ယူကရိန်းရဲ့ လယ်ယာထွက်ကုန်တွေကို သူ့ရဲ့ တောင်ပိုင်း ပင်လယ်နက်ဆိပ်ကမ်းတွေကနေ ပို့ပေးရမယ့် သဘောတူညီချက်ကို နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်မှာ နောက်ထပ် ရက်ပေါင်း ၁၂၀ သက်တမ်းတိုးမြှင့်လိုက်ပါတယ်။

ဇူလိုင်လမှာ အရင်ဆုံးရရှိခဲ့တဲ့ သဘောတူညီချက်အရ အကာအကွယ်ပေးထားတဲ့ ပင်လယ်ကူးစင်္ကြံကို ဖန်တီးခဲ့တာပါ။

အစေ့အဆံတွေနဲ့ ဆီထွက်သီးနှံတွေကို အဓိကထုတ်လုပ်သူ ယူကရိန်းရှိ ဆိပ်ကမ်းသုံးခုကနေ ပို့ကုန်တွေ ပြန်ပို့ခွင့်ပြုခြင်းအားဖြင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်မှုကို လျှော့ချဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ဒီသဘောတူညီချက်ကို ဒီဇိုင်းထုတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အစ္စတန်ဘူလ်က ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ တူရကီ၊ ယူကရိန်း၊ ရုရှားနဲ့ ကုလသမဂ္ဂတို့ဟာ ယူကရိန်းဆန်စပါးတွေကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ပင်လယ်နက် ကောက်နှံတင်ပို့ရေးအတွက် သဘောတူညီချက်တခု ရရှိကြောင်း သိလိုက်ရလို့ အလေးအနက် စိတ်လှုပ်ရှားမိကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတာရက်စ်က ကြာသပတေးနေ့မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ကြေညာချက်ထဲမှာ ဖော်ပြပါတယ်။

လာမယ့်နှစ်မှာလည်း စားနပ်ရိက္ခာအကျပ်အတည်းကို ရှောင်ရှားနိုင်ဖို့ ရုရှားအစားအစာနဲ့ ဓာတ်မြေသြဇာ တင်ပို့မှုမှာ အကန့်အသတ်မဲ့ ပို့ကုန်တွေဆီ ကျန်ရှိနေတဲ့ အတားအဆီးတွေကို ဖယ်ရှားဖို့ ကုလသမဂ္ဂကလည်း ကတိပြုထားကြောင်း ဂူတာရက်စ်က ပြောပါတယ်။

ကုလသမဂ္ဂနဲ့ ယူကရိန်းတို့က ၁ နှစ် သက်တမ်းတိုးဖို့ တောင်းဆိုထားပေမဲ့ အခု ရက်ပေါင်း ၁၂၀ သာ သက်တမ်းတိုးနိုင်သေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အခု ဘဏ္ဍာနှစ် ၄ လခွဲအတွင်း နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှု အရင်နှစ်ထက် ကန်ဒေါ်လာ ၂ ဘီလီယံကျော် ပိုများလာပြီး သတ္တုတွင်းထွက်ပို့ကုန်နဲ့ လယ်ယာထွက်ကုန် လျော့ကျသွားပါတယ်။

၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ် ဧပြီ ၁ ရက်ကနေ ဩဂုတ် ၁၂ ရက်နေ့အထိ လေးလခွဲကာလအတွင်းမှာ နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၂ ဘီလီယံကျော်ရှိတယ်လို့ စစ်ကောင်စီ လက်အောက်ခံ စီးပွား/ကူးသန်းဝန်ကြီးဌာနက စာရင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ 

အဲဒီစာရင်းအရ ပို့ကုန်မှာ ၁ ဒသမ ၂ ဘီလီယံကျော်၊ သွင်းကုန်မှာ ၁ ဘီလီယံကျော်နဲ့ စုစုပေါင်း ၂ ဘီလီယံကျော် ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ် ကာလတူကုန်သွယ်မှုထက် ပိုများလာပါတယ်။ 

စစ်ကောင်စီက ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်မှာ ပြည်ပပို့ကုန်ကို နှစ်အလိုက်ဈေးနှုန်းအရ ၁၅ ဒသမ ၅  ဘီလီယံ၊ သွင်းကုန်ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၄ ဘီလီယံနဲ့ စုစုပေါင်း ကုန်သွယ်မှု တန်ဖိုးကို ၂၉.၅ ဘီလီယံ မျှော်မှန်းထားခဲ့ပါတယ်။

လက်ရှိမှာ သွင်းကုန်ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆ ဒသမ ၁ ဘီလီယံ၊ ပို့ကုန်ကို အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၆ ဒသမ ၂ ဘီလီယံကျော်နဲ့ စုစုပေါင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၂ ဘီလီယံကျော် ကုန်သွယ်ထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီပမာဏက စစ်ကောင်စီ မျှော်မှန်းထားတဲ့ ကုန်သွယ်မှုလျာထားချက်ရဲ့ ၄၂ ရာခိုင်နှုန်း ဝန်းကျင် ရှိပါတယ်။

စီးပွားကူးသန်းဝန်ကြီးဌာနက နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်တဲ့စာရင်းအရ ပြည်ပပို့ကုန်မှာ စက်မှုကုန်ချောပစ္စည်း ၄ ဒသမ ၂ ဘီလီယံကျော်၊ လယ်ယာထွက်ကုန်ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၃ ဘီလီယံကျော်၊ ရေထွက်ကုန် ၂၂၇ သန်းကျော်၊ သတ္တုတွင်းထွက်ပစ္စည်း ၁၃၉သန်းကျော်၊ သစ်တောထွက်ကုန်သန်း ၆၀ကျော်၊ တိရစ္ဆာန်ထွက်ကုန် ၁၅ သန်းကျော်နဲ့ အခြားပစ္စည်းများဆိုပြီး ကန်ဒေါ်လာ ၁၆၃ သန်းကျော်  တင်ပို့ထားပါတယ်။ လယ်ယာထွက်ကုန်နဲ့ သတ္တုတွင်းထွက်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုကတော့  အရင်နှစ် ကာလတူထက် လျော့ကျနေပါတယ်။

သွင်းကုန်မှာဆိုရင်လည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကုန်ပစ္စည်း ကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၁ ဘီလီယံကျော်၊ လုပ်ငန်းသုံးကုန်ပစ္စည်း ၂ ဒသမ ၇ ဘီလီယံကျော်၊ လူသုံးကုန်ပစ္စည်း ၁ ဒသမ ၁ ဘီလီယံကျော်နဲ့ CMP ပစ္စည်း ၁ ဘီလီယံကျော် တင်သွင်းမှုရှိခဲ့ပြီး ၊လူသုံးကုန်နဲ့ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု ကုန်ပစ္စည်းတင်သွင်းမှုကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ဘဏ္ဍာနှစ် ကာလတူထက် လျော့ကျခဲ့ပါတယ်။ 

စီးပွားကူးသန်းဝန်ကြီးဌာနကထုတ်ပြန်တဲ့ ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်တွေအရ အခု ဘဏ္ဍာနှစ် ၄ လခွဲအတွင်း ပို့ကုန်နဲ့ သွင်းကုန်ကဏ္ဍ နှစ်ခုစလုံးက ကာလတူယမန်နှစ်အခြေအနေနဲ့နှိုင်းယှဉ်ရင် တိုး တက်မှုရှိနေတာတွေ့ရပေမဲ့ စစ်တပ်အာဏာမသိမ်းမီ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်က ကုန်သွယ်မှု အခြေအနေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် လျော့နည်းနေပါတယ်။ 

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉-၂၀၂၀  ဘဏ္ဍာနှစ်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါရဲ့ သက်ရောက်မှုတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၆ ဒသမ ၇ ဘီလီယံအထိ ရှိခဲ့ပြီး၊ စစ်အာဏာရှင်လက်ထက်  ၂၀၂၀-၂၀၂၁  ဘဏ္ဍာနှစ်မှာ နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၀ ဘီလီယံသာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ 

အဲဒီဘဏ္ဍာနှစ် နှစ်ခုကို နှိုင်းယှဉ်ရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့  ပြည်ပနိုင်ငံတွေနဲ့ ကုန်သွယ်မှုဟာ   ပို့ကုန် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ သွင်းကုန် ၂၉ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့နည်းကျဆင်းသွားခဲ့ပါတယ်။

လက်ရှိမှာ ပို့ကုန်တင်ပို့မှု လျော့ကျလာတာရဲ့ နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ နိုင်ငံထဲကို နိုင်ငံခြား ငွေဝင် ရောက်မှုလည်း လျော့ကျလာပြီး၊ ကျပ်ငွေတန်ဖိုးလည်း ကျဆင်းလာကာ  သွင်းကုန် ဈေးနှုန်းတွေ မြင့်တက်လာပါတယ်။

အခုဘဏ္ဍာနှစ်မှာတော့ စစ်ကောင်စီက ပြည်ပကုန်သွယ်မှုကို  ၂၉.၅ ဘီလီယံ မျှော်မှန်းထားပြီး  ကုန်သွယ်မှုလိုငွေကို လျှော့ချဖို့အတွက် သွင်းကုန်တွေအပေါ် မူဝါဒနဲ့ ကန့်သတ်နေပါတယ်။

ပြည်ပကနေ အဓိကဝယ်ယူသုံးစွဲနေရတဲ့ စက်သုံးဆီ၊ စားသုံးဆီတွေကိုပါ လျှော့ချတင်သွင်းဖို့ လုပ်ဆောင် လာတာကြောင့် လတ်တလောပြည်တွင်းမှာ စက်သုံးဆီနဲ့ စားသုံးဆီဈေးတွေ စံချိန်တင် ဈေးထိုး တက်နေပါတယ်။ စက်သုံးဆီနဲ့ ဆပ်စပ်ပြီး အခြားအထွေထွေကုန်ဈေးနှုန်းတွေကလည်း လိုက်ပါမြင့်တက်နေတာဖြစ်ပါတယ်။