ယူကရိန်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးဟာ မျိုးဆက်တွေနဲ့ချီပြီး လုပ်ရမယ့်အလုပ် ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ဂျာမနီအဓိပတိ အောလော့ ရွှိုက်ဇ်က အောက်တိုဘာ ၂၅ ရက်မှာ ပြောလိုက်ပါတယ်။
ရွှိုက်ဇ်က အခု ၉ လကြာနေပြီဖြစ်တဲ့ ယူကရိန်းစစ်ပွဲအပြီး ယူကရိန်းနိုင်ငံ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးဆိုင်ရာ ကွန်ဖရင့်တခုမှာ ပြောလိုက်တာပါ။
“ပျက်စီးသွားတဲ့ အိမ်တွေ၊ လမ်းတွေကို ပြန်ဆောက်ရမယ်။ စက်မှုလုပ်ငန်းတွေကို ပြုပြင်ရမယ်။ အဲဒါက မျိုးဆက်တွေအတွက် အလုပ်တခုပဲ” လို့ ရွှိုက်ဇ်က ပြောပါတယ်။
ဥရောပကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ အာဆူလာ ဗွန်ဒါလေယန်က ယူကရိန်းရဲ့ အီးယူအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရေး လမ်းကြောင်းကို ခင်းကျင်းဖို့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့ ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို ချိတ်ဆက်ရေးဟာ ယူကရိန်းရဲ့ အကျိုးစီးပွားအတွက် ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ယူကရိန်းဝန်ကြီးချုပ် ဒန်းနစ် ရှမစ်ဟယ်က အီးယူအဖွဲ့ဝင်တာဟာ ယူကရိန်းရဲ့ ရည်မှန်းချက်ဖြစ်ပေမဲ့ နိုင်ငံရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အတားအဆီးတွေကို ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
“အခုနှစ်ထဲမှာ ကျနော်တို့ရဲ့ စီးပွားရေး စုစုပေါင်း ပြည်တွင်းထုတ်ကုန် GDP ရဲ့ ၃၅ ကနေ ၄၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတယ်။ ရုရှားက သူတို့ရဲ့ အကြမ်းဖက်နည်းဗျူဟာကို ဆက်သဘောပေါက်ပြီး ကျနော်တို့ရဲ့ အခြေခံအဆောက်အအုံ၊ အပူနဲ့ စွမ်းအင်ရင်းမြစ်တွေကို ဖျက်ဆီးခဲ့တယ်” လို့ ရှမစ်ဟယ်က ပြောပါတယ်။
စစ်ပွဲကြောင့် လူထောင်ပေါင်းများစွာ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး လူနေအိမ်တွေ၊ ဆေးရုံတွေ၊ စာသင်ကျောင်းတွေနဲ့ စက်ရုံတွေ ပျက်စီးသွားလို့ စစ်ပွဲကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတွေကို ပြန်ပြင်ရင် ဒေါ်လာ ၇၅၀ ဘီလီယံ ကုန်ကျမယ်လို့ ယူကရိန်းက ပြောပါတယ်။
ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး ကုန်ကျစရိတ်မှာ ဒေါ်လာ ၃၄၉ ဘီလီယံရှိမယ်လို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
ဒုက္ခသည်တွေကို ကြိုဆိုဖို့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေကို အသိအမှတ်ပြုတဲ့အနေနဲ့ ဂျာမနီအဓိပတိဟောင်း အိန်ဂျလာမာကယ်ကို သြဂုတ် ၂၃ ရက်မှာ UNESCO က ၂၀၂၂ ငြိမ်းချမ်းရေးဆုကို ချီးမြှင့်ခဲ့ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး၊ သိပ္ပံနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့ (UNESCO) ရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ ဖော်ပြချက်အရ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွင်း အထူးသဖြင့် အီရတ်၊ အာဖဂန်နစ္စတန်၊ အီရီထရီးယားနဲ့ ဆီးရီးယားနိုင်ငံတွေက ဒုက္ခသည်ပေါင်း ၁ ဒသမ ၂ သန်းကို ကြိုဆိုဖို့ မာကယ်ရဲ့ ‘ရဲရင့်တဲ့’ ဆုံးဖြတ်ချက်အတွက် ဖီလစ် ဆူဖွှဲ ဘွဲ့နီ ယူနက်စကို (Félix Houphouët-Boigny-UNESCO) ငြိမ်းချမ်းရေးဆုကို ခုံသမာဓိအဖွဲ့က ပေးအပ်ချီးမြှင့်လိုက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မာကယ်ဟာ ဂျာမနီရဲ့ အဓိပတိအဖြစ် ၁၆ နှစ်ကြာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ ရာထူးကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒုက္ခသည်အကျပ်အတည်းက သူ့ရဲ့ တတိယသက်တမ်းကို လွှမ်းမိုးထားတာပါ။ သူ့လုပ်ရပ်က တချို့လူတွေကြားမှာ ရေပန်းစားပြီး တခြားလူတွေကြားမှာတော့ ကြိုဆိုမခံရဘဲ ဒီနေ့ခေတ်အထိ ဆက်ပြီး ဂယက်ရိုက်နေဆဲပါ။
၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ အထူးသဖြင့် ဆီးရီးယား၊ အာဖဂန်နစ္စတန်နဲ့ အီရတ်တို့မှာ အရှေ့အလယ်ပိုင်း စစ်ပွဲတွေကြောင့် ဥရောပနယ်စပ်ကို ထွက်ပြေးလာသူတွေ တိုးလာခဲ့ပါတယ်။
အရေးကြီးတဲ့ အခိုက်အတန့်မှာ မာကယ်ဟာ ဂျာမနီရဲ့ နယ်နိမိတ်တွေကို ဖွင့်ပေးခဲ့ပြီး နိုင်ငံတွင်း ခိုလှုံခွင့်တောင်းသူ ထောင်ပေါင်းများစွာကို ကြိုဆိုခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၅ နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ ခိုလှုံခွင့်တောင်းခံသူ အယောက် ၈၉၀,၀၀၀ ဟာ မှန်ကန်တဲ့ အထောက်အထား စစ်ဆေးမှုမရှိဘဲ ဂျာမနီကို ဝင်လာခဲ့ပြီး အများစုဟာ မှန်ကန်တဲ့ အထောက်အထား စစ်ဆေးမှုတွေမရှိဘဲ ဒေသခံလူထုအပေါ် လွှမ်းမိုးခဲ့လို့ ဒေသခံအသိုင်းအဝိုင်းတချို့က ဆူပူအုံကြွခဲ့ကြပါတယ်။
