ရုရှားနှင့်ပေါင်းပြီး နျူကလီးယားစွမ်းအင်ကို နယ်ပယ်အသီးသီးမှာ သုံးဖို့ကြံစည်နေတယ်လို့ အကြမ်းဖက်စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက်က ရန်ကုန်မြို့မှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပထမဆုံး နျူကလီးယားနည်းပညာ သတင်းအချက်အလက်စင်တာဖွင့်ပွဲမှာ ပြောခဲ့တာဖြစ်ပြီး အဲဒီစင်တာကို ရုရှနိုင်ငံပိုင် အဏုမြူစွမ်းအင်ကော်ပိုရေးရှင်း ROSATOM State Corporations က ပူးပေါင်းထောက်ပံ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ROSATOM ရဲ့ ပူးပေါင်းမှုနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ Small Modular Reactor (SMR) (နျူကလီးယားဓာတ်ပေါင်းဖိုအသေးစား) တည်ဆောက် လည်ပတ်ရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်တွေကို မြှင့်တင်နိုင်မှာ ဖြစ်တဲ့အပြင် သက်ဆိုင်ရာကဏ္ဍအလိုက် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေ မွေးထုတ်နိုင်ပြီး နျူကလီးယားစွမ်းအင်ကို လုံခြုံစိတ်ချ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းကင်း သုံးနိုင်မယ်လို့ စစ်ခေါင်းဆောင်က ဆိုပါတယ်။

ROSATOM နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

သတင်းအချက်အလက်စင်တာ ဖွင့်လှစ်ပြီးရင် နျူကလီးယား နည်းပညာဆိုင်ရာ အသိပညာပြန့်ပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို အစီအစဉ်အတိုင်း ဆက်လုပ်တော့မှာဖြစ်ပြီး  နျူကလီးယားစွမ်းအင်နယ်ပယ်ကို ကဏ္ဍပေါင်းစုံမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆက်လုပ်သွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။

နိုင်ငံရဲ့ နျူကလီးယားအခြေခံအဆောက်အုံ တည်ထောင်နိုင်ရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ နှစ်ဖက် ကျွမ်းကျင်သူတွေ တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပြီး လိုအပ်တဲ့ နျူကလီးယား ဘေးအန္တရာယ် ကင်းရှင်းရေး၊ လုံခြုံရေးနဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းတွေကို ဆန်းစစ်လေ့လာပြီး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဏုမြူစွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA)ရဲ့ မှတ်တိုင်ပါ အချက် ၁၉ ချက်အတိုင်း အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ပူးပေါင်းကြမယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

ရုရှားပိုင် ROSATOM ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်ကလည်း နျူကလီးယားဓာတ်အားပေး စက်ရုံတည်ဆောက်ရေးမှာ အရည်အချင်းပြည့်မီတဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေလိုမှာဖြစ်ပြီး ပညာရှင်လေ့ကျင့်ရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဖို့အတွက်လည်း သဘောတူညီထားပြီ လို့ ပြောပါတယ်။

ရုရှားနိုင်ငံ ROSATOM နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ သိပ္ပံနဲ့ နည်းပညာဝန်ကြီးဌာနတို့ဟာ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဇွန် ၁၈ ရက်က နျူကလီးယားစွမ်းအင် အသုံးချရေး နယ်ပယ်မှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအပေါ် နားလည်မှုစာချွန်လွှာကို လက်မှတ်ထိုးခဲ့ကြပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၁၁ ရက်နေ့မှာလည်း လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် မြှင့်တင်ရေးဆိုင်ရာ လေ့ကျင့်ရေးနဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုအရည်အသွေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတို့မှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး၊ နျူကလီးယားစွမ်းအင်အပေါ် ပြည်သူလူထုရဲ့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ သဘောထားအမြင်တွေ ရလာစေဖို့အတွက် နားလည်မှုစာချွန်လွှာ ၂ စောင်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီးပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက် မနေ့ကလည်း နျူကလီးယား နည်းပညာ အသုံးချနယ်ပယ် ၁၄ ခုမှာ အစိုးရအချင်းချင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာ ရှေ့ဆက်လုပ်မယ့်လုပ်ငန်းစဉ် သဘောတူညီချက်တခုကိုလည်း လက်မှတ်ထိုးခဲ့ကြပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် စက်တင်ဘာလတုန်းကတော့ လျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီးဌာန၊ သိပ္ပံနဲ့ နည်းပညာဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ရုရှပိုင် ROSATOM တို့အကြား ၂၀၂၃ ခုနှစ်နဲ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ်မှာ နျူကလီးယားစွမ်းအင်အား ငြိမ်းချမ်းစွာအသုံးပြုမှု ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး လမ်းပြမြေပုံကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နျူးကလီးယားစွမ်းအင်စက်ရုံ တည်ဆောက်ဖို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး စစ်ကောင်စီ လက်အောက်ခံဝန်ကြီးဌာနနဲ့ MOU နားလည်မှုစာချွန်လွှာ သဘောတူလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တယ်လို့  ရုရှားအစိုးရပိုင် Rosatom ကော်ပိုရေးရှင်းက နိုဝင်ဘာ ၂၂ ရက်မှာ သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ရုရှားနိုင်ငံ ဆိုချီမြို့မှာ မြန်မာလျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီးဌာနနဲ့  Rusatom စွမ်းအင်စီမံကိန်းတာဝန်ရှိသူတွေဟာ ရုရှားရဲ့ အငယ်စားအဏုမြူဓာတ်ပေါင်းဖို နည်းပညာ အခြေခံတဲ့ နျူးကလီးယားစက်ရုံ မြန်မာပြည်မှာတည်ဆောက်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေတွေကို လေ့လာရာမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ နားလည်မှုစာချွန်လွှာသဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြတာလို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။

ဒီသဘောတူညီချက်ဟာ  နောက်တဆင့် ခြေလှမ်းအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အငယ်စား  အဏုမြူဓာတ်ပေါင်းဖိုစီမံကိန်း အကောင်အတည်ဖော် တည်ဆောက်ရေး ရုရှား-မြန်မာနှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် ပြင်ဆင်မှုလည်းဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

စစ်ကောင်စီခန့် လျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီး ဦးသောင်းဟန်နဲ့  သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာဝန်ကြီး ဒေါက်တာမျိုးသိန်းကျော်တို့ဦးဆောင်တဲ့အဖွဲ့ဟာ   ရုရှားနိုင်ငံ၊ ဆိုချီမြို့မှာ ကျင်းပတဲ့ ATOMEXPO 2022  နျူကလီးယားနည်းပညာ အခြေခံတဲ့ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုဖိုရမ်ကို တက်ရောက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီခရီးစဉ်မှာ စစ်ကောင်စီကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဟာ  Rosatom ရဲ့အကြီးအကဲ ဥက္ကဋ္ဌ  အလက်ဆီလီကာချော့နဲ့ သီးခြားတွေ့ဆုံပြီး  အသေးစားရေအားလျှပ်စစ်၊ လေအား၊ နျူးကလီးယားစွမ်းအင်စက်ရုံ(SMR)နဲ့  လူသားအရင်းအမြစ် လေ့ကျင့်သင်ကြားရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေ ဆွေးနွေးခဲ့ကြကာ  Non Disclosure Agreement   လျှို့ဝှက် စာချုပ်တခု လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြန်ကြားရေး MRTV သတင်းက ထုတ်လွှင့်သွားပါတယ်။

နိုင်ငံတကာရဲ့ ဖိအားတွေကို ခံနေရတဲ့ နှစ်နိုင်ငံရဲ့ အကျိုးစီးပွားအတွက် အပြန်အလှန်ပူးပေါင်းရာကနေ မြန်မာ-ရုရှား နျူစွမ်းအင်ပူးပေါင်းထုတ်လုပ်ရေး စီမံကိန်းဖြစ်ပေါ်လာရတာဖြစ်တယ်လို့ အမေရိကန်အခြေစိုက် The Diplomat  မဂ္ဂဇင်းမှာသုံးသပ်ရေးသား ဖော်ပြပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်ထဲမှာ မော်စကိုက နိုင်ငံတကာဖိုရမ်တွေမှာ စစ်ကောင်စီရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေ တက်ရောက်ခဲ့ကြပြီး ရုရှားနဲ့ မြန်မာနှစ်နိုင်ငံကြား လေယာဉ်တိုက်ရိုက်ပြေးဆွဲဖို့ကိုလည်း သဘောတူညီခဲ့ကြတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ 

လာမယ့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ကနေစတင်ကာ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ ဗလာဒီဗော့စတော့၊ နိုဗိုစီဘီယာ့စ်ခ်နဲ့ ခရာစနိုယာ့စ်ခ်မြို့တွေကနေ ရန်ကုန်ကို တိုက်ရိုက်လေယာဉ်ပျံသန်းဖို့ လျာထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

နှစ်နိုင်ငံရဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုမက ကောင်းမွန်နေခဲ့ပြီးဖြစ်ပေမဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ယူကရိန်းအပေါ် ရုရှားရဲ့ ကျူးကျော်စစ်စတင်မှုတို့ အပြီးမှာတော့ မြန်မာ-ရုရှား ဆက်ဆံရေးဟာ ပိုမိုခိုင်မာအားကောင်းလာခဲ့ကြောင်း နိုင်ငံတကာပဋိပက္ခစောင့်ကြည့် လေ့လာရေးအဖွဲ့ (ICG) က ပြောပါတယ်။ 

ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆီရဂီးလာဗရော့ဗ်က မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာရောက်ခဲ့စဉ်မှာ မြန်မာစစ်အာဏာရှင်တွေရဲ့ အတိုက်အခံချေမှုန်းရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ရုရှားက မြန်မာစစ်တပ်နဲ့အတူ ရပ်တည်သွားမှာဖြစ်တယ်လို့ ပြောခဲ့သလို မြန်မာစစ်အာဏာရှင်တွေကလည်း ယူကရိန်းကိုကျူးကျော်တဲ့ ရုရှားရဲ့ လုပ်ရပ်ကိုမှန်ကန်တယ်လို့ ထောက်ခံခဲ့ကြပါတယ်။ 

အဲဒါတင်သာမကပဲ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ကလည်း ရုရှားအရှေ့ဖျားစီးပွားရေးဖိုရမ်မှာ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမယာပူတင်ကို ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်ကြီးဖြစ်တယ်လို့ လွန်လွန်ကဲကဲဖားယားမြှောက်ပင့်ခဲ့ကြောင်း The Diplomat သတင်းမှာ ထပ်မံဖော်ပြထားပါတယ်။

အခုရရှိလာတဲ့ ရုရှားနဲ့ နျူကလီးယားစွမ်းအင်ပူးပေါင်းထုတ်လုပ်ရေး သဘောတူညီချက်ကိုကြည့်ရင် စစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေဟာ အလဟဿတော့မဖြစ်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်ပေမဲ့ ပြည်သူလူထုအသုံးပြုဖို့အတွက် နျူစွမ်းအင်ထုတ်လုပ်ဖို့အဆင်သင့်ဖြစ်တဲ့အချိန်ထိ မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ အာဏာတည်မြဲနေနိုင်ပါ့မလားလို့ The Diplomat သတင်းက မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ပါတယ်။