စစ်ကောင်စီရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ထံမှာ ပါတီကို မှတ်ပုံပြန်တင်ခြင်းမရှိတဲ့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD)ရဲ့ ပါတီ ဆိုင်းဘုတ်တွေကို ပြန်ဖြုတ်ချဖို့ စစ်ကောင်စီ မြို့နယ်နဲ့ ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးရုံးက ဖိအားပေးနေတယ်လို့ ပါတီတာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။
မြို့နယ်တချို့မှာ ပါတီဆိုင်းဘုတ်တွေကို စစ်ကောင်စီ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းက ကိုယ်တိုင်လာဖြုတ်သွားပြီး တချို့နေရာမှာတော့ လက်နက်ကိုင်ရဲတွေနဲ့အတူ လာပြောသွားတယ်လို့ SNLD ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးစိုင်းလိတ်က ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
“ဧပြီ ၂၄ ရက်ကစပြီး မြို့နယ်ထွေအုပ်၊ ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေကနေတဆင့် စာပို့လာတယ်။ ရှမ်းအရှေ့ မိုင်းတုံမှာဆိုရင် ထွေအုပ်နဲ့အဖွဲ့က ကိုယ်တိုင်လာဖြုတ်ချသွားတယ်။ ပုံပါကျင်မှာကျတော့ ထွေအုပ်ကော ရဲကောလာပြီး ဆိုင်းဘုတ်ဖြုတ်ဖို့ ပရဝဏ်ထဲထိ လာပြောတယ်။”
ဆိုင်းဘုတ်ဖြုတ်ဖို့ စာလက်ခံရရှိတာ ရှမ်းအရှေ့ဒေသမှာ ၄- ၅ မြို့နယ် ၊ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်းမှာ လင်းခေးနဲ့ ကချင်ပြည်နယ်မှာ ဝိုင်းမော်စတဲ့မြို့တွေဖြစ်ပြီး ညွှန်ကြားစာရတဲ့ဒေသတွေမှာ မိမိပါတီကိုယ်တိုင် ဖြုတ်ခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း၊ တချို့မှာ ထွေအုပ်ရုံးက ကိုယ်တိုင်လာဖြုတ်သွားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မှတ်ပုံမတင်လို့ ပါတီဆိုင်းဘုတ်ဖြုတ်ရတာကိုလက်ခံပေမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ကိုယ်တိုင် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနဲ့အညီ တရားဝင်စာထုတ်သင့်ကြောင်း၊ ခုလိုလက်နက်ကိုင်ပြီး လာပြောတော့ ပါတီသိက္ခာထိခိုက်ပြီး ပြည်သူတွေလည်း နားလည်မှု လွဲနိုင်တယ်လို့ ဦးစိုင်းလိတ်က ဆက်ပြောပါတယ်။
“ယူအီးစီကိုယ်တိုင် တရားဝင်စာထုတ်သင့်တာပေါ့၊ မှတ်ပုံတင်ပျက်ပြယ်တဲ့ ပါတီအကုန်လုံး ဘယ်နေ့ နောက်ဆုံးထား ဆိုင်းဘုတ်ဖြုတ်ပါ စာထုတ်ပေါ့။ ပြည်ထဲရေးနဲ့ စည်ပင်ကို လွှဲချနေတာကိုက နည်းလမ်းမကျတာ။ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုရှိရှိ လုပ်စေချင်တယ်။ တရားနည်းလမ်းနဲ့အညီ လုပ်သင့်တယ်။ပါတီဆိုင်းဘုတ်ဖြုတ်ဖို့လောက်ကို လက်နက်ကိုင်ဆောင်ပြီး လာပြောရတယ်ဆိုတာ ပါတီသိက္ခာထိခိုက်တယ်၊ ပြည်သူတွေ အထင်အမြင်မှားနိုင်တယ်ဆိုတာလောက်တော့ နားလည်သင့်တာပေါ့။”
သူတို့ပါတီအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမဝင်တော့ပေမဲ့ စစ်ရှောင်ပြည်သူတွေကို အကူအညီပေးနေပြီး တခြားတဘက်မှာလည်း အတူယှဥ်တွဲနေထိုင်ရေးမူနဲ့အညီအစပြု အကောင်အထည်ဖော် လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ဦးစိုင်းလိတ်က ပြောပါတယ်။
SNLD ပါတီဟာ ၁၉၈၈ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၀ ရက်နေ့က စတင်တည်ထောင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD ပါတီပြီးရင် တနိုင်ငံလုံးမှာ အမတ်နေရာ အများဆုံးရခဲ့တဲ့ပါတီဖြစ်သလို ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေထဲမှာ အမတ်နေရာအများဆုံးရခဲ့တဲ့ ပါတီဖြစ်ပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း တရားမှုနဲ့ မတရားမှုမှာ တရားတဲ့ ဘက်ကနေမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီရဲ့ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ဖိတ်ကြားတဲ့နိုင်ငံရေးပါတီများ အစည်းအဝေးတွေကို တက်ရောက်ခြင်းမရှိခဲ့သလို ရွေးကောက်ပွဲဝင်ဖို့ ပြန်ပြီးမှတ်ပုံတင်ခြင်းလည်း မရှိပါဘူး။
စစ်ကောင်စီဟာ ပါတီပြန်ပြီး မှတ်ပုံမတင်တော့တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်တဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ပါတီရဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တွေကိုလည်း အဓမ္မလိုက်လံ ဖြုတ်ချနေပါတယ်။
မြန်မာပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံ နိပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ မစ္စတာ ဆာဆာကာဝါဟာ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် SNLD ပါတီ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ နိုဝင်ဘာ ၁၆ ရက် ညနေပိုင်းက ရန်ကုန်မှာ ပထမဆုံးအကြိမ် တွေ့ဆုံခဲ့ကြပါတယ်။
ပထမဆုံးအကြိမ်တွေ့ဆုံတာမို့ မိတ်ဆက်သဘောနဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်း၊ ရှမ်းပြည်နိုင်ငံရေးအခြေအနေတွေကို ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့ SNLD ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိုင်းညွန့်လွင်က ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
“အခုမှမိတ်ဆက်တွေ့ကြတာဆိုတော့ ဆွေးနွေးတာဘာမှသိပ်မရှိပါဘူး၊ ကျနော်တို့ကလည်း ကျနော်တို့အနေအထားကိုပြောပြတယ်၊ သူ့ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ မြန်မာပြည်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေးရ အောင် သူတို့ဆောင်ရွက်ချင်တယ်၊ ဒါကြောင့် EAO (တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့) နဲ့ တပ်မတော်ငြိမ်းချမ်းရေးရအောင် သူတောက်လျှောက်လုပ်နေတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာ မြန်မာပြည်ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့ သာယာဝပြောဖို့ဆိုရင် စစ်တပ်နဲ့ အာဏာရ နိုင်ငံရေးပါတီနဲ့ ဒီကိစ္စနဲ့မပြီးဘူးဆိုတာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ သူသိလာပြီ၊ တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးပါတီတွေ လည်းပါမှရမယ်ဆိုတာသူသိလာပြီ။ မြန်မာပြည်မှာ တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ မပြေလည်သေးရင် ဒီမိုကရေစီရရင်တောင်မှ ပြေလည်မှာမဟုတ်ဘူး၊ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ အပစ်ရပ်သွားရုံနဲ့ မရသေးဘူး၊ နိုင်ငံရေးပြေလည်မှုရဖို့လိုတယ်၊ နိုင်ငံရေးပြေလည်ဖို့အတွက် နိုင်ငံ ရေး ပါတီတွေကို ပစ်ပယ်လို့မရဘူးဆိုတာတွေ ဆွေးနွေးပါတယ်”လို့ ဦးစိုင်းညွန့်လွင်က ပြောပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ရှမ်းပြည်နယ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ နိပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းအနေနဲ့ စာသင်ကျောင်းအသေးစားလေးတွေ ၄၈၀ ကျော်ဆောက်လုပ်ပေးခဲ့တယ်လို့ မစ္စတာဆာဆာကာဝါက ပြောခဲ့ပြီး ဒုက္ခသည်တွေ စစ်ဘေးရှောင်တွေ အထူးသဖြင့် ရခိုင်နဲ့ ကရင်ပြည်နယ်ဘက်မှာလည်း ကူညီထောက်ပံ့ပေးခဲ့တယ်လို့ပြောပါတယ်၊
SNLD ပါတီအနေနဲ့လည်း လက်ရှိရှမ်းပြည်နယ်က စစ်ဘေး ရှောင်ပြည်သူ ၁၀၀၀၀ ကျော်အတွက် ကူညီထောက်ပံ့ပေးဖို့နဲ့ ပြည်သူလူထုစီးပွါးရေးအပိုင်းမှာလည်း ပြည်သူတွေကုန်သွယ်မှုအပိုင်းမှာ ရွေးချယ်ခွင့်နည်းပါးနေသေးကြောင်း ၊ လက်ရှိတရုတ်နိုင်ငံနဲ့သာ အဓိကကုန်သွယ်နေရပြီး ဂျပန်က လည်း မန္တလေးမှာ ကောင်စစ်ဝန်ရုံး လာဖွင့်သင့်ကြောင်း အကြံပြုခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ် ။
ဒါပေမဲ့ သူတို့ကအစိုးရမဟုတ်ဘဲ ဖောင်ဒေးရှင်းသာဖြစ်လို့ အများကြီးလည်း မျှော်လင့်ချက်မထားကြောင်း၊ နိုင်ငံရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးမှာလည်း အစိပ်အပိုင်းလေး တစ်ခုမျှသာဖြစ်ပြီး မစ္စတာဆာဆာကာဝါကတော့ သူတတ်နိုင်သလောက်လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ပြောသွားပါတယ်။
နိပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းဥက္ကဋ္ဌ မစ္စတာ ဆာဆာကာဝါနဲ့ SNLD ခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်တဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိုင်းညွန့်လွင် ၊ တွဲဘက်အတွင်းရေးမှူး ( ၁ ) စိုင်းကျော်ညွန့်တို့နဲ့ မနေ့ ညနေ ၃ နာရီခွဲမှ ၄ နာရီခွဲအထိ ရန်ကုန်မြို့ Melia Hotel ဟိုတယ်မှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့တာပါ။
မစ္စတာဆာဆာကာဝါဟာ မြန်မာနိုင်ငံကို အကြိမ်ပေါင်း ၁၄၀ လာခဲ့ဖူးပြီး အခုတကြိမ်မှာတော့ အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ နေပြည်တော်မှာ တွေ့ဆုံခဲ့သလို ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကိုလည်း သွားရောက်ခဲ့ကာ ရခိုင်နိုင်ငံရေးပါတီ တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့လည်း တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။
