မြန်မာနှစ်ဆန်းတရက်နေ့ စစ်ကောင်စီက အကျဉ်းသားတွေ ပြန်လွှတ်ပေးတဲ့ အထဲမှာ အန်အယ်လ်ဒီအစိုးရလက်ထက်က စီမံကိန်းနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးတဲ့ ဦးကျော်ဝင်း ရမည်းသင်းထောင်ကနေ ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာတယ်လို့ မိသားစုထံက သိရပါတယ်၊
မိသားစုဝင်တယောက်က "မနက်က ထောင်ကဖုံးဆက်လို့တော့ သိနေတာ။ အခုထိတော့ အိမ်မရောက်သေးဘူး။ ညကတော့ လာကြိုမယ်ဆိုတာကိုတော့ မလာနဲ့သူတို့လိုက်ပို့မယ်လို့ ပြောလို့စောင့်နေတာ။ အခု မနက်ပိုင်း ၁၂ နာရီခွဲ အထိတော့ အိမ်ရောက်မလာသေးဘူး။ အဖေက အသက် ၇၅ အထက်မလို့ လွှတ်ပေးတာလို့ပြောတယ်၊ အဲ့ဒီထောင်မှာတော့ စုစုပေါင်း ၁၅ ယောက်လောက် လွှတ်တယ်။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားကတော့ တယောက်တည်းပဲလို့တော့ အကြမ်းဖျင်းသိတယ်။ နေပြည်တော်အိမ်ကိုရောက်မှပဲ စိတ်တုံးတုံးချရမှာ" လို့ ပြောပါတယ်။
ဝန်ကြီးဟောင်း ဦးကျော်ဝင်းကို စစ်ကောင်စီက အာဏာသိမ်းပြီနောက် ၂၀၂၁ ခု နှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်မှာ နေပြည်တော် အိမ်ကနေဖမ်းသွားပြီး၊ နိုင်ငံတော်လျှို့ဝှက်ချက် ဥပဒေ ပုဒ်မ (၃၁/ဂ)နဲ့ နေပြည်တော် ထောင်တွင်း တရားရုံးကနေ ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်ချမှတ်ခဲ့တာပါ။
သူက နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ စီးပွားရေးပညာရှင် ပါမောက္ခ ရှောင်တာနယ်တို့နဲ့ အမှုတွဲလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဦးကျော်ဝင်းကို နေပြည်တော်ထောင်ကနေ အင်းစိန်ထောင်၊ အင်းစိန်ထောင်ကနေ ရမည်းသင်းထောင်ကို ရွေ့ပြောင်းခံရပြီနောက် ထောင်တွင်း ၂ နှစ်နဲ့ ၂ လ ကျော်နေခဲ့ရကာ လျှော့ရက်တွေနဲ့တွက်ရင်တော့ လွတ်ခါနီးနေပြီလို့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားဟောင်းတယောက်က ပြောပါတယ်။
တရားဝင်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့နိုင်ငံရေးပါတီတွေကို တရားမဝင် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီရဲ့ လက်ဝေခံ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အနေနဲ့ ဖျက်သိမ်းခွင့် ၊ အတည်ပြုခွင့် လုံးဝမရှိကြောင်းနဲ့ ပြည်သူရှိနေသရွေ့ ပါတီရှိနေမယ်လို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်က မတ်လ ၂၉ ရက်ဒီကနေ့ ကြေညာပါတယ်။
အန်အယ်လ်ဒီပါတီအပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီ ၄၀ ကို ပယ်ဖျက်ကြောင်း စစ်ကောင်စီဩဇာခံ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က မတ်လ ၂၈ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဗဟိုအလုပ်ကော်မတီက ပြန်လည်တုံ့ပြန်လိုက်တာပါ။
တည်ဆဲဥပဒေတွေကို ချိုးဖောက်ထားတဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ တရားဝင်မှုမရှိသည့်တဲ့ အပြင် ပြည်သူလူထုကို ကိုယ်စားပြုမှုလည်းမရှိတဲ့အတွက် သူတို့ရဲ့ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်မှု မှန်သမျှ တရားဝင်မှုမရှိကြောင်းကို အတိအလင်းကြေညာထားပြီးဖြစ်လို့ တရားဝင်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကို စစ်ကောင်စီ လက်ဝေခံ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အနေနဲ့ ဖျက်သိမ်းခွင့် ၊ အတည်ပြုခွင့် လုံးဝမရှိပါလို့ အသိပေးကြေညာလိုက်ပါတယ်။
၁၉၈၈ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီအရေးတော်ပုံကြီးမှ စတင်ပေါက်ဖွားလာတဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ပါတီဟာ ပြည်သူလူထုရဲ့ မျှော်မှန်းချက်တွေနဲ့ အကျိုးစီးပွားကိုသာ ဦးထိပ်ပန်ဆင်ဆောင်ရွက်နေကာ ပြည်သူလူထုရဲ့ အဆုံးအဖြတ်ကိုသာ ခံယူနေတဲ့ ပါတီဖြစ်တာနဲ့အညီ ပြည်သူရှိသရွေ့ ပါတီရှိနေမှာဖြစ်ပြီး ပြည်သူလူထုရဲ့ မျှော်မှန်းချက်တွေ ပြည့်တဲ့အထိ နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ကြိုးပမ်းသွားမယ်၊ ပြည်သူနဲ့ တသားတည်းရပ်တည်ပြီး ပြန်လည်မှတ်ပုံမတင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကိုလည်း အသိအမှတ်ပြုလေးစားတဲ့အကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရပါတီဖြစ်တဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီဖွဲ့ချုပ်ပါတီကို ဖျက်ဆီးဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ပါတီထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်တွေကို ဖမ်းဆီး၊ မတရားအမှုဆင်ကာ ထောင်ချထားတဲ့အပြင် ပါတီဝင် ၁၂၃၅ ဖမ်းဆီးခံရပြီး ပါတီဝင်၂၆ ဦး မှာ စစ်ကြောရေးစခန်းတွေနဲ့ ထောင်တွင်းတွင်ကျဆုံးခဲ့ရသလို အကြောင်းမဲ့သတ်ဖြတ်ခံရသူ ၆၃ ဦး နဲ့ ဗဟိုကော်မတီဝင် ဦးဖြိုးဇေယျာသော် ကြိုးပေးသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။
ဒါ့အပြင် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၂၀၆ ဦး အပါအဝင် ပါတီဝင် ၃၇၁ ဦးတို့ရဲ့ နေအိမ်ပိုင်ဆိုင်မှုတွေ ချိပ်ပိတ်သိမ်းဆည်း ခံထားရပြီး ၄၇ ဦးတို့ရဲ့ နေအိမ်များကိုလည်း ဝရမ်းကပ်ခံထားရကာ ပါတီဗဟိုရုံးချုပ်အပါအဝင် တိုင်း၊ ခရိုင်၊ မြို့နယ်ရုံးပေါင်း အကြိမ် ၁၂၀ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ဖျက်ဆီး ခံခဲ့ရတယ်လို့ အန်အယ်လ်ဒီ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါတယ်။
Photo-Credit
အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD) နဲ့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD) အပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီပေါင်း ၄၀ ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်ကြောင်း စစ်ကောင်စီဩဇာခံ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က မတ်လ ၂၈ ရက်ညမှာ ထုတ်ပြန်ကြေညာပါတယ်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် အန်အယ်လီပါတီခေါင်းဆောင်တွေကို ဖမ်းဆီးထောင်ချပြီး တရားမဝင် အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ နိုင်ငံရေးပါတီများမှတ်ပုံတင်ခြင်းဥပဒေသစ်ကို ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ဒီဥပဒေအရ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ရက်ပေါင်း ၆၀ အတွင်း မှတ်ပုံတင်ခွင့် ပြန်လည်လျှောက်ထားဖို့ သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
သတ်မှတ်ကာလအတွင်း လျှောက်ထားခြင်းမရှိတဲ့ ပါတီ ၄၀ ဟာ အလိုလျောက် ပျက်ပြယ်ပြီးဖြစ်လို့ ဒီပါတီတွေကို မတ်လ ၂၉ ရက် ဒီကနေ့ကစတင်ပြီး နိုင်ငံရေးပါတီအဖြစ် မှတ်ပုံတင်ထားခြင်းကနေ ပယ်ဖျက်ကာ ပါတီတွေကိုလည်း ဖျက်သိမ်းလိုက်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီ ကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းစိုးရဲ့ အမိန့်နဲ့ ထုတ်ပြန်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
ဖျက်သိမ်းခံရတဲ့ ပါတီ ၄၀ ထဲမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်၊ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်၊ ရခိုင်ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်၊ ချင်းအမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်၊ ကချင်အမျိုးသားပါတီ၊ တအာင်း(ပလောင်)အမျိုးသားပါတီ၊ ကယန်းအမျိုးသားပါတီ၊ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ(မြန်မာ)၊ လူ့ဘောင်သစ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ စတဲ့ ပါတီတွေပါဝင်တာဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာအနိုင်ရတဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ပါတီနဲ့ အင်အားအကြီးဆုံး တိုင်းရင်းသားပါတီဖြစ်တဲ့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD) ပါတီတို့ကတော့ စစ်ကောင်စီကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကိုရော၊ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကိုပါ အသိအမှတ်မပြုသလို ပါတီကိုပြန်ပြီး မှတ်ပုံတင်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ကြေညာထားပါတယ်။
စစ်ကောင်စီထံမှာ ပါတီကို မှတ်ပုံမတင်ကြတဲ့၊ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲကို အသိအမှတ် မပြုကြတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေအားလုံးကို လေးစားဂုဏ်ပြုတယ်လို့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလက ပြောပါတယ်။
“တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အၾကမ္းဖက္စစ္တပ္ရဲ႕ အတုအေယာင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ပါတီကို မွတ္ပုံမတင္ၾက၊ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို အသိအမွတ္ မျပဳၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအားလုံးကိုလည္း ေလးစား ဂုဏ္ျပဳ ေၾကာင္း ဒီေနရာကေနေျပာလိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဖက္စစ္အၾကမ္းဖက္ေခါင္းေဆာင္ မင္းေအာင္လႈိင္ဟာ သူ႔ရဲ႕ လက္၀ေခံ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ကို ေကာင္းစြာ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့အျပင္၊ လက္ေတြ႕မွာလည္း က်ေနာ္တို႔ အမ်ိဳးသား ညီၫြတ္ေရးအစိုးရနဲ႔ ျပည္သူ႔ကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြရဲ႕ နယ္ေျမစိုးမိုးထားႏိုင္မႈကို ထိတ္လန႔္ ေၾကာက္႐ြံ႕လ်က္ရွိတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္ လွန္ေရးေန႔ကို ပုံဖ်က္ထားတဲ့ေန႔မွာ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြကို အျမစ္ျဖတ္ေခ်မႈန္းမယ္ဆိုတဲ့ စကားဟာ စစ္အုပ္စုရဲ႕ ေၾကာက္စိတ္ ကို ေဖာ္ျပေနတယ္ဆိုတာထင္ရွားပါတယ္” လို႔ ယာယီသမၼတ ဒူဝါလရွီးလက ေျပာပါတယ္။
စစ်ကောင်စီကျင်းပဖို့ စီစဉ်နေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့သမိုင်းမှာ သွေးထွက်သံယိုမှု အများဆုံးရွေးကောက်ပွဲဖြစ်လာနိုင်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာက ဒီရွေးကောက်ပွဲကို လက်မခံ တရားမဝင်ကြောင်း လူသိရှင်ကြားကြေညာဖို့နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပရေး တားမြစ်ဖို့ နိုင်ငံတကာပဋိပက္ခလေ့လာစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ (ICG) က မနေ့က အစီရင်ခံစာထုတ်ပြန် တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲသစ် ကျင်းပဖို့နဲ့ပတ်သက်လို့လည်း တည်ငြိမ်အေးချမ်းဖို့လိုတဲ့အကြောင်းနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ပြီးစလွယ်မလုပ်ဖို့ မတ်လ ၂၇ ရက် နေပြည်တော် စစ်ရေးပြအခမ်းအနား မိန့်ခွန်းမှာ ပြောပါတယ်။
လက်ရှိအချိန်အထိ မှတ်ပုံတင်လျှောက်ထားကြတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီပေါင်း ၆၃ ပါတီရှိတယ်လို့ စစ်ကောင်စီ ကော်မရှင်က သီးခြားထုတ်ပြန်ကြေညာထားပြီး ဒီအထဲမှာ တနိုင်ငံလုံးစည်းရုံးလှုပ်ရှားမှုပါတီ ၁၃ ပါတီနဲ့ ပြည်နယ်နဲ့တိုင်းတွေမှာပဲ စည်းရုံးလှုပ်ရှားမယ့်ပါတီ ပေါင်း ၅၀ ရှိပါတယ်။
မှတ်ပုံပြန်တင်တဲ့ပါတီတွေထဲမှာ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက အနိုင်ရထားတာ ၁၁ ပါတီပါပြီး လွှတ်တော်နေရာအရေအတွက်က ၁၂၆ နေရာရှိတယ်။
ဖျက်သိမ်းခံရတဲ့ ပါတီ ၄၀ ထဲမှာတော့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရထားတဲ့ပါတီ ၈ ပါတီပါဝင်ပြီး ဒီပါတီတွေရထားတဲ့ လွှတ်တော် နေရာအရေအတွက်က ၉၈၇ နေရာအထိရှိတယ်။