မြန်မာနိုင်ငံက ရိုဟင်ဂျာအရေးကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စုံစမ်းဖော်ထုတ်ရေးသားခဲ့တဲ့ ရိုက်တာသတင်းဌာနကို  နယူးယောက်အခြေစိုက် လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ (HRW) က ထိပ်တန်းသတင်းဆုတဆု ရွေးချယ်ပေးအပ်ကြောင်း ကြေညာပါတယ်။

HRW အဖွဲ့ရဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ တီရာနာ ဟာဆန်က “ဒီဆုတွေက အာရှမှာ ကျမတို့ခေတ်ရဲ့ အရေးအပါဆုံး ပြဿနာတချို့ကို မီးမောင်းထိုးပြနေတဲ့အတွက် သတင်းထောက်တွေကို အသိအမှတ်ပြုပါတယ်။ ထူးထူးခြားခြား ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေတွေမှာ လုပ်ဆောင်လေ့ရှိတဲ့ ဒီလိုသတင်းစာပညာမျိုးဟာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို ဖော်ထုတ်ဖို့ မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပြီး ဒီလို ရဲရင့်တဲ့ သတင်းထောက်တွေအတွက် ဂုဏ်ယူဝမ်းမြောက်မိပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့ ဒီမိုကရေစီအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေအပေါ် မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ဖိနှိပ်ကျူးလွန်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စုံစမ်းဖော်ထုတ်ပြီး အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ သတင်းထုတ်လွှင့်ခဲ့တာအတွက်  ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ဆုပေးအပ်ခဲ့တာလို့ ဆိုတယ်။

ရိုက်တာသတင်းအဖွဲ့သားတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ဒေသတွင်း အသိပညာ အဆက်အသွယ်တွေကို အသုံးချပြီးတော့ တင်းကျပ်တဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေအောက်မှာ ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ဖြိုခွင်းမှုအစီအစဉ်နဲ့ အကြီးအကျယ် ဖျက်ဆီးမှုတွေကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

အခုနှစ်အတွက် ဆုတွေကိုတော့ HRW အဖွဲ့နဲ့ အရီဇိုးနားပြည်နယ်တက္ကသိုလ်က ဝေါ်လ်တာ ခရွန်ကိုက်ထ် သတင်းစာပညာကျောင်းနဲ့ လူထုဆက်ဆံရေးပညာဌာနတို့က စိစစ်ရွေးချယ်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပြီး စက်ရပ်သတင်း၊ ဓာတ်ပုံ၊ မှတ်တမ်းရုပ်သံ၊ စုံစမ်းဖော်ထုတ်သတင်း၊ အသံနဲ့ မာလ်တီမီဒီယာဆုတွေ အပါအဝင် သတင်းဆုအမျိုးအစား ၁၆ ခုအထိ ပါဝင်နေကာ နိုင်ငံပေါင်း ၃၃ နိုင်ငံက ဆုအတွက် တင်သွင်းမှု ၄၀၆ ခုထိ ရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အခု ၂၀၂၃ ခုနှစ် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ သတင်းဆုတွေထဲမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေ အပါအဝင် ဟောင်ကောင်မှာ ကြုံတွေ့ရတဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ၅ ကြိမ်မြောက် ကူးစက်မှုလှိုင်းနဲ့ အာဖရိကကျောင်းသားတွေကို လူကုန်ကူးတဲ့ သတင်းတွေလည်း ပါဝင်နေပါတယ်။

ဒီနှစ်အတွက် စာနယ်ဇင်းဆိုင်ရာ အမြင့်ဆုံးဆုတွေထဲက တမျိုးဖြစ်တဲ့ ပူလစ်ဇာဆုကို ဝါရှင်တန်ပို့စ် သတင်းဌာနက အများပြည်သူဝန်ဆောင်မှု ကဏ္ဍအတွက် ရခဲ့ပြီး ရိုက်တာသတင်းဌာနက သတင်းဓာတ်ပုံကဏ္ဍအတွက် ဆုရခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို ထောက်ခံသူတွေ အမေရိကန် လွှတ်တော်ကို ဝိုင်းထားတဲ့ သတင်းနဲ့ ဝါရှင်တန်ပို့စ် သတင်းစာက ဆုရတာဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေပုံ သတင်းဓာတ်ပုံနဲ့ ရိုက်တာသတင်းဌာနက ဆုရခဲ့တာပါ။

နယူးယောက်တိုင်းမ်စ် သတင်းဌာနက သတင်းထောက် အန်ဒရီယာ အီးလီးယာ့တ်က ၂၀၁၃ ခုနှစ်ကစပြီး သတင်းစာမှာ ပုံနှိပ်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွဲတွေအကြောင်း ပြန်ရေးထားတဲ့ ကိုယ်ပျောက်ကလေးလို့ နာမည်ပေးထားတဲ့ သူ့စာအုပ်နဲ့ အထွေထွေသုတစာပေ ကဏ္ဍအတွက် ပူလစ်ဇာဆုကို ရခဲ့ပါတယ်။

ရုရှားကျူးကျော်မှုအကြောင်း သတင်းဖော်ပြရာမှာ အထူးကိုးကားချက်တွေအတွက် ယူကရိန်းနိုင်ငံက သတင်းထောက်တွေကို ဆုချီးမြှင့်ခဲ့တယ်လို့ ပူလစ်ဇာဆု စီမံရေးမှူး မာဂျိုရီ မီလာက ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

နှစ်စဉ်ကျင်းပနေကျ ပူလစ်ဇာဆုတွေဟာ အမေရိကန် စာနယ်ဇင်းလောကမှာ ဂုဏ်အရှိဆုံး ဆုတွေပါ။ ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုဆုကတော့ လူထုအာရုံစိုက်မှု အများဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။

ပူလစ်ဇာဆုကို ၁၉၁၁ ခုနှစ်မှာ သေဆုံးခဲ့တဲ့ ဩဇာကြီးတဲ့ သတင်းစာထုတ်ဝေသူ ဂျိုးဇက် ပူလစ်ဇာရဲ့ သေတမ်းစာအရ ၁၉၁၇ ခုနှစ်မှာ စတင် ဆုချီးမြှင့်ခဲ့တာပါ။

ဂျိုးဇက် ပူလစ်ဇာဟာ ကိုလံဘီယာ တက္ကသိုလ်မှာ သတင်းစာပညာကျောင်းကို စတင်ဖွင့်လှစ်ရာမှာ ကူညီဖို့နဲ့ ဆုပေးဖို့ ငွေချန်ထားခဲ့ပါတယ်။

အစောပိုင်းမှာ သတင်းစာပညာနယ်ပယ်အတွင်း ဆုလေးဆုနဲ့ စတင်ခဲ့ပေမဲ့ ခုတော့ မီဒီယာ အစီရင်ခံတာ၊ စာရေးသားတာနဲ့ ဓာတ်ပုံပညာအပြင် စာအုပ်၊ ပြဇာတ်နဲ့ ဂီတနယ်ပယ်တွေ အပါအဝင် ကဏ္ဍ ၁၅ ခုအတွက် တိုးချဲ့ ဆုပေးနေပါတယ်။