ဘရာဇီးဂန္ထဝင်ဘောလုံးသမားကြီး ပီလီကွယ်လွန်သွားခဲ့တဲ့အပေါ် ကမ္ဘာ့အားကစားအသိုင်းအဝိုင်းက ဝမ်းနည်းကြေကွဲကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ဖလားချန်ပီယံဆု သုံးကြိမ်အထိ စံချိန်တင်ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ ပီလီဟာ အသက် ၈၂ နှစ်အရွယ်မှာ အူမကြီးကင်ဆာရောဂါနဲ့ ကွယ်လွန်ခဲ့တာပါ။

ဘောလုံသမိုင်း တစ်လျှောက် အကြီးကျယ်အခမ်းနားဆုံး ကစားသမားလို့ ညွှန်းဆိုခံရတဲ့ ပီလီကွယ်လွန်သွားတဲ့အပေါ် အားကစားအသိုင်းအဝိုင်းက ဝမ်းနည်းကြေကွဲကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ကြတာပါ။

မနေ့ညက ကစားခဲ့တဲ့ ပြင်သစ်လီဂူးဝမ်းနဲ့ ချန်ပီယံရှစ်ပွဲစဉ်တွေမှာ ပီလီအတွက် တစ်မိနစ်ငြိမ်သက်ပြီး ဆုတောင်းခဲ့ကြသလို အမေရိကန်သမ္မတဟောင်းအိုဘားမားနဲ့ ဘောလုံးလောကသားတွေအားလုံးကလည်း ဝမ်းနည်းကြေကွဲ ကြောင်းဆိုရှယ်မီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။

တာတိုအပြေးချန်ပီယံ အူစိန်ဘော့ကတော့ ပီလီကို အားကစားသူရဲကောင်းလို့ ဂုဏ်ပြုခဲ့ပြီး ဘောလုံးကလပ်အသင်းတွေနဲ့ အဖွဲ့ချုပ်တွေဟာလည်း ပီလီအတွက် ကြေကွဲဝမ်းနည်းကြောင်းပြသရင်း ဂုဏ်ပြုဆုတောင်းပေးခဲ့ကြပါတယ်။

ဘရာဇီးဂန္ထဝင်ဘောလုံးသမားကြီး ပီလီဟာ ဒီဇင်ဘာ ၂၉ ရက်က ဆာအိုပေါ်လိုမြို့ရှိ ဆေးရုံမှာကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။

၁၉၄၀ ပြည့်နှစ် အောက်တိုဘာ ၂၃ ရက်မှာမွေးဖွားခဲ့တဲ့ ပီလီဟာ ကွယ်လွန်ချိန်မှာ အသက်၈၂နှစ်ရှိပါပြီ။ ကျောက်ကပ်ရောဂါကြောင့် ခွဲစိတ်ကုသမှုခံယူခဲ့ရပြီး ကွယ်လွန်ချိန်မှာတော့ အူမကြီးကင်ဆာရောဂါနဲ့ နောက်ဆက်တွဲချို့ယွင်းချက်တွေကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပီလီဟာ ၁၉၇၇ ခုနှစ်ကတည်းက သူ့ရဲ့ညာဘက် ကျောက်ကပ်ကိုခွဲစိတ်ဖယ်ရှားခဲ့ရကြောင်း သတင်း ထွက်ပေါ်ခဲ့တယ်။

၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ တင်ပါးဆုံရိုးခွဲစိတ်မှု ခံယူခဲ့ရပြီး ဘီးတပ်ကုလားထိုင်ကို အသုံးပြုခဲ့ရတယ်။ ဆီးလမ်းကြောင်းမှာပိုးဝင်မှုတွေကြောင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ကျောက်ကပ်ခွဲစိတ်မှု ထပ်မံပြုလုပ်ခဲ့ရတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ အူမကြီး ညာဘက်ခြမ်းရှိ အကြိတ်တစ်ခုကိုခွဲစိတ်ဖယ်ရှားခဲ့ ရတယ်။ အဲဒီနောက် အူမကြီးကင် ဆာရောဂါကြောင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၃၀ ရက်မှာ ဓာတုကုထုံးနဲ့ ဆက်လက်ကုသခဲ့ရတယ်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလထိ အခြေအနေကောင်းမွန်ကြောင်း သမီးဖြစ်သူ ကယ်လီကသတင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာ ကျောက်ကပ်နဲ့ အူမကြီးကင်ဆာရောဂါတွေပြင် နှလုံးရောဂါလည်းရှိခဲ့ပြီး အဲဒီရောဂါတွေရဲ့ နောက် ဆက်တွဲပြဿနာတွေကြောင့် ဒီဇင်ဘာလ ၂၉ရက်မှာ ကွယ်လွန်ခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

ပီလီဟာ ကစားသမားဘဝသက်တမ်း ၂၁ နှစ်အတွင်းမှာ နိုင်ငံနဲ့ ကလပ်အသင်းတွေအတွက် စုစုပေါင်း ၁၃၆၃ပွဲ ကစားခဲ့ရာမှာ ၁၂၈၁ ဂိုးအထိသွင်းယူခဲ့ပြီး ဂိုးသွင်းအများဆုံးကစားသမားအဖြစ် ဂင်းနစ်မှတ်တမ်း ဝင်ခဲ့တယ်။ 

ဘရာဇီးအသင်းအတွက် စုစုပေါင်း ၉၂ ပွဲမှာ ၇၇ ဂိုးသွင်းခဲ့ပြီး နေမာနဲ့အတူ ဂိုးသွင်းအများဆုံးကစားသမားအဖြစ်စံချိန်တင်ခဲ့တယ်။ ဘရာဇီးနဲ့အတူ ၁၉၅၈ ခုနှစ်၊ ၁၉၆၂ ခုနှစ်နဲ့  ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ ၃ ကြိမ်မှာချန်ပီယံဖြစ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ဖလားချန်ပီယံ၃ကြိမ်ရရှိ တဲ့ တစ်ဦးတည်းသောကစားသမားလည်းဖြစ်ပါတယ်။ 

ပီလီဟာ ကစားသမားဘဝကို ဘရာဇီးထိပ်တန်းကလပ် ဆန်းတို့စ်အသင်းမှာ အသက် ၁၅ နှစ် ကတည်းက ကစားခွင့်ရခဲ့ပြီး  ၁၉ နှစ်ကျော်ကစားခဲ့ရာမှာ ၆၄၃ ဂိုးအထိသွင်းယူခဲ့တယ်။

ခြေစမ်းပွဲတွေမှာသွင်းခဲ့တဲ့ ဂိုးတွေပါပေါင်းမယ်ဆိုရင် ဂိုး၁၀၀၀ ကျော်မယ်လို့ ဆန်းတို့စ်အသင်းက ခန့်မှန်းပြောဆို ထားတယ်။

ဆန်းတို့စ်အသင်းနဲ့အတူ လိဂ်ချန်ပီယံ ၆ ကြိမ်၊ ကိုပါအမေရိကချန်ပီယံလိဂ်ဆုဖလား ၂ ကြိမ်နဲ့ ကလပ်ကမ္ဘာ့ဖလား ၂ ကြိမ်ရရှိအောင်စွမ်းဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီး တခြားရှုံးထွက်ဖလားအများအပြားကိုလည်း ရယူနိုင်ခဲ့တယ်။

၁၉၇၅ ခုနှစ်မှာ အမေရိကန်ကလပ် နယူးယော့ခ်ကော့စ်မို့စ်အသင်းဆီပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး  ၂ နှစ်ကြာက စားခဲ့ပြီး ကစားသမားဘဝကနေအနားယူခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ပီလီဟာ ၁၉၆၆၊ ၁၉၉၄ နဲ့ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွေမှာ  အမျိုးသမီးသုံးယောက်နဲ့ တရားဝင်လက်ထပ်ခဲ့ပြီး သားသမီး ၇ ဦးရှိခဲ့ပါတယ်။  နိုင်ငံနဲ့ကလပ်အသင်းတွေမှာ အောင်မြင်မှုဆုဖလားတွေ အများအပြားရယူနိုင်ခဲ့တာကြောင့် ကမ္ဘာ့ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်၊ နိုင်ငံတကာ အိုလံပစ်ကော်မတီနဲ့ နိုင်ငံတကာ ဘောလုံးစာရင်း အချက်အလက်အဖွဲ့တွေက ရာစုနှစ် ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံးကစားသမားအဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့ပါတယ်။

ကေအိုင်အေရဲ့ ၆၂ နှစ်မြောက် ဂုဏ်ပြုတေးဂီတဖျော်ဖြေပွဲကို စစ်ကောင်စီက တိုက်လေယာဉ်နဲ့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခံရပြီး လူပေါင်းများစွာသေကျေဒဏ်ရာရခဲ့တဲ့အပေါ် တုန်လှုပ်ဝမ်းနည်းကြောင်း  UWSA ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးပါတီနဲ့နဲ့  NDAA  ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်း အထူးဒေသ ၄  မိုင်းလားတပ်ဖွဲ့တို့က သဘောထားထုတ်ပြန်ပါတယ်။ 

UWSA အနေနဲ့ ဒီဖြစ်စဉ်သတင်းကို ကြားသိရစဉ် များစွာအံ့ဩတုန်လှုပ်ခဲ့ကြောင်းနဲ့ ဒီဖြစ်စဉ်မှာ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ အပြစ်မဲ့ပြည်သူတွေအပေါ်နှမြောတမ်းတမှုနဲ့အတူ ကျန်ရစ်သူမိသားစုတွေ၊ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ (ကေအိုင်အို)တို့နဲ့ ထပ်တူဝမ်းနည်းကြေကွဲခံစားရတယ်လို့ အောက်တိုဘာ ၂၆ ရက်ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ 

UWSA ဟာ ဒီလိုဆိုးဝါးခါးသီးလှတဲ့ဖြစ်စဉ်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်ပေါ်လာမယ့်အခြေအနေ အရပ်ရပ် ကို အထူးဂရုပြုစောင့်ကြည့်နေကြောင်း၊ ပဋိပက္ခနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့သူတွေကိုလည်း အသက်ပေါင်းများစွာ သေကျေပျက်စီးစေတဲ့ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်တိုက်ပွဲတွေရှောင်ရှားရေး၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းနဲ့လူမျိုးစု ကြားချစ်ကြည်ရေး၊ မျိုးရိုးစဉ်ဆက်ရန်ငြိုးနဲ့ ပဋိပက္ခတွေကို ငြိမ်းချမ်းရေးနည်းနဲ့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ 

ဒါ့အပြင် လူ့အခွင့်အရေးပဋိညာဉ်စာတမ်းအရအပြစ်မဲ့ပြည်သူတွေ၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးသူငယ်တွေကို ပဋိပက္ခဖြစ်စဉ်တိုက်ခိုက်မှုများကြားမှာ အတတ်နိုင်ဆုံး၊ အထိရောက်ဆုံး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့လည်း တောင်းဆိုထားပါတယ်။

အလားတူ NDAA မိုင်းလားတပ်ဖွဲ့ရဲ့  ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်း အထူးဒေသ ၄ ငြိမ်းချမ်း ရေးနဲ့ စည်းလုံးရေးကော်မတီကလည်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လူတွေ သေကျေခဲ့ရတဲ့ ဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လွန်စွာတုန်လှုပ်မိကြောင်း၊ စစ်ပွဲဒဏ်ကြောင့် ပြည်သူတွေနေရပ်စွန့်ခွါရ ၊ မိသားစုတကွဲတပြားဖြစ်ပြီး အသက်ဆုံးရှုံးရကြောင်း ၊ ဒါကြောင့် တိုင်းရင်းသားပြည်သူတစ်ရပ်လုံး မျှော်လင့်တောင့်တနေတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဆောလျင်စွာ ဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ကြောင်း ရေးသားထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ဖားကန့်မြို့နယ် အနန့်ပါကျေးရွာမှာ အောက်တိုဘာ ၂၃ ရက်က ကချင်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ KIO ရဲ့ ၆၂ မြောက်ဂုဏ်ပြုတေးဂီတဖျော်ဖြေပွဲကျင်းပနေချိန်  စစ်ကောင်စီတပ်က တိုက်လေယာဉ် ၃ စီးနဲ့ လာရောက်ဗုံးကြဲခဲ့တာကြောင့် KIA တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ၊ ကချင်အနုပညာရှင် ၊ တေးဂီတတီးဝိုင်းအဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ ဖိတ်ကြားထားတဲ့ဧည့်သည်နဲ့ ကချင်အရပ်သားပြည်သူတွေပါ စုစု ပေါင်း  ၆၀ ကျော်သေဆုံးပြီး ၁၀၀ ကျော် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။