ရင်လည်း အမြဲလိုလို ငိုက်နေကြတာ။ ဘယ်သူမှ သူတို့ကို မှန်ဗီရိုထဲမှာ ထည့်ထားတဲ့ ဘာမီတွန်၊ ပရုတ်ဆီ၊ တေဇောဘန်း၊ ဘားပလက်၊ တွာဖက်ဆာလ်ဖာ (အဲဒီခေတ်တုန်းက ပဋိဇီဝဆေး) တွေ၊ အဲဒါတွေနဲ့ ဝယ်ချင်လို့ဆိုပြီး သွားမမေးရဘူး။ အဲဒီခေတ်တုန်းကလူတွေ အကုန်သိတယ်။ အဲဒါတွေက လူတိုင်းကို ရောင်းဖို့မဟုတ်ဘူး။ နောက် တန်းတွေမှာချိတ်ထားတဲ့ အဖြူအစိမ်း ကျောင်းဝတ်စုံလေးတွေ၊ ဂိုက်ထိုး ချည်ထည်လေးတွေလည်း တချို့ရှိတယ်။ အဲဒါလေးတွေကလည်း ပြသထားရုံသက်သက်ပဲ။ သွားမေးလိုက်လည်း မျက်ထောင့်နီကြီးနဲ့ အကြည့်ခံရမယ်၊ မျက်စောင်းထိုးခံရမယ်၊ ဒီထက်ဆိုးရင် အော်ငေါက် မောင်းထုတ်မယ်။ အဲဒါတွေလုပ်ဖို့အတွက် အဆင်သင့် သူတို့မျက်နှာတွေက အစွမ်းကုန် တင်းထားကြတာ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီခေတ်တုန်းက လူတွေကလည်း အကုန်သိပါတယ်။ (သမ)ဆိုင်ရောက်ရင် ဆောင်ရန် ရှောင်ရန်တွေကို အဲဒီတုန်းက ဝန်ထမ်းလောကမှာ (သမ)ဝန်ထမ်းတွေက အရပ်ထဲမှာတော့ မျက်နှာအပွင့်ဆုံးပဲ၊ အလှူတို့၊ မင်္ဂလာဆောင်တို့ဆိုရင် အိမ်ဦးခန်းမှာ နေရာပေးရတာ။ လစာကတော့ ဘယ်လောက်မှ မရကြပါဘူး၊ ဒါပေမဲ့ သူတို့က အရမ်းအဆင်ပြေကြတာ။

ပြောချင်တာက အခုလည်း ဒီခေတ်ကို ပြန်ရောက်မလာဘူးလို့ ပြောလို့မရဘူး။ (သ/မ) ဌာနကြီးကလည်း ရှိနေသေးတာ။

ဘာလို့ အဲဒီခေတ်ကို ပြန်ရောက်လာနိုင်တယ်လို့ ပြောလို့ရသလဲ ဆိုရင်- အခုပဲ ကြည့်ကွာ၊ ဓာတ်ဆီတွေကို ဝယ်ချင်တိုင်း ဝယ်မရတော့ဘူး၊ ဒေါ်လာတွေ ကိုင်ထားလို့ မရတော့ဘူး၊ ကုန်တိုက်တွေ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပိတ်လာပြီ၊ ဘဏ်တွေ ဒေဝါလီခံတော့မယ်။ အခု (deli) ကုန်ပစ္စည်းပို့တဲ့ ကားဂိတ်တွေ မပို့နိုင်တော့ဘူး၊ နောက် မကြာဘူး လိုင်းကားတွေ၊ ရထားတွေပါ မထွက်နိုင်တော့ဘူးဆိုရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ အဲဒီတော့ အဓိကက စက်ဘီးတစီး ဝယ်ထားပါ။ နွားနဲ့ လှည်း မဖြစ်မနေ ဝယ်ထားပါလို့ ထပ်မှာချင်တယ်။

အခုလည်း တောင်သူတွေရဲ့ ကောက်ပဲသီးနှံတောင် နိုင်ငံခြားက ဝယ်မယ့်သူရဲ့ ဒေါ်လာကြိုတောင်းရမတဲ့။ နိုင်ငံခြားကုန်သည်က သောက်ရူးမှမဟုတ်တာ။ ကောက်ပဲသီးနှံ အရည်အသွေး မကြည့်ရဘဲနဲ့ ဘယ်သူက ငွေချပေးမလဲ၊ စဥ်းစားကြည့်လေကွယ်။

အဲဒီတော့ နိုင်ငံခြားကလာတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေ အားလုံးကို ဒေါ်လာရှိတဲ့ (စကစ) ကပဲ ဝယ်နိုင်တော့မယ်၊ သွင်းနိုင်တော့မယ်၊ သူတို့ဆီကနေ နည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ပြည်သူထံကို စီးဆင်းတော့မှာ။ သူတို့ဆီကနေပဲ တဆင့်ပြန်ပြီး ဝယ်ရတော့မှာ။ အဲဒီတော့ သူတို့ကလည်း ကယ်တင်ရှင်ကြီးလုပ်ပြီး ပြည်သူတွေကို သနားသဖြင့် ထုတ်ပေးတာတွေ ဘာတွေ လေလည်ပြတော့မှာ။ အလကားတော့ ဘယ်ထုတ်ပေးလိုက်မလဲ။ နှစ်ဆင့်မြတ်နဲ့ ရောင်းမှာပေါ့။

တဆင့်က သူတို့ စကစ၊ နောက်အဆင့်က သူတို့ ပလဲပနံသင့်တဲ့သူ၊ ဒါမှမဟုတ် ဆွေနီးမျိုးစပ်တွေအတွက် ချန်ယူပြီး ပြည်သူလက်ထဲရောက်တော့ အဆမတန်ဈေးမြင့် မဝယ်လည်း ငတ်၊ ငတ်တော့ ရာဇဝတ်မှုတွေထူ၊ သူတလူ ငါတမင်း ဥပဒေတွေနဲ့ ထောင်ချ၊ သတ်၊ ခေတ်ဟောင်းကျွန်စနစ်ကို ပြန်အသက်သွင်းနေတာ တူမောင်ရေ့။

သူတို့ပစ္စည်းတွေ ရောင်းဖို့၊ center တွေ လုပ်တော့မှာပေါ့။ အဲဒါ (သမ)ဆိုင်လိုဟာမျိုးတွေကို အမည်ပြောင်းချင် ပြောင်းမှာပေါ့ကွာ။ နောက်တခုက အဆိုးထဲ အကောင်းလို့ ပြောရမလား မသိဘူးဟ၊ ပိုးသတ်ဆေးတွေ၊ ဓာတ်မြေဩဇာတွေ၊ နိုင်ငံခြားက ဝယ်လို့မရတော့ဘူး။ စက်မောင်းဖို့ ဆီလည်း နောက်ဆို ဝယ်လို့မရနိုင်တော့ဘူး။ အဲဒါဆိုရင် ငါတို့ နွားလိုပြီနော်၊ နွားချေးလည်းလိုပြီ၊ (အခုခေတ်စကားနဲ့ပြောရရင် - Organic) ပေါ့ကွာ။ ဒီတော့ နွားနဲ့ လယ်ထွန်၊ သဘာဝမြေဩဇာ နွားချေးသုံးပေါ့၊ ပိုးသတ်ဆေးက ဆေးရွက်ကြီးတို့၊ နနွင်းမှုန့်တို့ သုံးကြည့်ပေါ့ကွာ။ ကိုယ်စားဖို့‌တော့ ရမှာပေါ့ ဟား ဟား။

တို့တတွေ အရင်ငယ်ငယ်တုန်းက ခရီးသွားရင် နွားလှည်းနဲ့ပဲ။ အခုလည်း တူမောင်တို့ နွားလှည်းစီးခွင့်လည်း ကြုံရဦးမှာ။

နောက်ပြီး လူတန်းစားနှစ်ရပ် ပေါ်အုံးမှာ၊ အခုလည်း တဖြည်းဖြည်း ပေါ်လာနေပါပြီ။ စစ်တပ်နဲ့ နီးစပ်တဲ့ အခွင့်ထူးခံနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်လူတန်းစား၊ တချို့ ကြားနေဆိုပြီး အတင်းကြော်ငြာနေတဲ့ လူအနည်းငယ်လည်း ရှိသေးတယ်။ တကယ်က သူတို့က ကြားနေအစစ် မဟုတ်ကြဘူး၊ သူများထက် ပိုကြောက်နေတဲ့ လူတန်းစားပါ။ ကြားနေဆိုရင် ခံသာမယ်ထင်လို့ ဟန်ဆောင်နေကြတာလေ။ လူလိုစဉ်းစားတတ်ရင် အသိသာကြီးပါ။ လက်နက်နဲ့ အနိုင်ကျင့်နေတာ (အားကြီးသူက အနိုင်ယူနေတာ) တောတွင်း (တောရိုင်းဥပဒေ) ဆိုတာ စဉ်းစားတတ်တဲ့လူတိုင်း သိပါတယ် ငါ့တူရယ်။

ဒီတော့ အမှန်က လူတန်းစားကြီးက ၂ ရပ်ပဲ ကျန်တော့မှာပါ။ စစ်တပ်နဲ့ပတ်သက်ရာ ဘူဇွာတွေက တရပ်၊ အဖိနှိပ်ခံ နင်းပြားက တရပ်ပေါ့။

နောက်တခုက လျှပ်စစ်မီးကိစ္စပဲ။ တို့အရင်တုန်းကတော့ (သမ)ဆိုင်တွေက ရေနံဆီထုတ်ပေးတော့ ပြဿနာမရှိဘူး။ အခုက ရေနံဆီက မရှိတော့ဘူးဆိုတော့ မင်းတို့ ဘာနဲ့မီးထွန်းကြမလဲ။ အဲဒီကိစ္စအတွက်တော့ ငါလည်း စိုးရိမ်နေတာ။ ရာသီဥတုက အရမ်းပူတော့ Aircon တွေ၊ ပန်ကာတွေ မရနိုင်တော့ ခက်ပြီပေါ့။

အခုဆိုရင် အညာမှာ ရွာတွေ မီးတိုက်လို့ လူတွေအားလုံး မွဲကုန်ပြီ။ စကစ နယ်မြေမှာလည်း အညာက နိုင်ငံသားကတ်ကိုင်သူတွေ အလုပ်ထုတ်ခံရနဲ့ ကမ္ဘာပျက်သလို ဖြစ်နေတာ ကမ္ဘာကြီးက ထိုင်ကြည့်။ စိုးရိမ်၊ ကြေညာချက်တွေ ထုတ်နေတုန်းပဲလေ။

ဒီအတိုင်း သွားကြမယ်ဆိုရင်တော့ အဲဒီလို အနိုင်ကျင့်တာတွေ၊ ငတ်မှာတွေ၊ ဆင်းရဲတွင်း နက်မှာတွေကို လက်ခံနိုင်ဖို့ စဉ်းစားထားကြ။ ခေတ်ဟောင်းကို ပြန်သွားဖို့ အသင်ပြင်ထားကြ။ ဒါမှမဟုတ်ရင်တော့ နိုင်အောင်တိုက်ဖို့ပဲ စဉ်းစားကြတော့ ငါ့တူရေ။

ဦးကြီးတို့ခေတ်က မပြီးပြတ်ခဲ့တဲ့ (ညံ့တယ်ဆိုလည်း ဝန်ခံပါ့မယ်) စစ်ကျွန်အာဏာရှင် လွတ်မြောက်ရေးကို ငါ့တူတို့ အပြီးအပြတ် မြန်မာ့မြေက မောင်းထုတ်ပေးကြပါကွာ။

တရားသောစစ် မုချ အောင်ပါစေ၊ အောင်ရမည် (ပြည်သူ သန်း ၄၀) နိုင်ရမည်။

ငါ့တူရဲ့

ဘညို