အမေရိကန်နိုင်ငံ ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်ဆီကို အလည်အပတ် ရောက်လာတဲ့ ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာဒီနန်မားကို့စ်ဂျူနီယာကို အမေရိကန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး လွိုက်ဒ်အော်စတင်က မေလ ၃ ရက်က ကြိုဆိုချိန်မှာ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံကို ကာကွယ်ပေးဖို့ ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။

“အမေရိကန်သမ္မတ ဘိုင်ဒင်က ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောထားတဲ့အတိုင်း ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံရဲ့ ကာကွယ်ရေးအတွက် ကျနော်တို့ရဲ့ ကတိကဝတ်က မဖြိုဖျက်နိုင်ဘဲ ခိုင်မြဲနေတယ်” လို့ အော်စတင်က ပြောပါတယ်။

“အပြန်အလှန်ကာကွယ်ရေး သဘောတူစာချုပ်ဟာ တောင်တရုတ်ပင်လယ်က ဘယ်နေရာမဆို အပါအဝင် ပစိဖိတ်ဒေသထဲက ကျနော်တို့ရဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေ၊ ကမ်းခြေစောင့်သင်္ဘောတွေ၊ အများသုံးရေယာဉ်တွေ ဒါမှမဟုတ် လေယာဉ်တွေကို လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်တာတွေပါ အကျုံးဝင်တယ်ဆိုတာ ထပ်ပြန်ပြောပါရစေ” လို့ အော်စတင်က ပြောပါတယ်။

တောင်တရုတ်ပင်လယ်ထဲမှာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကမ်းခြေစောင့်တပ်တွေက နှောင့်ယှက်တာကို ရင်ဆိုင်ရချိန်မှာ ဖိလစ်ပိုင်ဘက်ကနေ ရပ်တည်ဖို့ အမေရိကန်က သူ့ရဲ့ကတိကဝတ်ကို သက်တမ်းတိုးလိုက်ချိန်မှာ အော်စတင်က ခုလို မှတ်ချက်ပေး ပြောဆိုလိုက်တာပါ။

တောင်တရုတ်ပင်လယ်မှာ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုတွေနဲ့ ရန်လိုတဲ့ နည်းဗျူဟာတွေ ဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်လို့ တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်တပ်ကို ဧပြီ ၂၈ ရက်မှာ ဖိလစ်ပိုင်က စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။

ဖိလစ်ပိုင်သင်္ဘောတွေက တမင်ရန်စတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ လုပ်ခဲ့တယ်လို့ တရုတ်က ပြောပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်နဲ့ တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အခိုင်အမာရပ်တည်မှုကို ပြန်လည်တွန်းလှန်ဖို့ နည်းလမ်းတွေရှာနေချိန်မှာ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ အမေရိကန်တို့ဟာ သူတို့ရဲ့ ဆက်ဆံရေးအတွက် ဆယ်စုနှစ်များစွာ သက်တမ်းရှိနေတဲ့ လုံခြုံရေးမဟာမိတ် ဖြစ်မှုကို မေလ ၁ ရက်က ထပ်အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။

ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတဟောင်း ရိုဒရီဂို ဒူဒါတေ လက်ထက်က အမေရိကန်အစိုးရကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြစ်တင်ရှုတ်ချရင်း တရုတ်ကို မျက်နှာချိုသွေးခဲ့လို့ အမေရိကန်နဲ့ ဖိလစ်ပိုင် ဆက်ဆံရေး ယိုယွင်းလာခဲ့ဖူးပါတယ်။

အမေရိကန်ဒုတိယသမ္မတ ကာမာလာ ဟားရစ်ဟာ ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာဒီနန် မားကို့စ် ဂျူနီယာနဲ့ မေလ ၂ ရက်မှာ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်က ဖိအားပေးခံနေရတဲ့ တောင်တရုတ်ပင်လယ်မှာ မဟာမိတ်ဖိလစ်ပိုင်ကို ကာကွယ်ရေးအတွက် အမေရိကန်ရဲ့ ကတိကဝတ်ကို အလေးပေးဖော်ပြဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့တာပါ။

မားကို့စ်က မကြာသေးမီက တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကြောင့် “ခင်ဗျားစိုးရိမ်နိုင်သလောက် စိုးရိမ်နိုင်ပါတယ်” လို့ သတင်းထောက်တွေကို ပြောခဲ့ပါတယ်။

တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း တရုတ်ရဲ့ ရန်လိုတဲ့လုပ်ရပ်တွေကို နှစ်နိုင်ငံစလုံး ပြန်လည်တွန်းလှန်ဖို့ ထိုင်ဝမ်နဲ့အတူ နည်းလမ်းတွေ ရှာဖွေနေချိန်မှာ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး သိသိသာသာ ပြောင်းလဲသွားတဲ့ ခရီးစဉ်မှာ အမေရိကန်နဲ့ ဖိလစ်ပိုင်တို့က လုံခြုံရေးမဟာမိတ်ကို ထပ်အတည်ပြုပါတယ်။

ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ပိုခိုင်မာတဲ့ စစ်ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် လမ်းညွှန်ချက် အသစ်တွေနဲ့ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ဖို့ သဘောတူမယ်လို့ အမေရိကန် တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ယိုရှီမာဆာ ဟာယာရှီဟာ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ချင်ဂန်းနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုအတွင်း မကြာသေးမီကမှ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံလိုက်ရတဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံသားတဦးကို ပေကျင်းအနေနဲ့ အမြန်ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုထားတယ်လို့ ဧပြီ ၂ ရက်မှာ ပြောကြားပါတယ်။

တောင်တရုတ်ပင်လယ်က ကျွန်းတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုကြောင့် ၂ နိုင်ငံအကြား ဆက်ဆံရေး တင်းမာနေစဉ်မှာပဲ ဒီခရီးစဉ် ထွက်ပေါ်လာခဲ့တာပါ။

သုံးနှစ်ကျော်ကာလအတွင်း ဂျပန်အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတဦးအနေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံကို ပထမဆုံး လာရောက်မှုဖြစ်သလို ဒေသတွင်းတင်းမာမှု မြင့်တက်နေတဲ့ကြားက ဘုံသဘောတူညီချက် ရှာဖွေနိုင်ဖို့ ၂ နိုင်ငံစလုံးက ကြိုးပမ်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အက်စ်တဲလက်စ် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီဝန်ထမ်းတဦးဟာ တရုတ်နိုင်ငံမှာ အကြောင်းရင်းမသိရဘဲ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရတယ်လို့ ကုမ္ပဏီပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတဦးက ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်မှာ အတည်ပြု ပြောကြားပါတယ်။

ဒီအမှုကို ထည့်မတွက်ရင်တောင် ၂၀၁၅ ခုနှစ်ကစလို့ သူလျှိုလုပ် ထောက်လှမ်းမှုမှာ ပါဝင်တယ်ဆိုတဲ့ သံသယနဲ့ အနည်းဆုံး ဂျပန်နိုင်ငံသား ၁၆ ဦး တရုတ်နိုင်ငံမှာ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရကြောင်း ကျိုဒိုသတင်းဌာနက ဖော်ပြထားပါတယ်။

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေဖြစ်ကြတဲ့ ဟာယာရှီက ချင်ဂန်းနဲ့ တွေ့ဆုံရာမှာ တောင်ပိုင်းနဲ့ အရှေ့ပိုင်းက တရုတ်ပင်လယ်အရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ တင်းမာမှုတွေအပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း အသိပေးခဲ့သလို ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားမှာ တည်ငြိမ်အေးချမ်းနေဖို့ကလည်း အရေးကြီးတယ်လို့ ဒီ ၂ နိုင်ငံအကြား ဆွေးနွေးပြောဆိုခဲ့ကြကြောင်း သိရပါတယ်။