အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ဂူဂျာရတ်မှာ တံတားပြိုကျလို့ သေဆုံးသူဦးရေ ၁၃၄ ယောက်အထိ မြင့်တက်လာပြီလို့ ဒေသန္တရအစိုးရ အရာရှိတဦးက ပြောကြားလိုက်ပြီး ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တွေက ပျောက်နေသူတွေကို ဆက်လက်ရှာဖွေနေပါတယ်။

ဒီဖြစ်ရပ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကြေကွဲဖွယ်ဖြစ်ရပ်ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ အမှုဖွင့်ထားတယ်လို့ ဂူဂျာရတ်ပြည်နယ် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဟာ့ရှ် စန်ဂါဗီက သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားလိုက်ပြီး တံတားဖြတ်သန်းမှုကို တာဝန်ယူလုပ်ကိုင်နေတဲ့ ကန်ထရိုက် မန်နေဂျာနဲ့ လက်မှတ်ရောင်းသူ အပါအဝင် ၉ ‌ေယာက်ကို ဖမ်းဆီးလိုက်ပါတယ်။

မော်ဘီမြို့ မာချူမြစ်ပေါ်က မီတာ ၂၃၀ ရှည်တဲ့တံတားဟာ ဒီပါဝလီပွဲတော်ရက်အတွင်း အောက်တိုဘာ ၃၀ ရက်က ပြိုကျခဲ့လို့ လူတွေ မြစ်ထဲကျခဲ့ပါတယ်။ မြစ်ထဲပြုတ်ကျသူ အများစုက ကလေးငယ်တွေလို့ မျက်မြင်သက်သေတွေက ပြောပါတယ်။

ကိုလိုနီခေတ်ကတည်းက ဆောက်လုပ်ခဲ့တဲ့ အဆိုပါတံတားကို ပြီးခဲ့တဲ့သီတင်းပတ်က အများပြည်သူအတွက် ပြန်မဖွင့်မီ ခြောက်လကြာ ပိတ်ထားခဲ့ရတာပါ။

အိႏိၵယႏိုင္ငံၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ေလထုညစ္ညမး္မႈ အဆိပ္သင့္အဆင့္ထိ ဆိုးလာေနလို႔ ဒီပါဝလီပြဲေတာ္မွာ လိုက္နာရမယ့္ အခ်က္ေတြြကို တရား႐ုံးခ်ဳပ္က ထုတ္ျပန္ ေၾကညာထားပါတယ္။ ျမဴထူတဲ့ ရာသီဥတု အေျခအေနနဲ႔ ေဒသတလႊား ႐ုိးျပတ္မီး႐ႈိ႕မႈက ထြက္လာတဲ့ မီးခိုုးေတြေၾကာင့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္ နယူးေဒလီက အဆိပ္သင့္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ အေျခအေနဟာ ႏုိဝင္ဘာ ၅ ရက္မွာ ပိုဆိုးလာေနပါတယ္။ ေလထုထဲမွာပါတဲ့ အခ်င္း ၂ ဒသမ ၅ မိုက္ခ႐ုိမီတာထက္ ေသးတဲ့ အမႈန္ေတြကို PM 2.5 လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီအမႈန္ေတြဟာ အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္းကေနတဆင့္ အဆုတ္ထဲထိ ေရာက္ႏိုင္လို႔ အႀကီးစား က်န္းမာေရးျပႆနာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တာပါ။ ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္း ေနရာအမ်ားစုက ေလထုထဲမွာ PM 2.5 ေတြ ပါဝင္ႏႈန္းက အဆင့္ ၄၀၀ ေက်ာ္ခဲ့ၿပီး တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာေတာ့ အဆင့္ ၆၀၀ ေက်ာ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ကမာၻ႔က်န္းမာေရး အဖြဲ႔ႀကီး (WHO) က သတ္မွတ္ထားတဲ့ အဆင့္ထက္ ၂၄ ဆ ပိုမ်ားေနတာပါ။ ေဒသခံေတြနဲ႔ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ေတြဟာ မိးခိုးျမဴထူေတြေၾကာင့္ အသက္႐ႉရခက္တယ္လုိ႔ မေက်မနပ္ေျပာရင္း အိမ္ျပင္လႈပ္ရွားမႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့ပါတယ္။ "မနက္တည္းက အသက္႐ႉက်ပ္တယ္၊ မ်က္လံုးေတာင္မဖြင့္ႏုိင္ဘူး၊ လမ္းေလွ်ာက္ေနရင္း အသက္႐ႉရခက္ၿပီး မ်က္စိေတြ နာေနတယ္" လို႔ နယူးေဒလီၿမိဳ႕ခံ တေယာက္က ေျပာပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ် ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ လီဆာကလည္း "ဒီမနက္ အျပင္ထြက္ၿပီး အေျခအေနကို ျမင္တာနဲ႔ ဟိုတယ္ကို ျပန္လာတယ္။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ ေလထုညစ္ညမး္မႈက လည္ေခ်ာင္းနဲ႔ မ်က္လံုးေတြထဲထိ ေရာက္လာလို႔" လို႔ ေျပာပါတယ္။ ခုလိုအေျခအေနမွာ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အျမတ္ဆံုးပြဲေတာ္ ဒီပါဝလီကို ႏိုဝင္ဘာ ၇ ရက္မွာ က်င္းပေတာ့မွာပါ။ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္း ဟိႏၵဴလူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ပြဲေတာ္အတြင္း မီး႐ႉးမီးပန္းေတြ ပစ္ေဖာက္ၾကဖို႔ ရွိပါတယ္။ ေဒသခံ ပရစ္တီးက "မီး႐ႉးမီးပန္းေတြကို လံုးဝပိတ္ပင္သင့္တယ္။ လမ္းေပၚက ကိုယ္ပိုင္ကားေတြ အေရအတြက္ကို ေလွ်ာ့ခ်သင့္တယ္။ လူေတြ အမ်ားသံုး သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးကို ပိုသံုးဖို႔ မက္လံုးတခ်ိဳ႕ ေပးသင့္တယ္ထင္တယ္" လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေလထုညစ္ညမ္းမႈေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ဒီပါဝလီပြဲေတာ္အတြင္း မီးေသြးနဲ႔ ယမ္းစိမ္းအေျချပဳ သမား႐ုိးက် မီး႐ႉးမီးပန္းေတြအစား green firecrackers လို႔ေခၚတဲ့ ႏိုက္ထ႐ုိဂ်င္ ေလာင္စာသံုး မီးခိုးမထြက္တဲ့ မီးပန္းေတြကို သံုးဖို႔ တရား႐ုံးခ်ဳပ္က ေအာက္တိုဘာလမွာ ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ တရက္ကို မီးပန္း ၂ နာရီသာ ပစ္ေဖာက္ဖို႔ကိုလည္း အခ်ိန္ကန္႔သတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ "ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္သူေတြကို ခ်က္ခ်င္း အေရးယူမယ္။ ေလထုညစ္ညမ္းမႈကို ေျဖရွင္းဖို႔ အားထုတ္မႈေတြကို ေလ်ာ့တိ ေလ်ာ့ရဲ အျဖစ္ခံမွာ မဟုတ္ဘူး" လို႔ အိႏိၵယ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ဝန္ႀကီး ဟာ့ရွ္ ဗာဒန္က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခုလိုအမိန္႔ဟာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ခက္လိမ့္မယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြက ယံုၾကည္ေနၾကပါတယ္။