ထိုင်း ရေနံနဲ့ သဘာ၀ဓာတ်ငွေ့ ကုမ္ပဏီ (PTTEP) ကို တောင်းဆိုချက်ပါ စာပေးပို့ထားပြီး လိုက်နာမှုမရှိရင် စင်ကာပူနိုင်ငံက အငြင်းပွားမှုဆိုင်ရာခုံရုံးတွင် တရားစွဲသွာမယ်လို့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ ( NUG ) ဘက်က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီကို နှစ်စဉ် ဒေါ်လာသန်းပေါင်းများစွာ ရှာဖွေပေးနေတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံက ရေနံနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ တူးဖော်ထုတ်လုပ်ရေး အများပိုင်ကုမ္ပဏီ (PTTEP) ကို မတ်လ ၂၀ ရက် နေ့စွဲနဲ့ တောင်းဆိုစာ Demand Letter တစ်စောင်ကို NUGက ပေးပို့ပေးခဲ့တာပါ။

စာပါ တောင်းဆိုချက်တွေကို မလိုက်နာရင် စင်ကာပူနိုင်ငံက အနုညာတအငြင်းပွားမှု ဆိုင်ရာခုံရုံးမှာ ဦးတိုက်လျောက် ထားပြီး PTT ကုမ္ပဏီကို တရားစွဲဆိုသွားမယ်လို့ NUG ရဲ့  စီမံရေး၊ ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး ဦးတင်ထွန်းနိုင်က မတ်လ ၂၀ ရက်ကပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောပါတယ်။

“ကျနော်တို့ဘက်က Demand Letter ပေးပို့ပြီးတော့ ကာလတခုစောင့်ရပါတယ်။ စောင့်ရတာက ရက် ၃၀ ပေါ့နော်။ တကယ်လို့ သူတို့ရဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုက ကျနော်တို့ မျှော်မှန်းသလို သိပ်ပြီးတော့ မကိုက်ညီဘူးဆိုရင် ပဋိညာဉ်စာချုပ်ပါ ကတိကဝတ်နဲ့ ပေးထားချက်များအရ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအရ  စင်ကာပူမှာ ‌arbitrational tribunal ပေါ့နော် အနုညာတအငြင်းပွားမှုဆိုင်ရာခုံရုံးကို ဦးတိုက်လျှောက်ထားသွား မှာဖြစ်ပါတယ်။”

NUG က ပေးပို့ထားတဲ့ တောင်းဆိုချက် Demand Letterထဲမှာ PTT ရဲ့  ဓာတ်ငွေ့ရောင်းချမှုဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်တွေနဲ့ စစ်ကောင်စီကို ပေးဆောင်နေတဲ့ ငွေကြေးဆိုင်ရာပေးချေမှုတွေကို ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်းမှာ NUG ကို ပေးဖို့ တောင်းဆိုချက် ၂ ခုကို အဓိထားဖော်ပြပါရှိပါတယ်။

အခုလို တောင်းဆိုချက် ပေးပို့တာဟာ PTT ကို မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းက ရေနံနဲ့သဘာဝဓာတ်ငွေ့တူးဖော်နေတာတွေကို ရပ်ဆိုင်းသွားစေဖို့ ရည်ရွယ်တာမဟုတ်ဘဲ စစ်ကောင်စီကို ပေးဆောင်နေတဲ့ငွေကြေးဆိုင်ရာကိစ္စတွေကို လူထုက အသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG နဲ့  ဆက်လက်လက်တွဲဆောင်ရွက် စေလိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

လက်ရှိစစ်ကောင်စီက ကမ်းလွန်ရေနံနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေဆီကနေ နှစ်စဉ် ဒေါ်လာသန်း ၁၁၀၀ ဝန်းကျင်ရရှိနေပြီး PPT ကုမ္ပဏီလက်ရှိလုပ်ကိုင်နေတဲ့ ရတနာစီမံကိန်းတခုတည်းကနေ ၂၀၂၂ ပထမ ၆ လအတွင်းမှာပဲ စစ်တပ်ကို ဒေါ်လာသန်း ၂၅၀ ကျော်ပေးဆောင်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ အခုလို PTT ကုမ္ပဏီနဲ့ ပတ်သက်လို့ တောင်းဆိုစာပေးပို့တာမှာ ရလဒ်ကောင်းတွေ မျှော်လင့်ထားတယ်လို့ NUG စွမ်းအင်နဲ့ လျှပ်စစ်ဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး ဦးစိုးသူရထွန်းက ပြောပါတယ်။

“ကျနော်တို့ကတော့ အမျိုးမျိုးကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်တို့  ဝန်ကြီးဌာနမဖွဲ့ခင်ကတည်းကနေ ဖွဲ့ပြီးတဲ့အချိန်ထိ တောက်လျှောက် နိုင်ငံတကာသံတမန်တွေရော နိုင်ငံတကာလွတ်တော်တွေရော တောက်လျှောက်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့တာတွေလည်းရှိတယ်။ ကျနော်တို့ မျှော်လင့်တယ်လို့ပဲ လောလောဆယ် ပြောနိုင်ပါတယ်။ သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရတွေရဲ့ ကိစ္စဖြစ်တော့ ယတိပြတ်တော့ မပြောနိုင်ဘူး။ ကျနော်တို့ တောက်လျှောက်တော့ ကြိုးစားနေတာ ရှိပါတယ်။”

စင်ကာပူခုံရုံးမှာ ဦးတိုက်လျောက်ထားဖို့အတွက် တရားရုံးစရိတ်နဲ့ ရှေ့နေကုန်ကျစရိတ်တွေကို အကူအညီပေးဖို့ ဖောင်ဒေးရှင်တချို့ထံ မေးမြန်းညှိနှိုင်းနေပြီး မရပါက NUG ရဲ့  ကိုယ်ပိုင် ဘဏ္ဍာရေးရန်ပုံငွေနဲ့ အသုံးပြုသွားမှာဖြစ်ပြီး တော်လှန်ရေးအတွက် အရေးပါတဲ့ ကိစ္စတခုဖြစ်လို့ လိုအပ်ပါက ပြည်သူလူထုက ထောက်ပံ့ပေးမယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်းလည်း အန်ယူဂျီ ဝန်ကြီးတွေက ရှင်းလင်းပြောပါတယ်။

NUG၊ အရပ်ဖက်အဖွဲ့တွေနဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ တောင်းဆိုဆန္ဒပြမှုတွေကြောင့် ၂၀၂၂ မှာ  ဥရောပသမဂ္ဂ EU က MOGE ကို  ပိတ်ဆို့အရေးယူလိုက်တဲ့အတွက် စစ်ကောင်စီကရမယ့် ဒေါ်လာသန်း ၂၀၀ လောက်ကို မရနိုင်ဘဲ ပိတ်ဆို့ခံ ထားရတယ်လို့ လည်းသိရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် MOGE နဲ့ လက်တွဲလုပ်ကိုင်နေတဲ့ တခြားကုမ္ပဏီတွေကို ဆက်လက် အရေးဖို့ ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက လက်ရှိမှာ ကမ်းလွန်ရေနံနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေဆီကနေ နှစ်စဉ် ဒေါ်လာသန်း ၁၁၀၀ ဝန်းကျင်ရရှိနေပြီး PPTE ကုမ္ပဏီလက်ရှိလုပ်ကိုင်နေတဲ့ ရတနာစီမံကိန်းအပါအဝင် စီမံကိန်း ၄ ခုကနေ ၂၀၂၂ ဒုတိယ လေးလအတွင်းမှာပဲ စစ်တပ်ကို ဒေါ်လာ ၈၁၉ သန်းပေးဆောင်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။

PTTEP အနေနဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၃၀ ကျော်ကတည်းက ရတနာစီမံကိန်းနဲ့ ရဲတံခွန်စီမံကိန်းမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ဧပြီလမှာ ရဲတံခွန်စီမံကိန်းနဲ့ တနင်္သာရီ ဓာတ်ငွေ့သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးပိုက်လိုင်းကုမ္ပဏီကနေ နုတ်ထွက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဇူလိုင်လ ၂၀ ရက်နေ့က ထွက်ခွာသွားတဲ့ Total Energies ရဲ့  ရတနာစီမံကိန်းအဓိက Operator နေရာကို ဆက်ခံခဲ့ပြီး ဆက်လက်လုပ်ကိုင်နေတာဖြစ်ပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံပိုင် စွမ်းအင်လုပ်ငန်း PTTEP ဟာ  မြန်မာနိုင်ငံတွင်း စစ်တပ်ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေတယ်လို့   Thai Enquirer  သတင်းမှာ ရေးထားပါတယ်။

မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကြောင့် ပြင်သစ်ရဲ့ Total Energies ကုမ္ပဏီဟာ ဇန်နဝါရီလမှာ မြန်မာနိုင်ငံကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့ပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရတနာဓာတ်ငွေ့တွင်း လည်ပတ်မှုကို ဇူလိုင်လကစလို့ ထိုင်းရေနံနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကုမ္ပဏီကြီးက တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်မှာဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

ဒါကြောင့် PTTEP ဟာ  ဇူလိုင်လ ၂၀ ရက်ကစပြီး မြန်မာ့ MGTC လုပ်ငန်းစုရဲ့ ရှယ်ယာ ၃၇ ဒသမ ၁ ရာခိုင်နှုန်းကို ပိုင်ဆိုင်သွားမှာဖြစ်ကြောင်း တနင်္လာနေ့က ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ရတနာလုပ်ကွက်ဟာ မြန်မာနဲ့ ထိုင်း နှစ်နိုင်ငံလုံးရှိ ပြည်သူတွေရဲ့ စားဝတ်နေရေးအတွက် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ပံ့ပိုးပေးနေတာ ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ကို အနှောင့်အယှက် မဖြစ်အောင် တားဆီးတာကို အရေးတကြီးထားကြောင်း သူတို့က ပြောပါတယ်။

တခြား လူ့အခွင့်အရေးကိစ္စတွေကိုတော့  PTTEP ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ထည့်သွင်း ဖော်ပြထားခြင် မရှိပါဘူး။

ထိုင်းအစိုးရဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း အာဏာကို ဆုပ်ကိုင်ထားဖို့အတွက် သူ့ပြည်သူတွေကို ထောင်နဲ့ချီ သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ မြန်မာစစ်တပ်အုပ်စုနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေခြင်းသာ ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ အခုတော့  ထိုင်းနိုင်ငံပိုင် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေဟာ မြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေအတွက် လိုလိုလားလား ငွေရှာပေးတာပဲဖြစ်ကြောင်း ဝေဖန်ထားပါတယ်။

တကယ်လို့ ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်ချန်အိုချာ အစိုးရနဲ့ PTTEP တို့ဟာ လူ့အခွင့်အရေးကို တကယ်ပဲ အလေးအနက်ထားတယ်ဆိုရင် ရတနာလုပ်ကွက်ကနေ ထွက်ခွာဖို့ နည်းလမ်းတွေ ရှာဖွေပြီး သဘာဝဓာတ်ငွေ့အတွက် လျော်ကြေးပေးဖို့ တခြားနည်းလမ်းတွေကို ရှာဖွေကြမှာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

အဲဒီလိုလုပ်ရမယ့်အစား သူတို့ဟာ ပထမအခွင့်အရေးကို အလုအယက် ရယူနေကြတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

PTTEP ဟာ သူတို့လိုချင်သမျှ အကြောင်းပြချက်တွေကို ဆက်ဖော်ပြနိုင်ပြီး စွမ်းအင်ကို သာတူညီမျှ ရရှိရေးဟာ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေး ဖြစ်တယ်ဆိုပြီး စာရွက်ပေါ်မှာ ကြားကောင်းရုံ ရေးထားတာ ဖြစ်နိုင်ပြီး အဓိကအချက်ကတော့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ ကျူးလွန်သူတွေကို အားပေးအားမြှောက် လုပ်နေတာသာဖြစ်လို့ စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်သာ ဖြစ်ကြောင်း ဝေဖန်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Total Energies ကုမ္ပဏီဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို အကြိမ်ကြိမ် ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချကြောင်း ဇန်နဝါရီ ၂၁ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး သူတို့ဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလကတည်းက နိုင်ငံတွင်းဆောင်ရွက်ဆဲ  စီမံကိန်းအားလုံးကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်ကြောင်း သိရပါတယ်။

အာဏာသိမ်းကာလ ၁ နှစ်အကြာမှာ သူတို့ဟာ ရတနာလုပ်ကွက် အော်ပရေတာနဲ့ မြန်မာ့ MGTC လုပ်ငန်းစုရဲ့ အစုရှယ်ယာရှင် အဖြစ်ကနေ နုတ်ထွက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပြီး မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ဝင်ငွေလမ်းကြောင်းကို ရပ်တန့်ဖို့ တောင်းဆိုချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။