နယူးယောက်မြို့ စာပေဟောပြောပွဲစင်မြင့်မှာ နာမည်ကျော် စာရေးဆရာ  ဆာလ်မန်ရပ်ရှ်ဒီ  ဓားနဲ့ ထိုးတိုက်ခိုက်ခံရတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂအပါအဝင် နိုင်ငံတကာ ခေါင်းဆောင်တွေက  ကန့်ကွက်ရှုတ်ချကြောင်း တုံ့ပြန်ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ 

ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှုးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတားရက်စ်က ဒီဖြစ်ရပ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားရပါတယ်လို့ ကြေညာလိုက်ပြီး လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုခွင့်ကိုကျင့်သုံး ရေးသားမှု ပြောဆိုမှုတွေအတွက် တုံ့ပြန်အကြမ်းဖက်မှုဟာ ဘယ်လိုနည်းနဲ့မှ လက်မခံနိုင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီလိုလုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုကို ရှုတ်ချတဲ့အကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတ  အိမ်ဖြူတော်ကလည်း ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သလို PEN America စာပေအဖွဲ့အကြီးကလည်း တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားရတဲ့အကြောင်း ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ 

စာရေးဆရာ  ဆာလ်မန်ရပ်ရှ်ဒီ ဆေးရုံမှာ သေလုမျောပါးဖြစ်နေချိန်မှာ သူနဲ့အတူ ရပ်တည်ကြဖို့ ပြင်သစ်သမ္မတ  မာခရွန်ကလည်း ကြေညာပါတယ်။ 

ဆာလ်မန်ဟာ ၃၃ နှစ်လောက်ကြာအောင် အသိဉာဏ်မှောင်ချမှုဝါဒကို ဆန့်ကျင်တိုက်ပွဲဝင် ခဲ့သူဖြစ်သလို လွတ်လပ်မှုကို သရုပ်ဖေါ်ခဲ့သူဖြစ်တယ်လို့ ချီးကျူးဂုဏ်ပြုပါတယ်။

သူရဲဘောကြောင်စွာ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုဟာ အမုန်းတရားနဲ့ အရိုင်းအစိုင်းဝါဒပဲလို့ ရှုတ်ချလိုက်ပြီး ​ သူ့ရဲ့တိုက်ပွဲဟာ ကျနော်တို့အားလုံးရဲ့ တိုက်ပွဲပဲလို့  ပြင်သစ်သမ္မတက ဆိုပါတယ်။ 

ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ် ဂျွန်ဆင်ကလည်း “ဆာလ်မန်ရပ်ရှ်ဒီဓားနဲ့ထိုးခံရတာကို တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားမိတယ်။ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုခွင့်အတွက် ခုခံကာကွယ်မှုကို ဘယ်တော့မှလက်မလျှော့သင့်ဘူး”လို့ သူ့ရဲ့  တွစ်တာ စာမျက်နှာမှာရေးပါတယ်။

လူမှုကွန်ယက် စာမျက်နှာတွေမှာတော့ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုခွင့်အတွက် ခုခံခြေပ ပြောဆိုသူတွေ စကားလုံးတွေကို စကားလုံးနဲ့ တုံ့ပြန်မယ်အစား လက်နက်ကိုင်တုံ့ပြန်မှုအတွက် ပြစ်တင်ရှုတ်ချတာတွေ ဘာသာရေးအစွန်းရောက် အကြမ်းဖက်သမားတွေနဲ့ လုံခြုံရေးပေါ့ဆတဲ့ အမေရိကန်အစိုးရ တာဝန်ရှိသူတွေကို အပြစ်တင်တာတွေသာမက ဒီလုပ်ကြံမှုအတွက် ဝမ်းသာအားရ ဂုဏ်ပြုချီးကျူးနေကြတဲ့ အစွန်းရောက်အယူဝါဒသမားတွေ ရေးသားချက်တွေကိုလည်း တွေ့မြင်နေကြရပါတယ်။

ဆာလ်မန်ရပ်ရှ်ဒီဟာ  သြဂုတ် ၁၂ရက်က နယူးယောက်ပြည်နယ်အနောက်ပိုင်း စာပေဟောပြောပွဲတခုရဲ့ စင်ပေါ်မှာ အစွန်းရောက်လူငယ်တယောက်ရဲ့ ဓားနဲ့တိုက်ခိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရတာပါ။

အနည်းဆုံး ဓားချက် ၁၅ ချက်မက ထိုးနှက်ခံခဲ့ရပြီး အခုချိန်ထိ ဆေးရုံမှာ အသက်ရှုစက်ပိုက်တပ်ဆင်ထားပြီး ဆရာဝန်တွေက သူ့အသက်ကယ်တင်ဖို့ကြိုးစားနေရပါတယ်။

သူ့မျက်လုံးတလုံး ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေရှိပြီး လက်မောင်းအကြောထိခိုက်သွားကာ အသည်းကိုဓားထိ သွားတယ်စသဖြင့် သူ့ရဲ့ကိုယ်စားလှယ်က ပြောပြတာတွေ သတင်းတွေထဲမှာတွေ့နေရပါတယ်။

သူ့ကိုလုပ်ကြံဖို့ကြိုးစားတဲ့ နယူးဂျာစီမှာနေထိုင်သူ ၂၄ နှစ်အရွယ် လူငယ်တယောက်ကိုတော့ ရဲကဖမ်းမိထားပြီး အကြောင်းရင်းအသေးစိတ်ကိုတော့ အတိအကျ မသိရသေးပါဘူး။​ 

သူ့ကိုလူမြင်ကွင်းမှာ ရက်ရက်စက်စက် ဒီလိုသတ်ဖြတ်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို  သူ့စာဖတ်ပရိသတ်အတော်များများက တုန်လှုပ်အံ့အားသင့်ခဲ့ကြရပါတယ်။ 

အဖြစ်အပျက်က မြန်ဆန်လွန်းလို့ စင်အောက်မှာရှိနေတဲ့ သူ့ရဲ့စာဖတ်ပရိသတ်တွေဟာ လူသတ်မှုတခုကို မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ တကယ်ပဲမြင်လိုက်ရတာပါလားဆိုတာကို မယုံနိုင်လောက်အောင်ခံစားရ တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားခဲ့ကြရတယ်လို့ ဒေသတွင်း သတင်းတွေမှာ ဖေါ်ပြကြပါတယ်။ 

အိန္ဒိယနွယ်ဖွား ဗြိတိသျှ-အမေရိကန်စာရေးဆရာ ဆာဘွဲ့ရ အသက် ၇၅ နှစ် အရွယ် ဆာလ်မန် ရပ်ရှ်ဒီဟာ နိုင်ငံတကာ စာပေဆုပေါင်းများစွာရရှိခဲ့ပြီး သူဟာ ဘာကြောင့်ဒီလောက်ထိ အညှိုးအတေး ထားခံရတာလဲဆိုတာ အများကသိချင်နေကြတဲ့ မေးခွန်းဖြစ်ပါတယ်။​ 

၁၉၈၈ ခုနှစ်က ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ သူ့ရဲ့ ဝတ္တုစာအုပ် The Satanic Verses   (နတ်ဆိုး ဂါထာ)ရဲ့ ဂယက်ကြောင့် မွတ်ဆလင်နိုင်ငံတချို့မှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ အဓိကရုဏ်တွေဖြစ်ခဲ့ရပြီး စာအုပ်ထုတ်ဝေ ခွင့်ပိတ်ပင်မှုတွေ ထုတ်ဝေသူ ဘာသာပြန်သူတွေကို လုပ်ကြံ သတ်ဖြတ်ခံရ တာတွေ ဖြစ်ခဲ့ရသလို ဘာသာရေး အစွန်းရောက်တွေရဲ့ အသက်အန္တရာယ် ခြိမ်းခြောက်မှုကြောင့် သူဟာနှစ်ပေါင်းများစွာ ကိုယ်ယောင်ဖျောက်ပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံကို ပြောင်းရွှေ့နေထိုင် ခဲ့ရပါတယ်။

အီရန်ဘာသာရေးခေါင်းဆောင် အယာတိုလာခိုမေနီက ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှာ ဆာလ်မန်ရပ်ရှ်ဒီကို သေမိန့်ချခဲ့သလို သူ့ကိုခေါင်းဖြတ်နိုင်သူအတွက် ဆုငွေ ဒေါ်လာ ၃ သန်းထိပေးမယ်လို့ မွတ်ဆလင်အဖွဲ့အစည်းတွေက ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ 

ဒီစာအုပ်ရဲ့ အငြင်းပွားစရာတွေကြောင့် အီရန်နဲ့ ယူကေနိုင်ငံဟာ ၁၉၈၉ ခုနှစ်ကစလို့ ဆယ်စုနှစ်တခုကြာလောက်  သံတမန်ဆက်သွယ်မှု ပြတ်တောက်ခဲ့ရပါတယ်။