ရန်ကုန်မြို့၊ ဒဂုံမြို့သစ်အရှေ့ပိုင်းမြို့နယ် စက်မှုဇုန်နဲ့ မြို့နယ်လျှပ်စစ်ရုံးအနီးမှာ နိုဝင်ဘာ ၈ ရက် ဒီနေ့မနက်ပိုင်းက ဗုံးပေါက်ကွဲခဲ့ပါတယ်။
ဒဂုံမြို့သစ်အရှေ့ပိုင်းမြို့နယ် ၅၂ ရပ်ကွက် ဒဂုံအရှေ့စက်မှုဇုန် ဘူတာလမ်းဘေးမှာ ဒီနေ့မနက် ၈ နာရီက ဗုံးပေါက်ကွဲခဲ့တာဖြစ်ပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူ မရှိဘူးလို့ ရပ်ကွက်နေသူတယောက်က ပြောပါတယ်။
“ကြားတာက စက်မှုဇုန်မှာ ဗုံးတွေ့လို့ စစ်တပ်က လာဖောက်တာလို့ ပြောတယ်။ ဘူတာလမ်းမှာ စစ်သားတွေ အများကြီးပဲ။ စက်မှုဇုန်မှာလည်း စစ်နေတယ်။”
အလားတူ ဒဂုံမြို့သစ်အရှေ့ပိုင်းမြို့နယ် လျှပ်စစ်ရုံး အနီးမှာလည်း ဒီနေ့မနက် ၉ နာရီက ဗုံးပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ မြို့ခံတယောက်က ပြောပါတယ်။
“ရုံးနားမှာပေါက်တာ၊ အသံကတော့ အကျယ်ကြီးပဲ။ စစ်သားတွေရော ရဲတွေပါ ရောက်နေတာ၊ ထိတဲ့သူရှိတယ်လို့တော့ မကြားဘူး။”
လတ်တလောမှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ဒဂုံမြို့သစ်အရှေ့ပိုင်းမြို့နယ် စက်မှုဇုန်နဲ့ EPC ရုံး အနီးတဝိုက်မှာ လမ်းသွားလမ်းလာနဲ့ ဆိုင်ကယ်တွေကို စစ်ဆေးနေတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။
မနေ့ည ၈ နာရီကလည်း ဒေါပုံမြို့နယ်၊ ဇေယျာသီရိရပ်ကွက် ယမုံနာလမ်းမပေါ်ရှိ ကမ္ဘောဇ K Pay စင်တာ လုံခြုံရေးကင်းတဲအနီးမှာ ဗုံးပေါက်ကွဲခဲ့ပါသေးတယ်။
ရန်ကုန်က မြို့နယ်တချို့မှာ နိုဝင်ဘာ ၁ ရက်မှ ၈ ရက်နေ့အထိ ပစ်ခတ်မှုနဲ့ ဗုံးပေါက်ကွဲမှု ၁၀ ကြိမ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ၅ ယောက်သေဆုံးကာ ၄ ယောက် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပါတယ်။
ရွှေပြည်သာစက်မှုဇုန်ရှိ အထည်ချုပ်စက်ရုံပိုင်ရှင်က အလုပ်သမားတွေကို လုပ်ခလစာမပေးဘဲ အောစူပါက တဆင့်ထုတ်ယူသွားသလို အလုပ်ရှင်ကလည်း အထည်တွေ ပြီးအောင် မချုပ်ပါက တရားစွဲမယ်ဆိုပြီး ခြိမ်းခြောက်ထားတယ်လို့ နစ်နာသူတွေနဲ့ နီးစပ်သူတဦးက ပြောပါတယ်။
ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေပြည်သာစက်မှုဇုန်မှာရှိတဲ့ သုခအောင် အထည်ချုပ်စက်ရုံက အလုပ်သမား ၂၄ ယောက်ဟာ လုပ်ခလစာ မရတဲ့အပြင် ကျန်ရှိတဲ့အထည်တွေကို ပြီးစီးအောင် မချုပ်ပါက တရားစွဲခံရမယ်ဆိုပြီး လုပ်ငန်းရှင်က ခြိမ်းခြောက်ကာ စက်ရုံအတွင်း ပိတ်လှောင်ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။
“အောစူပါ ယူချင်း မယူချင်းက သူတို့နဲ့ မဆိုင်ဘူးလေ။ အလုပ်ရှင်မှာပဲ တာဝန်ရှိတာ။ လစာကို အလုပ်ရှင်ကပဲ တိုက်ရိုက်ပေးရတာလေ။ အောစူပါကို ပေးရတာမှမဟုတ်တာ။ ဒါကြောင့်မို့ အလုပ်သမားတွေက လက်မခံနိုင်ဘူး။ အပြင်ထွက်မယ်ပေါ့။ အလုပ်သမားနဲ့ အလုပ်ရှင် ဖျန်ဖြေရေးရုံးကို သွားမယ်လို့ ပြောတယ်။ အဲ့လိုပြောတော့ အလုပ်ရှင်က နင်တို့ မထွက်ရဘူး ဆိုပြီး တံခါးပိတ်ထားလိုက်တယ်။ ပြီးတော့ နင်တို့ချုပ်ရမယ့်အထည်တွေ ကျန်သေးတယ်။ အဲ့ဒါပြီးမှ ထွက်လို့ရမယ် ဆိုပြီးတော့ တံခါးကို ပိတ်ထားလိုက်တယ်” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
ဒါကြောင့် အလုပ်သမားတွေက သူတို့နစ်နာမှုအတွက် တောင်းဆိုပေးဖို့ သမဂ္ဂတွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး အကူအညီ တောင်းခံလာကြပါတယ်။
အလုပ်သမားအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ သမဂ္ဂခေါင်းဆောင်တယောက်က “အခုလိုဖြစ်တော့ အလုပ်သမားတွေက သူတို့မိသားစုတွေဆီ ဖုန်းဆက်ပြီး အကြောင်းကြားကြတာပေါ့နော်။ သူတို့ ပိတ်ခံထားရတယ်။ လစာလည်းမရဘူး။ လာခေါ်ပေးဖို့ ပြောတာပေါ့။ ဒီလိုပြောဖို့ကလည်း အလုပ်ချိန်မှာ ဖုန်းသုံးလို့မရတော့ ထမင်းစားချိန်မှာ သူတို့က ဖုန်းသုံးပြီး အိမ်ကိုပြောကြတာ။ အဲ့လိုပြောလို့ပြီးမှပဲ အပြင်ကို သူတို့ ထွက်လာလို့ရတယ်။ အပြင်ထွက်လာပြီးတော့မှ ကျမတို့ဆီ ရောက်လာကြတာ။ အခုတော့ ဒီအခြအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျမတို့ စက်ရုံကသူတွေနဲ့ သွားတွေ့တဲ့အခါ လုပ်ငန်းရှင်ဘက်က တခုခု ညှိပေးမယ်လို့တော့ အကြောင်းပြန်လာတယ်။ အဲ့ဒါကို ကျမတို့ စောင့်ကြည့်နေတာ” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
အလုပ်သမားတွေကို လစာမပေးတဲ့အပြင် တရားစွဲမယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်တဲ့ သုခအောင် အထည်ချုပ်စက်ရုံမှာ အထည်ချုပ်လုပ်သား ၁၀၀ ဝန်းကျင်ရှိပြီး ကျောက်စိမ်းအထည်နဲ့ တခြားစက်ရုံတွေကအပ်တဲ့ အထည်တွေကို လက်ခစားအနေနဲ့ ချုပ်လုပ်ပေးနေတဲ့ စက်ရုံငယ်တခု ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက် အလုပ်သမားတွေဟာ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းနဲ့အတူ ရပိုင်ခွင့် အခွင့်အရေးတွေအားလုံး ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး နင်းပြားဘဝနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့အကြောင်း အလုပ်သမားအရေး တက်ကြွသူတွေက ဆိုပါတယ်။
“အခုကာလက စက်ရုံတွေကလည်း လည်ပတ်တာ သိပ်မရှိတော့ ရှိတဲ့စက်ရုံတွေကိုပဲ အလုပ်သမားတွေက အလုပ်ရဖို့အတွက် စုပြုံပြီး တိုးနေကြရတာလေ။ အဲ့လိုအခြေအနေမှာဆိုတော့ အလုပ်ရှင်တွေကလည်း ဒါဟာ အခွင့်ကောင်းယူဖို့ အကောင်းဆုံး အချိန်လို ဖြစ်နေတာပေါ့ဗျာ။ အလုပ်သမားတွေဘဝကတော့ နင်းပြားပေါ့။”
အခုနှစ် သြဂုတ်လဆန်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ILO အဖွဲ့ရဲ့ အစီရင်ခံစာပါ ဖော်ပြချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီး ၁၈ လအကြာမှာတော့ မြန်မာအလုပ်သမား ၁ သန်းကျော်ဟာ အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်ခဲ့ရတယ်လို့ မီးမောင်းထိုး ဖော်ပြထားပါတယ်။
