ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောမြောက်ပိုင်း၊ ဝက်ကျိန်း မြိုတိုင်းရင်းသားကျေးရွာက ၄ နှစ်အရွယ် ကလေးငယ်တဦး စစ်ကြွင်း လက်ပစ်ဗုံးကွဲပြီး မေလ ၃ ရက် ညနေ ၄ နာရီလောက်မှာ သေဆုံးသွားပါတယ်။
မောင်တောကိုရောက်ရှိနေတဲ့ မြိုအမျိုးသမီးလူငယ်တဦးက “အဲ့မှာက စစ်တပ်နဲ့ အေအေ စစ်ဖြစ်ကြသေးတယ်လေ။ လယ်ထဲသွားရင်း ကလေးအမေကတွေ့လို့ ကောက်ခဲ့တာ။ ကလေးက အဲဒါကို ခေါက်ကစားနေချိန်မှာ ထပေါက်ကွဲတယ်လို့ပြောတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
မြိုတိုင်းရင်းသား လူမျိုးတွေဟာ တောတောင်ကို အဓိက အမှီပြု အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း နေထိုင်ကြသူတွေဖြစ်ကြပြီး စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေရဲ့ အန္တရာယ်အကြောင်းကို သေချာစွာမသိလို့ ပေါက်ကွဲနိုင်မှန်းမသိဘဲ ယူလာတာလို့ ပြောပါတယ်။
၂၀၂၂ နိုဝင်ဘာ ၂၆ ရက်မှာ စစ်ကောင်စီနဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်တော် (အေအေ) တို့အကြား အပစ်ရပ် သဘောတူခဲ့ကြပေမဲ့ စစ်ကြွင်းလက်နက်တွေကိုတော့ ဘယ်အဖွဲ့ကမှ တာဝန်ယူ စစ်ဆေးခဲ့တာမရှိလို့ မပေါက်ကွဲခဲ့တဲ့ လက်ပစ်ဗုံးတလုံးကြောင့် အပြစ်မဲ့ ကလေးငယ်တဦး အသက်ဆုံးရှုံးရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အပစ်ရပ်သဘောတူညီမှုမယူခင် ၁၀ ရက်အလို ၂၀၂၂ နိုဝင်ဘာ ၁၆ ရက်တုန်းကလည်း ဂြစ်ချောင်းမြိုရွာမှာ လက်နက်ကြီးကျရောက်လို့ လူ ၁၂ ဦး သေဆုံးပြီး ၂၃ ယောက် အရေးပေါ် ဆေးကုသမှု ခံယူခဲ့ရပါတယ်။
ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်ကလည်း ဝက်ကျိန်းဘုရားလမ်းဘက် တောထဲသွားတဲ့ ၁၈ နှစ်အရွယ် လူငယ်တယောာက် မြေမြှုပ်မိုင်းပေါက်ကွဲပြီး ဘယ်ဘက်ခြေထောက် ဖြတ်ခဲ့ရပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီး တနိုင်ငံလုံးကို မီးလောင်တိုက်သွင်း ဖျက်ဆီးသတ်ဖြတ်နေတဲ့ အခြေအနေကနေ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် စစ်ကောင်စီကိုခုခံတော်လှန်တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ အဖွဲ့တွေအားလုံးနဲ့ ပူးပေါင်းတိုက်ပွဲဝင်သွားမယ်လို့ မြောက်ပိုင်း ညီနောင်မဟာမိတ် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက ကတိပြုလိုက်ပါတယ်။
ဒီကနေ့ ဧပြီ ၁၀ ရက်မှာ ကျရောက်တဲ့ ၁၄ နှစ်မြောက် ရက္ခိုင့်တပ်တော်အတွက် တအောင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(TNLA)၊ မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်(MNDAA)တို့အပါအဝင် NUG ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ ၁၀ ဖွဲ့ကျော်က သဝဏ်လွှာအသီးသီးပေးပို့ရာမှာ ဖော်ပြထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီက အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ပြည်မနဲ့တောင်တန်း မခွဲခြားတော့ဘဲ တနိုင်ငံလုံးရှိ ပြည်သူလူထုနဲ့ ရပ်/ရွာတွေကို မီးလောင်တိုက်သွင်းပြီး ဖျက်ဆီးသတ်ဖြတ်တာ၊ အကျဉ်းချတာ၊ နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုနဲ့ လူမှုဘဝအားလုံး ဖျက်ဆီးခံရကာ မသေချာ မရေရာမှုတွေနဲ့ ပြည်နှက်နေတဲ့အခြေနေမှာ ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့ဟာ ဒီအခြေအနေက လွတ်မြောက်နိုင်ဖို့ စစ်ကောင်စီကို တော်လှန်တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အတူတကွ ခိုင်မာစွာ လက်တွဲကာတိုက်ပွဲဝင်ကြမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့ဟာ ပြည်ထောင်စု နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးညှိနှိုင်းရေး ကော်မတီ(FPNCC) အဖွဲ့ဝင်တွေဖြစ်လို့ FPNCC က ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ "နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုအပေါ် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် တော်လှန်းရေးအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ မူဝါဒနဲ့ရပ်တည်ချက်" အတိုင်း ခိုင်မာစွာရပ်တည်ပြီး မိမိတို့ရဲ့ သက်ဆိုင်ရာ လူမျိုးနဲ့ နယ်မြေကို ကိုယ်စားပြုပြီး လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နေတဲ့အဖွဲ့တွေ ဖြစ်တယ်လို့လည်း သဝဏ်လွာမှာ ရေးသားထားပါတယ်။
တိုင်းပြည်တဝန်း လှည်းနေလှေအောင်း မြင်းဇောင်းမကျန် ဆင်နွှဲနေတဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေး ပြည်သူ့ခုခံတွန်လှန်စစ်ဆင်ရေးမှာ အေအေဟာ အဖိနှိပ်ခံ ပြည်သူလူထုနဲ့ တတူရပ်တည်ပြီး ဘုံရန်သူကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခုခံတွန်းလှန်နေတဲ့အပြင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကိုလည်း လက်တွဲကူညီပေးနေတယ်လို့လည်းဆိုပါတယ်။
ဘုံရန်သူ စစ်ကောင်စီကို အပြီးသတ်ချေမှုန်းနိုင်ဖို့ အတူတကွစုစည်းညီညွတ်စွာနဲ့ ရုန်ကန်ဖောက်ထွက် ကြိုးစားကြရမှာဖြစ်ပြီး ရက္ခိုင့်တပ်တော်အနေနဲ့ ရက္ခိုင့်ပြည်သူလူထုရဲ့ နိုင်ငံရေးအမျိုးသားရေး မျော်မှန်းချက်တွေကိုလည်း တပါးတည်းအပြည့်အဝ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်နိုင်ပါစေလို့ NUG ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း သဝဏ်လွှာပေးပို့ ဆုတောင်းပေးထားပါတယ်။
ဒါအပြင် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်တပ်ဖွဲ့ပေါင်း ၁၀ ကျော်နဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတချို့ကလည်း သဝဏ်လွာအသီးသီးပေးပို့ထားကြပါတယ်။
ရက္ခိုင့်တပ်တော် (အေအေ)ကို ၂၀၀၉ ခုနှစ်က ကချင်ပြည်နယ်ရှိ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်(KIA)ရဲ့ ဌာနချုပ် လိုင်ဇာမြို့မှာ လူငယ် ၂၆ ဦးနဲ့ စတင်ထူထောင်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဘုံရန်သူစစ်ကောင်စီကို အပြီးသတ်ချေမှုန်းနိုင်ဖို့နဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်တော် (အေအေ) အနေနဲ့ ရက္ခိုင်လူထုရဲ့ မျှော်မှန်းချက်တွေကို အပြည့်အဝ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်စေဖို့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) က သဝဏ်လွှာပါးလိုက်ပါတယ်။
ဧပြီ ၁၀ ရက် ဒီကနေ့ ကျရောက်တဲ့ (၁၄) နှစ်မြောက် ရက္ခိုင့်တပ်တော်နေ့ အထိမ်းအမှတ် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာက ပေးပို့တဲ့ ဂုဏ်ပြုသဝဏ်လွှာ ပေးပို့လိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အခုအချိန်အခါမှာ ဘုံရန်သူစစ်ကောင်စီကို အပြီးသတ်ချေမှုန်းနိုင်ဖို့ မိမိတို့အားလုံးအတူတကွ စုစည်းညီညွတ်စွာနဲ့ ရုန်းကန်ဖောက်ထွက်ကြိုးစားကြရမှာဖြစ်ပြီး ရက္ခိုင့်တပ်တော်အနေနဲ့ ရက္ခိုင် ပြည်သူလူထုရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ အမျိုးသားရေး မျှော်မှန်းချက်တွေကိုလည်း တပါတည်း အပြည့်အဝ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်ပါစေကြောင်း NUG က ဆုတောင်းပေးထားပါတယ်။
“ရက္ခိုင်ပြည်သူထူထု၏ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်၊ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်၊ ကိုယ့်ကံကြမ္မာ ကိုယ်ဖန်တီးနိုင်ခွင့် အပြည့်အဝရရှိရေးအတွက် ရက္ခိုင့်တပ်တော်ကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ပြီး တော်လှန်တိုက်ပွဲဝင်လာခဲ့သည်မှာ ယနေ့တွင် (၁၄) နှစ် တိုင်တိုင် ပြည့်မြောက်ခဲ့ပြီဖြစ်ပြီး ရက္ခိုင်ပြည်သူလူထုနှင့် ထပ်တူထပ်မျှ ဝမ်းမြောက် ဂုဏ်ယူပါသည်။ (၁၄) နှစ်တာ တော်လှန်ရေး ခရီးကြမ်းအတွင်း အသက်၊ အိုးအိမ်၊ စည်းစိမ်၊ ကိုယ်လက်အင်္ဂါများ စွန့်လွှတ်ပေးလှူခဲ့ကြသော ရက္ခိုင့်အာဇာနည်သူရဲကောင်းများနှင့် ရက္ခိုင်ပြည်သူလူထုတရပ်လုံး ကိုလည်း လေးနက်စွာ အောက်မေ့ဦးညွှတ်အပ်ပါသည်။”လို့ NUG ရဲ့ သဝဏ်လွှာမှာ ဖော်ပြပါတယ်။
ရက္ခိုင့်တပ်တော်ကို ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဧပြီ ၁၀ ရက်က ကချင်ပြည်နယ် ကေအိုင်အို ဌာနချုပ်ရှိရာ လိုင်ဇာမြို့မှာ စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိမှာ အင်တားတောင့်တင်းခိုင်မာတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အ ဖွဲ့တဖွဲ့အဖြစ် ဖြစ်ရပ်တည်နိုင်ပြီဖြစ်ကာ မြောက်ပိုင်း မဟာမိတ်တပ်တွေနဲ့ လက်တွဲလို့ စစ်အာဏာရှင်ပြုတ်ကျရေး၊ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်ရရှိရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိ တိုင်းပြည်တဝန်း လှည်းနေလှေအောင်း မြင်းဇောင်းမကျန် ဆင်နွှဲနေကြတဲ့ နွေဦး တော်လှန်ရေး ပြည်သူ့ခုခံတွန်းလှန်စစ်ဆင်ရာမှာ ရက္ခိုင့်တပ်တော်ဟာ အဖိနှိပ်ခံ ပြည်သူလူထုနဲ့ တကွ အတူရပ်တည်ပြီး ဘုံရန်သူကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခုခံတွန်းလှန်နေတဲ့ အပြင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကို လက်တွဲကူညီ ပံ့ပိုးပေးနေတယ်လို့ NUG က ပြောပါတယ်။
ရက္ခိုင့်တပ်တော်ရဲ့ ၁၄ နှစ် မြောက်အခမ်းအနားတွေကို မြန်မာပြည်တွင်း ရက္ခိုင့်တပ်တော် စစ်ဒေသအသီးသီးမှာလည်း ကျင်းပသလို ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ ဂျပန်စတဲ့ ပြည်ပနိုင်ငံတွေမှာလည်း ကျင်းပပါတယ်။
ဧပြီလ ၁၀ ရက်မှာ ကျရောက်တဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်တော် (အေအေ) တည်ထောင်ခြင်း ၁၄ နှစ်မြောက် အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားတွေကို နိုင်ငံတကာရောက် ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေက ရောက်ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံတွေအသီးသီး ကျင်းပခဲ့ကြပါတယ်။
ဧပြီ ၉ ရက်နေ့မှာ ထိုင်း၊ မလေးရှားနဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံတွေမှာ ကျင်းပခဲ့ပြီး တခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း ဧပြီ ၁၀ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပဖို့ရှိတယ်လို့ ပြည်ပရောက် ရခိုင်အမျိုးသားတဦးက ပြောပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာတော့ ရခိုင်အမျိုးသမီးတွေက ရက္ခိုင့်ရိုးရာအကတွေနဲ့ ကပြဖျော်ဖြေကြပြီး ရခိုင်သီချင်းတွေသီဆိုကြတာ၊ ကံစမ်းမဲဖောက်တာစတဲ့ အစီအစဉ်တွေနဲ့ ကျင်းပခဲ့ပြီး မလေးရှားနိုင်ငံမှာလည်း ရခိုင်အဆိုတော်တွေကို ဖိတ်ခေါ်ပြီး ဂီတ ဖျော်ဖြေခဲ့ကြပါတယ်။
အလားတူ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့မှာလည် ရက္ခိုင့်တပ်တော် ၁၄ နှစ် မြောက်အခမ်းအနားကျင်းပခဲ့ရာမှာ အေအေတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ဗိုလ်မှူးကြီးကျော်ဟန်က အွန်လိုင်းကနေ မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ ပါတယ်။
ရက္ခိုင့်တပ်တော်ကို ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဧပြီ ၁၀ ရက်က ကချင်ပြည်နယ် ကေအိုင်အို ဌာနချုပ်ရှိရာ လိုင်ဇာမြို့မှာ စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဧပြီ ၁၀ ရက်မှာ ၁၄ နှစ် ပြည့်တာဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိမှာ အေအေအဖွဲ့ဟာ လက်နက်အင်အား လူအင်အားခိုင်မာ အားကောင်းလာတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တဖွဲ့ဖြစ်ရပ်တည်နိုင်ပြီဖြစ်ပြီး မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်တပ်တွေနဲ့ လက်တွဲကာ စစ်အာဏာရှင်ပြုတ်ကျရေး၊ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်ရရှိရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့ အေအေတို့အကြား မကြာသေးခင်လပိုင်းက ယာယီ အပစ်အခတ်ရပ်စဲထားပေမဲ့ စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေရှိနေတယ်လို့ ဒေသခံ ရခိုင်နိုင်ငံရေး လေ့လာသူ တဦးက သုံးသပ်ပြောပါတယ်။
"စစ်ရေးကတော့ တင်းမာနေဆဲလို့ လေ့လာသိရှိရတယ်ဗျ။ ဘာအတွက်လဲဆိုတော့ အပစ်ရပ်တာက ရပ်ထားတယ်။ စစ်ကောင်စီက အေအေကို ငွေထောက်ပံ့တဲ့ ရခိုင်လုပ်ငန်းရှင်တွေကို သိမ်းသွင်းတားဆီးနေတယ်။ အေအေနဲ့ ပတ်သက်သူတွေကို လိုက်ဖမ်းနေတယ်။ အကုန်ထွက်ပြေးနေကြရတယ်။ နောက်ပြီး စစ်အင်အားအလုံးအရင်း ဖြည့်တင်းနေတယ်။ စစ်အင်အားဖြည့်တာကို မသိရအောင် တပ်အပြောင်းအလဲပုံစံမျိုးလုပ်ပြီး တိုးချနေတယ်ဆိုတော့ မကြာခင် တိုက်ပွဲကတော့ ဖြစ်လာမှာသေချာတယ်။”
ရက္ခိုင့်တပ်တော်ရဲ့ ၁၄ နှစ် မြောက်အခမ်းအနားတွေကို မြန်မာပြည်တွင်း ရက္ခိုင့်တပ်တော် စစ်ဒေသအသီးသီးမှာလည်း ကျင်းပပါတယ်။
ဓာတ်ပုံ- ABN
