မြန်မာတနိုင်ငံလုံးက ပတ်စ်ပို့ရုံးတွေကို စစ်ကောင်စီက ဇန်နဝါရီ ၂ ရက်ကစပြီး ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်ခဲ့ပြီး ဘယ်နေ့ပြန်ဖွင့်မယ်ဆိုတာ အတိအကျ မသိရသေးတာကြောင့် ပြည်ပ ဆေးရုံသွားပြမယ့်သူတွေ၊ နိုင်ငံခြားမှာ ကျောင်းတက်ဖို့ ပြင်ဆင်နေသူတွေ အခက်အခဲဖြစ်နေတယ်လို့ ကိုယ်တိုင်ကြုံရသူတွေက ပြောပါတယ်။

ထိုင်းမှာ ဆေးရုံပြဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ အသက် ၅၈ နှစ်အရွယ် ဒေါ်သီတာ (အမည်လွှဲ) က “အန်တီက မျက်စိပြချင်တာ။ ပါဝါဒီဂရီက ၂,၀၀၀ ကျော်နေတာ။ အဲဒါကြောင့် အန်တီက ထိုင်းမှာလာပြီး မျက်စိခွဲစိတ်ကုသမှု လုပ်ချင်တာ။ ၆ လအတွင်း လုပ်ရမယ်ပြောတယ်။ အခုက ပတ်စ်ပို့တွေပိတ်တော့ ၆ လအတွင်း မလုပ်နိုင်ဘူးဖြစ်နေတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြန်များရမလားလို့ စောင့်နေတယ်။ အဲ့လို အခက်အခဲလေးတွေ ဖြစ်တယ်။ အန်တီက ဒီမှာလည်း မခွဲစိတ်နိုင်ဘူးဆို ကြာရင် မျက်စိက မကောင်းဘူးဖြစ်မယ်။ အဲ့ဒဏ်ကို ခံနေရတာပေါ့။ အန်တီက မျက်စိကို ကုချင်တာ။ သွားကုချင်နေပြီ။ မျက်လုံးက ကြာရင် မကောင်းတော့ဘူး။ ဝါးနေပြီ။ အဲ့ဒါကို မကုရဘူး၊ မသွားရဘူး၊ မလုပ်ရဘူးဆိုတော့ နစ်နာမှုတွေ ရှိတာပေါ့။ စိတ်သောကလည်း ရောက်ရတာပေါ့။ အန်တီက မျက်စိ ဒီထက် ပိုဆိုးသွားမှာစိုးတယ်။ မသွားရဘူးဆိုရင် ဒီထက်ပိုဆိုးမှာ။ သွားချင်ရဲ့သားနဲ့ မသွားရဘူး၊ မကုရဘူးပေါ့။ နစ်နာမှုတွေ ခံစားရတာပေါ့” လို့ ပြောပါတယ်။

ကျန်းမာရေးအတွက် ပြည်ပထွက် ဆေးကုသမယ့်သူတွေဟာ ထိုင်း၊ စင်ကာပူနဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွေကို အများဆုံး သွားရောက်ကုသလေ့ ရှိပါတယ်။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်တာ၊ စီးပွားရေးကျဆင်းတာနဲ့အတူ အလုပ်အကိုင် ရှားပါးတာတွေကြောင့် လူငယ်တွေကြားမှာ ပြည်ပထွက်ကာ ကျောင်းတက်သူတွေနဲ့ အလုပ်သွားရောက်လုပ်တဲ့သူတွေ တိုးလာနေပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူငယ် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ နိုင်ငံခြားထွက်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေကြပြီး ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းက အကြောင်းကြောင်းကြောင့် မထွက်နိုင်သေးဘူးလို့ Myanmar Independent Researchers အဖွဲ့ရဲ့ ၂၀၂၂ စက်တင်ဘာလ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါတယ်။ 

အခုလို ပတ်စ်ပို့ အခက်အခဲကြောင့် ပြည်ပနိုင်ငံမှာ သွားရောက်ပညာသင်ယူဖို့ အခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးသွားတယ်လို့ ခံစားရကြောင်း ကျောင်းတက်ဖို့ပြင်နေတဲ့ လူငယ်တယောက်က ပြောပါတယ်။

နိုင်ငံခြားထွက်ဖို့ ပြင်နေတဲ့ လူငယ်တဦးက “ထိုင်းမှာ ကျောင်းလာတက်ချင်တာ။ ၁၁ လပိုင်း ၂ ရက်နေ့က ပတ်စ်ပို့တိုကင်သွားယူတာ မရဘူး။ ၂ လပိုင်း ၈ ရက်နေ့ ခွာချိန်းလိုက်တယ်။ အခုက ပိတ်လိုက်ပြီဆိုတော့ ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲမသိဘူး ဖြစ်နေတယ်။ ပတ်စ်ပို့လုပ်ပေးတဲ့ ပွဲစားက ဘယ်တော့ပြန်ဖွင့်မလဲ မသိဘူးတဲ့။ ပတ်စ်ပို့စာအုပ်ထွက်ပြီးသားသူတွေတောင် မရဘူးတဲ့။ နိုင်ငံခြား ပေးမထွက်ချင်ဘူးပေါ့။ တက္ကသိုလ်တွေ နောက်ထွက်မယ့်သူတွေအတွက် အရမ်းကို ခက်ခဲသွားတာပေါ့။ တကယ်လို့ နိုင်ငံခြားကျောင်းတွေက လက်ခံမှ အဆင်ပြေမယ့် ပုံစံမျိုး ဖြစ်တာပေါ့။ သူများနိုင်ငံကသူတွေနဲ့ တန်းတူအခွင့်အရေး မရတော့ဘူးပေါ့။ Transcript အခက်အခဲရှိတာကြောင့် တခြားသူတွေ Scholarship လျှောက်တာထက် ပိုခက်ခက်ခဲခဲ လုပ်ရတာပေါ့။ ပြောရမယ်ဆိုရင် သူ့ Professional နဲ့သူ ထွက်လို့ မရတော့ဘူးပေါ့။ အခွင့်အရေး မရှိတော့ဘူးပေါ့” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံက အိမ်ထောင်စု ၂ စုမှာ တစုက မိသားစုဝင်တဦးဦးဟာ နိုင်ငံခြားထွက်ဖို့ ပြင်ဆင်နေတယ်လို့လည်း Myanmar Independent Researchers အဖွဲ့ရဲ့ စစ်တမ်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံက ပတ်စ်ပို့ရုံးတွေ ပိတ်ထားသလို ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက် မြန်မာသံရုံးမှာလည်း ပတ်စ်ပို့သက်တမ်းတိုးတာတွေကို အကန့်အသတ်နဲ့ လုပ်ဆောင်ပေးတာတွေကြောင့် ထိုင်းရောက် မြန်မာတွေ အခက်အခဲ ကြုံနေရပါတယ်။

စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ကိုင်သူတွေ ပိုမိုများပြားလာပြီး ထိုင်း၊ စင်ကာပူ၊ မလေးရှား၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်နဲ့ ယူအေအီး နိုင်ငံတွေကို အများဆုံး ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ဒီကနေ့ ၂၀၂၃ ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက်ကနေစပြီး နိုင်ငံတကာလေဆိပ်ကနေ ဝင်ရောက် လာမယ့် နိုင်ငံခြားခရီးသွားဧည့်သည်တွေကို ကိုဗစ် ၁၉ ကာကွယ်ရေးစည်းကမ်းတွေ ပြန်လည် တင်းကျပ်လိုက်ပါတယ်။ 

နိုင်ငံထဲ ဝင်ရောက်လာမယ့် အသက် ၁၈ နှစ်အထက် နိုင်ငံခြားသားတွေအနေနဲ့  ကိုဗစ် - ၁၉ ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး အနည်းဆုံး ၂ ကြိမ် ထိုးနှံပြီးကြောင်း ထောက်ခံစာ၊ ကိုဗစ် ၁၉ ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါက လွန်ခဲ့တဲ့ ၆ လ (ရက်ပေါင်း ၁၈၀) အတွင်း ရောဂါကင်းစင်ခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း  ဆရာဝန် ထောက်ခံစာလိုအပ်တယ်လို့ ပြည်သူ့လေကြောင်းလိုင်းဦးစီးဌာနက ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်နေ့စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ 

ဒါ့အပြင် ကိုဗစ် - ၁၉ ကူးစက်ပါက နိုင်ငံကိုပြန်ပြီးအဝင်မခံတဲ့ စည်းကမ်းတင်းကျပ်တဲ့ နိုင်ငံမှ ဝင်ရောက်လာသူများအနေနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ နေထိုင်စဉ်ကာလ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပါ အကြုံးဝင်တဲ့ ကျန်းမာရေး အာမခံဝယ်ထားရမှာဖြစ်ကြောင်း၊ လေကြောင်းဝန်ထမ်းနဲ့ တာဝန်ဝတ္တရားကြောင့် ဝင် လာရသူတွေအနေနဲ့ မိမိအဖွဲ့အစည်းရဲ့ ထောက်ခံစာကို ကျန်းမာရေးအာမခံအစားထိုး အသုံးပြုနိုင် မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

အထက်ဖော်ပြပါ အထောက်အထားတွေ မပြနိုင်ဘူးဆိုရင် လေကြောင်းဌာနအနေနဲ့ဆက်လက်ခရီး သွားခွင့်ပြုမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ 

ထိုင်းနိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကိုင်ဆောင်ထားသူတွေကိုတော့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ကျန်းမာရေး အာမခံကတ် စစ်ဆေးခြင်းမှ ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

လေယာဉ်ကွင်းတစ်ထောက်နား (ထရန်စစ်) လုပ်တဲ့ ခရီးသည်တွေလည်း ကာကွယ်ဆေး နဲ့ ကျန်း မာရေးအာမခံကတ် စစ်ဆေးမှာမဟုတ်ဘဲ မိမိဆိုက်ရောက်မယ့်နိုင်ငံရဲ့ စည်းကမ်းချက်တွေသာ လိုက်နာရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ခရီးသည်များအနေနဲ့ အစာစားချိန်နဲ့ အရေးပေါ်ချိန်မှအပ တချိန်လုံးနှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ထား ရမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

ခရီးထွက်ခွာလာစဉ် ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ကြောင်း လက္ခဏာရှိသူတွေအနေနဲ့ ဆိုက်ရောက်ချိန်မှာ ကို ဗစ်-၁၉ စစ်ဆေးခံရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီစည်းကမ်းချက်တွေဟာ ဇန်နဝါရီ ၉ ရက် မနက် ၁ နာရီမှ  မတ် ၃၁ ရက် ညနေ ၅ နာရီထိသာ သတ်မှတ်ထားတယ်လို့ ထိုင်းပြည်သူ့လေကြောင်းဌာန ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပါရှိပါတယ်။ 

တရုတ်က သူ့နိုင်ငံရဲ့တံခါးပေါက်တွေကို ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့မှာ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီးနောက် ဒီကနေ့ ဇန်နဝါရီ ၉ ရက်နေ့မှာ ပထမဆုံးအသုတ်အနေနဲ့ တရုတ်ခရီးသွားဧည့်သည် ၂၈၆ ဦး Xiamen လေကြောင်းလိုင်းရဲ့  MF 833 လေယာဉ်နဲ့ သုဝဏဘုမိလေဆိပ်ကို ဆိုက်ရောက်လာ ခဲ့ပါတယ်။ 

အဆိုပါဧည့်သည်တွေကို ထိုင်းဒုဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး နိုင်းအထုထင်းချန်းဝီရကွန်း၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီး နိုင်းဆဒ်ဒီဆယမ် ချစ်ချောက်ပ်၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်းနဲ့ အားကစား ဝန်ကြီး နိုင်းဖိဖတ် ရတ်ချ်ကစ်ပကန်တို့ကိုယ်တိုင် သွားရောက်ကြိုဆိုခဲ့ပါတယ်။ 

ဇန်နဝါရီလမှ မတ်လအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံမှ ခရီးသွားဧည့်သည်တွေ အဝင်များမှာမို့ လေကြောင်းလိုင်း ခရီးစဉ် တနေ့ကို အကြိမ် ၂၀ ပြေးဆွဲဖို့ရှိပြီး ဘန်ကောက်သုဝဏ္ဏဘုမိလေဆိပ်၊ ဖူးကက်လေဆိပနဲ့ ချင်းမိုင်လေဆိပ်ကနေ နေ့စဉ် တရုတ်နိုင်ငံမှ ခရီးသွားဧည့်သည် ၄ ထောင်ကျော် ဝင်လာမယ်လို့ ထိုင်းခရီးသွားလုပ်ငန်းဌာနက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ 

ဘန်ကောက် ဒုခရိုင်ဝန် နိုင်းထနေ့ဆွန် ဖစ်ဆုဝမ်းကလည်း ဒီ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ထဲ နိုင်ငံခြား ခရီးသွားဧည့်သည် ၅ သန်းခန့် ဝင်ရောက်ကာ ဝင်ငွေ ဘတ်သန်းပေါင်း ၂ သိန်းကျော်ရမယ်လို့ ခန့်မှန်းကြောင်း သတင်းထောက်တွေကို ပြောသွားပါတယ်။