အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနကနေ ပြည်ပကနေ  မတ်ပဲနဲ့ ပဲစင်းငုံတင်သွင်းမှုကို  ၂၀၂၃ မတ်လ ၃၁ ရက်ကနေ ၂၀၂၄ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ  တနှစ်သက်တမ်း ထပ်တိုးပေးကြောင်း ဒီဇင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

အရင်က ပြည်ပကနေ မတ်ပဲနဲ့ ပဲစင်းငုံ တင်သွင်းမူကို  ၂၀၂၃ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ပမာဏ ကန့်သတ်ထားခြင်းမရှိဘဲ သူ့နိုင်ငံအတွင်း တင်သွင်းခွင့်ပေးထားခဲ့ရာကနေ အခု ၂၀၂၄ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ တင်သွင်းခွင့်ကာလကို သက်တမ်း ထပ်တိုးပေးလိုက်တာပါ။

အဲဒီလို အိန္ဒိယ ပဲတင်သွင်းခွင့်ကာလ တိုးမြှင့်လိုက်တာကြောင့် ပြည်တွင်းပဲဈေးကွက်ထဲမှာ အသစ်ပေါ်ချိန် ဈေးနှုန်းကျဆင်းနေတဲ့ မတ်ပဲနဲ့ ပဲစင်းငုံဈေးတွေ ဈေးထပ်မံကျဆင်းလာပါတယ်။ မြန်မာ့ပဲဈေးကွက်ဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံကိုသာ အဓိကအားထားနေရတာ ဖြစ်တာကြောင့် အိန္ဒိယရဲ့ ပဲတင်သွင်းမှု ပေါ်လစီအပြောင်းအလဲဟာ မြန်မာပဲဈေးကွက်အပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။

ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်ဈေးနှုန်းအရ ဒီနေ့ ဒီဇင်ဘာ ၂၉ရက်နေ့မှာ  မတ်ပဲ ၁ တန်ကို  ၁,၆၉၂,၀၀၀ ကျပ် ပေါက်စျေး ရှိပြီး ၊ ပဲစင်းငုံ ၁ တန်စျေးနှုန်းက  ၁,၇၆၀,၀၀၀ ရှိပါတယ်။ မနေ့ကဈေးနဲ့ယှဉ်ရင်  မတ်ပဲ ၁ တန်ကို ကျပ် ၃ သောင်းဝန်းကျင်၊ ပဲစင်းငုံက ၁ တန်ကို ကျပ် ၁ သောင်းဝန်းကျင် ‌စျေးကျဆင်းလာပါတယ်။

ပဲကုန်သည်တဦးက “ပြည်ပဝယ်အားသိပ်မရှိဘူး။ ပဲအသစ်တွေ ဝင်နေတယ်။ အဲတာကြောင့် ကျတာ။  ဒါပေမဲ့ ရေရှည်မှာတော့ တက်မယ်။ အိန္ဒိယမှာ အထွက်လျော့တယ်။ ပဲလိုအပ်ချက်များတယ်” လို့  မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

မြန်မာ-အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံအစိုးရတို့အကြားမှာ G to G အစီအစဉ်နဲ့ မတ်ပဲနဲ့ ပဲစင်းငုံ ရောင်းဝယ်မှုဆိုင်ရာ နားလည်မှုစာချွန်လွှာကိုလည်း ရေထိုးထားပါတယ်။

အဲဒီ MOUအရ  အိန္ဒိယအစိုးရက  မြန်မာနိုင်ငံကနေ နှစ်စဉ် မတ်ပဲတန်ချိန် (၂.၅) သိန်းနဲ့ ပဲစင်းငုံ တန်ချိန် ၁ သိန်းတို့ကို ပုဂ္ဂလိက ကုန်သွယ်မှုကတဆင့်  ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်ကနေ  ၂၀၂၅-၂၀၂၆ ဘဏ္ဍာနှစ်အထိ  ၅ နှစ်ဆက်တိုက် တင်သွင်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

တဖက်မှာလည်း အိန္ဒိယမှာ ပဲစိုက်ဧကနဲ့ အထွက်နှုန်းလျော့ပြီး ပဲလိုအပ်ချက် ရှိနေတဲ့အတွက် ပြည်တွင်း ပဲကုန်သည်လှောင်လက်တွေက စျေးကွက်အလားအလာအပေါ် မျှော်မှန်းပြီး ဝယ်ယူ သိုလှောင်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပြည်တွင်းပဲ စိုက်ပျိုးတဲ့ ဒေသတွေမှာလည်း ဒေသတွင်း မတည်ငြိမ်မှုတွေကြောင့် စိုက်ဧကနဲ့ အထွက်နှုန်းလျော့ကျနေပါတယ်။ ဒီအချက်တွေကြောင့် ရေရှည်မှာ ပဲစျေးကွက် ကောင်းလာနိုင်တယ်လို့  ကုန်သည်တွေက ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။

မန္တလေးအခြေစိုက် ပဲကုန်သည်တဦးက “အိန္ဒိယက လိုအပ်ချက်ရှိနေသေးတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ အသစ်တွေ ထွက်လို့စျေးကျလည်း ရေတိုပဲ။ ရေရှည်မှာက ပြည်တွင်း အထွက်နှုန်းကလည်း ကျနေတာဆိုတော့ စျေးကွက်က အမာတန်းမှာပဲ ဆက်ရှိနေနိုင်တယ်” လို့  ကောက်ချက်ချပါတယ်။

မြန်မာ့ပဲမျိုးစုံကို အိန္ဒိယ၊ တရုတ်၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဂျပန်နဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေက ဝယ်ယူနေပေမဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ဝယ်ယူမှုက ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဩဂုတ်လမှာ  အိန္ဒိယနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံကနေ  ပဲဝယ်ယူမှုကို ပမာဏဏကန့်သတ်လိုက်တဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပဲဈေးကွက်မှာ များစွာအထိနာခဲ့ရပါတယ်။ 

လက်ရှိမှာတော့ အိန္ဒိယက သူနိုင်ငံအတွင်း ပဲလိုအပ်ချက် များပြားနေတာကြောင့် ခွဲတမ်းစနစ်ကို ပယ်ဖျက်ပြီး မတ်ပဲနဲ့ ပဲစင်းငုံကို ပမာဏ ကန့်သတ်ချက်မရှိ တင်သွင်းခွင့် ပြန်ခွင့်ပြုပေးထားတာပါ။

ဒေါ်လာဈေးအပြောင်းအလဲကြောင့် အမြင့်ဈေးမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ ပို့ကုန်ပဲတွေ ဈေးထပ်မံ မြင့်တက်လာပါတယ်။

ပြည်တွင်း ပဲလက်ကျန် နည်းနေတဲ့အပြင် ဝယ်လိုအားကလည်း ရှိနေတာကြောင့်  ဒီနေ့ သြဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့မှာ မတ်ပဲ တစ်တန်ကို ကျပ် ၁,၉၅၃,၀၀၀ ထိ စံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့ပြီး၊ ပဲစင်းငုံကလည်း တစ်တန်ကို ကျပ် ၂,၀၂၅,၀၀၀ အထိ ပေါက်ဈေး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ 

တစ်ပတ်အတွင်း မတ်ပဲတစ်တန်ကို  ကျပ် ၁၁၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်၊ ပဲစင်းငုံတစ်တန်ကို ကျပ်  ၅၅,၀၀၀ ထိ ဈေးထပ်မံ မြင့်တက်လာတာပါ။

“ပို့ကုန်ပဲတွေက အမြင့်ဈေးမှာပဲ ရှိနေတာ၊ ဒေါ်လာဈေးအပြောင်းအလဲကြောင့် ထပ်တက်လာတာ” လို့ ပဲကုန်သည်တဦးက ပြောပါတယ်။

ဒီကနေ့ ပြင်ပနိုင်ငံခြားငွေ ဈေးကွက်မှာ ဒေါ်လာငွေလဲနှုန်းက အမေရိကန် ၁ ဒေါ်လာကို မြန်မာငွေ ၃,၆၅၀ ကျပ်အထိ မြင့်တက်နေပြီး သီတင်းပတ် တစ်ပတ်အတွင်း ကျပ် ၅၀၀ ကျော် ထပ်မံမြင့်တက်လာပြန်ပါတယ်။

ဒေါ်လာဈေးဂယက်ကြောင့် အမြင့်ဆုံးစျေးရောက်နေတဲ့ ပို့ကုန်ပဲတွေ အခုလို ဈေးထပ်မံမြင့်တက်လာတာ ဖြစ်ပြီး အခုသီတင်းပတ်အတွင်း  စက်သုံးဆီဈေး စံချိန်တင် မြင့်တက်လာမှုကလည်း  သယ်ယူပို့ဆောင်တဲ့ စရိတ်စကတွေကို ပိုမြင့်တက်လာစေခဲ့ပါတယ်။ 

သြဂုတ်လဆန်းပိုင်းမှာ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ဒေါ်လာ မူဝါဒပြောင်းလဲပြီးနောက် ပြည်တွင်း ပဲစျေးကွက်အတွင်း ပဲစင်းငုံနဲ့ မတ်ပဲဈေးတွေ ဆက်တိုက်ထိုးတက်လာခဲ့တာပါ။ 

ရန်ကုန် ဘုရင့်နောင် ကုန်စည်ဒိုင်ဈေးနှုန်းအရ သြဂုတ်လပထမပတ်မှာ ပဲစင်းငုံ တစ်တန်ကို ၁,၅၈၀,၀၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင် ပေါက်ဈေးရှိပြီး၊ မတ်ပဲက တစ်တန်ကို ၁,၆၅၀,၀၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင်သာ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ပါတယ်။  တစ်လနီးပါး ကာလအတွင်း မတ်ပဲက ၁၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပဲစင်းငုံက ၂၉ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာတာဖြစ်ပါတယ်။

လက်ရှိမှာ သွင်းအားစုစျေးနှုန်းတွေ  အဆမတန် ကြီးမြင့်နေတဲ့အပြင်  ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပွားတဲ့ နေရာဒေသတွေမှာ စိုက်ပျိုးရေး ကောင်းကောင်းမလုပ်နိုင်တာကြောင့်  အခုနှစ် ပြည်တွင်းပဲအထွက်နှုန်းကလည်း ကျဆင်းနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင်  အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ပဲလိုအပ်ချက်ကလည်း များနေတာကြောင့် ဈေးဆက်တက်နိုင်တယ်လို့ ကုန်သည်အများစုက ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ မတ်ပဲ၊ ပဲစင်းငုံနဲ့ ပဲတီစိမ်းတို့ကို အများဆုံးစိုက်ပျိုးပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံကို အဓိကထား တင်ပို့ပါတယ်။ 

အခု ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ် ဧပြီ ၁ ရက်ကနေ ဩဂုတ် ၁၂ ရက်နေ့အထိ ပြည်ပကို ပဲမျိုးစုံ တန်ချိန် ၆ သိန်းကျော် တင်ပို့ထားတယ်လို့ စစ်ကောင်စီရဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်တဲ့စာရင်းအရ သိရပြီး ပဲတီစိမ်းကို တန်ချိန် ၂ သိန်း ၉ သောင်းကျော်၊ မတ်ပဲ တန်ချိန် ၁ သိန်း ၄ သောင်းဝန်းကျင်နဲ့ ပဲစင်းငုံ တန်ချိန် ၂ သောင်းကျော်  တင်ပို့ထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။