ဂရိနိုင်ငံ လက်စ်ဘော့စ်ကျွန်း တရားရုံးဟာ ရုံးတင်စစ်ဆေးခံနေရတဲ့ အကူအညီပေးရေး လုပ်သား အဖွဲ့ တဖွဲ့အပေါ် စွဲဆိုထားတဲ့ သူလျှိုလုပ်မှု စွဲချက်တွေကို ဇန်နဝါရီ ၁၃ ရက်မှာ ပယ်ချလိုက်ပြီး တရားစွဲဆိုမှုဖြစ်စဉ်က ချို့ယွင်းချက်တွေကို ကိုးကားပြီးတော့ ဒီအမှုကို ပြန်တင်ဖို့ တရားလိုရှေ့နေတဦးကို အမိန့်ချမှတ်လိုက်ကြောင်း တရားခံရှေ့နေတွေက ပြောပါတယ်။

တရားရုံးရှေ့က ဆန္ဒပြသူတွေကတော့ အသက်ကို ကယ်တင်ခြင်းဟာ ရာဇ၀တ်မှုမဟုတ် ဆိုတဲ့ စာတန်းတွေကို ကိုင်ဆောင်ထားပါတယ်။  

အကူအညီပေးရေးလုပ်သား ၂၄ ဦးဟာ လက်စ်ဘော့စ်ကျွန်းမှာ ၂၀၁၆ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၁၈ ခုနှစ်အထိ အကျိုးအမြတ်မယူဘဲ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ရှာဖွေရေးနဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ အရေးပေါ် တုံ့ပြန်ရေးစင်တာ (နိုင်ငံတကာ) အဖွဲ့ ERCI နဲ့ ချိတ်ဆက်ထားတာပါ။ 

ဥရောပရဲ့ ဒုက္ခသည်အကျပ်အတည်းမှာ ရှေ့တန်းနယ်မြေ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ လက်စ်ဘော့စ်ကျွန်းရဲ့ ကမ်းခြေတွေကို ခိုလှုံခွင့်တောင်းခံသူတွေ နေ့စဉ်လာရောက်ခဲ့ကြပြီး အများစုဟာ အိမ်နီးချင်း တူရကီနိုင်ငံက ဖြစ်ကြပါတယ်။  

တရားခံတွေကတော့ သူလျှိုလုပ်မှုနဲ့ စာရွက်စာတမ်း အတုအပလုပ်မှုတွေ အပါအဝင် သူတို့အပေါ် ရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာ စွဲချက်တွေကို ငြင်းဆိုထားပါတယ်။ 

လက်စ်ဘော့စ်ကျွန်းမှ ဇန်နဝါရီ ၁၃ ရက် ကြားနာမှုမှာ  တရားရုံးက တရားခံတွေရဲ့ ကန့်ကွက်မှု တွေကို အသိအမှတ်ပြုပေးပြီး သူလျှိုမှု စွဲချက်တွေဟာ မရေရာတဲ့အပြင် တရားလိုပြ စာရွက် စာတမ်းတွေကို နိုင်ငံခြားတရားခံတွေအတွက် ဘာသာပြန်ထားခြင်း မရှိဘူးလို့ စီရင်ချက် ချလိုက်ကြောင်း ရှေ့နေတွေက ပြောပါတယ်။ 

သူတို့က စွပ်စွဲချက်ရဲ့ အဓိကအချက်ပေါ်မှာ တရားရုံးကနေ ဆက်လုပ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်တဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း မမှန်ကန်တာတွေ ရှိနေတာကို အသိအမှတ်ပြုလိုက်တာလို့ ဆိုပါတယ်။

အကူညီပေးရေး လုပ်သား ၂၄ ယောက်အပေါ် ရုံးတင်စစ်ဆေးခြင်းကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဒီအမှုကို တခြားတရားရုံးတခုကို လွှဲပြောင်းပေးလိုက်တာကြောင့် ရုံးချိန်းကို လည်း ချက်ချင်း ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့တာပါ။ 

အခုတပတ်မှ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ပြန်စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအမှုဟာ ဒေသတွင်း လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိခဲ့ပြီး စွဲချက်တွေ ကို ရုပ်သိမ်းဖို့ တောင်းဆိုထားတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးရုံးက ဇန်နဝါရီ ၁၃ ရက်မှာ ပြောပါတယ်။ 

ဗြိတိန်-အီရန် ၂ နိုင်ငံသား Alireza Akbari ကို ဗြိတိန်အတွက် သူလျှိုလုပ်မှုနဲ့ အီရန်က သေဒဏ်ချမှတ်လိုက်ပြီးနောက် ကွပ်မျက်လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း တရားရေးရုံးရဲ့ Mizan သတင်းဌာနက ဇန်နဝါရီ ၁၄ ရက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။

“အကျင့်ပျက်ခြစားမှု စွဲချက်တွေနဲ့ ဗြိတိသျှအစိုးရရဲ့ ထောက်လှမ်းရေးဌာနအတွက် သူလျှိုလုပ်ခြင်း ကနေတဆင့် နိုင်ငံရဲ့ပြည်တွင်းပြည်ပ လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေတဲ့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ရပ်တွေ ကြောင့် သေဒဏ်ချမှတ်ခံရတဲ့ Alireza Akbari ကို ကွပ်မျက်လိုက်ပြီ” လို့ Mizan က တွစ်တာမှာ ဖော်ပြထားတာပါ။ 

အီရန် ဒုတိယကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဟောင်း Akbari ကို ကွပ်မျက်ခြင်း မပြုဖို့အတွက် အီရန်က မလိုက်နာခဲ့ဘူးလို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး James Cleverly က ဇန်နဝါရီ ၁၃ ရက်မှာ ပြောကြားပါတယ်။

ဗြိတိန်က ဒီသေဒဏ်ဟာ နိုင်ငံရေးအရ လှုံ့ဆော်မှုအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ပြီး သူ့ကို ချက်ခြင်း ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ 

Akbari ဟာ သူလျှိုလုပ်မှုအတွက် ယူရို ၁ သန်း ၈ သိန်း ၅ ထောင်၊ စတာလင်ပေါင် ၂ သိန်း ၆ သောင်း ၅ ထောင် နဲ့ ဒေါ်လာ ၅ သောင်း တို့ကို ရရှိခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲထားပါတယ်။ 

ဇန်နဝါရီ ၁၁ ရက်မှာ ဘီဘီစီ ပါရှန်းဌာနခွဲကနေ ထုတ်လွှင့်တဲ့ အသံဖမ်းချက်ထဲမှာ Akbari က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ညှဉ်းပန်း နှိပ်စက်ခံရပြီးနောက်မှာ သူကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ်မှုတွေအတွက် ဝန်ခံခဲ့ကြောင်း ပြောကြားထားပါတယ်။ 

အီရန်နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာက ဇန်နဝါရီ ၁၂ ရက်က ထုတ်လွှင့်ခဲ့တဲ့ ဗွီဒီယိုထဲမှာ Akbari ဟာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်က တီဟီရန် အပြင်ဘက် တိုက်ခိုက်မှုမှာ သေဆုံးသွားတဲ့ အီရန်ရဲ့ ထိပ်တန်းနျူကလီးယား သိပ္ပံပညာရှင် Mohsen Fakhrizadeh ကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း ပြသထားတယ် လို့ ဆိုပါတယ်။ 

အဲဒီတုန်းက ဒီဖြစ်ရပ်အတွက် အာဏာပိုင်တွေက အစ္စရေးကို အပြစ်တင်ခဲ့ပါတယ်။ ဗွီဒီယိုထဲမှာ Akbari ဟာ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုမှာ ပါဝင်ပတ်သက်ကြောင်း ဝန်ခံခြင်းမရှိပေမယ့် ဗြိတိန်အေးဂျင့် တဦးက သူ့ကို Fakhrizadeh နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို တောင်းခံခဲ့ကြောင်း ပြောထားပါတယ်။ 

အီရန် နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာတွေဟာ နိုင်ငံရေးအရ စွဲချက်တင်ထားတဲ့အမှုတွေမှာ သံသယရှိသူတွေရဲ့ ဝန်ခံချက်တွေကို မကြာခဏ ထုတ်လွှင့်လေ့ရှိပါတယ်။ ရိုက်တာစ်ကတော့ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာရဲ့ ဗွီဒီယိုနဲ့အသံဖိုင်တွေရဲ့ စစ်မှန်မှုနဲ့ ဒါတွေကို ဘယ်အချိန် ဘယ်နေရာမှာ မှတ်တမ်းတင်ထားကြောင်း ကို မဖော်ထုတ်နိုင်သေးပါဘူး။ 

ဝင်း အပန်းဖြေစခန်းတွေရဲ့ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ်ဟောင်းနဲ့ လောင်းကစားလုပ်ငန်းရှင် သူကြွယ်ကြီး စတိဗ်ဝင်းကို တရုတ်သူလျှိုအဖြစ် ဆောင်ရွက်မှုနဲ့ အမေရိကန် တရားရေးဌာနက မေ ၁၇ ရက်မှာ တရားစွဲလိုက်ပါတယ်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်က တရုတ်ပြည်မကြီးအစိုးရရဲ့ စေခိုင်းချက်အရ အဲဒီအချိန်က သမ္မတဖြစ်နေတဲ့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကိုလည်း စည်းရုံးခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲထားပါတယ်။

ဝင်းရဲ့ ရှေ့နေတွေကတော့ စွဲချက်တွေကို ငြင်းထားပြီး သူဟာ ဘယ်တုန်းကမှ တရုတ်အစိုးရ သူလျှိုအဖြစ် အလုပ်မလုပ်ဖူးဘူး၊ 'နိုင်ငံခြားအေးဂျင့်များ မှတ်ပုံတင်ခြင်း အက်ဥပဒေ' (FARA) အရ မှတ်ပုံတင်ဖို့လည်း တာဝန်မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။

၂၀၁၇ ဇွန်လကနေ ဩဂုတ်လကြားမှာ ဝင်းဟာ ထရမ့်နဲ့ရော သူ့ရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ပါ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး အမေရိကန်မှာ ခိုလှုံခွင့်တောင်းထားတဲ့ တရုတ်စီးပွားရေးသမားတဦးရဲ့ ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာကို ထရမ့်က ပယ်ဖျက်ပေးဖို့ တရုတ်တောင်းဆိုချက်ကို ပေးပို့ခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန် တရားရေးဌာနက ပြောပါတယ်။

FARA လက်အောက်က တရုတ်အေးဂျင့်အဖြစ် စာရင်းသွင်းဖို့ ဝင်းကို ၂၀၁၈၊ ၂၀၂၁ နဲ့ ဧပြီ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွေမှာ အကြံပေးခဲ့တယ်လို့ ဌာနရဲ့ အရပ်ဘက်တရားစွဲဆိုမှုမှာ စွပ်စွဲခဲ့ပေမဲ့ ဝင်းကတော့ ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။

သူဌေးကြီးဝင်းဟာ ၂၀၁၈ ခုနှစ် အစောပိုင်းမှာ ဝင်းအပန်းဖြေစခန်းတွေရဲ့ စီအီးအိုရာထူးကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်ရဲ့ မူဝါဒ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ဩဇာလွှမ်းအောင် လုပ်ဖို့ နိုင်ငံခြားအစိုးရက အမေရိကန်နိုင်ငံသားတယောက်ကို သူ့သူလျှိုအဖြစ် သုံးတဲ့အခါမှာ FARA က အမေရိကန် ပြည်သူတွေကို သိဖို့ အခွင့်အရေး ပြန်ပေးတယ်လို့ အမေရိကန် တရားရေးဝန်ကြီးဌာန အမျိုးသားလုံခြုံရေးဌာနခွဲဆိုင်ရာ ဒုရှေ့နေချုပ် မက်သယူး ဂျီ အောလ်ဆန်က ပြောပါတယ်။

ဝင်းဟာ တရုတ် ပြည်သူ့လုံခြုံရေး ဝန်ကြီးဌာန ဒုဝန်ကြီးဟောင်း စွန်းလီကျန်း ကိုယ်စား လုပ်ငန်းရှင်ရဲ့ဗီဇာကို ပယ်ဖျက်ဖို့ တောင်းဆိုချက်တွေကို ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့ဆီ ပေးပို့ခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန် တရားရေးဌာန ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

တရုတ်စီးပွားရေးသမားရဲ့ နာမည်ကို မဖော်ပြထားပေမဲ့ သူဟာ တရုတ်နိုင်ငံကနေ ၂၀၁၄ မှာ ထွက်လာခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ တရုတ်ပြည်မကြီး အစိုးရက အဂတိလိုက်စားမှု ပုဒ်မနဲ့ တရားစွဲတာ ခံခဲ့ရပါတယ်။

ဝင်းဟာ တရုတ်အစိုးရရဲ့ မေတ္တာရပ်ခံချက်ကို ထရမ့်ဆီ ညစာစားရင်းရော ဖုန်းနဲ့ပါ နှုတ်ဆင့်ကမ်း ပေးပို့ခဲ့ပြီး စွန်းလီကျန်းအပါအဝင် တခြား တရုတ်အရာရှိတွေနဲ့ အစည်းအဝေးလုပ်ရေး စီစဉ်ဖို့ အိမ်ဖြူတော်နဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီက အကြီးတန်းအရာရှိတွေနဲ့ အကြိမ်ရေ အတော်များများ ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့ တရားရေးဌာနက ပြောခဲ့ပါတယ်။