ကျေးရွာပေါင်း ၅၀၀ ကျော်ရှိတဲ့ ကယားပြည်နယ်(ကရင်နီပြည်နယ်)က ကျေးရွာ ၈၉ ခုက နေအိမ် ၁,၁၉၀ ကို စစ်တပ်က ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး လူဦးရေ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဟာ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေး နေကြရတယ်လို့ ကရင်နီလူ့အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ပူးပေါင်း ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြ ပါတယ်။

“အနာဂတ်မှာ ဒို့ဘယ်လိုအသက်ရှင်နိုင်မလဲ” ဆိုတဲ့ အစီရင်ခံစာတစောင်ကို ကရင်နီ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေ၊ အမျိုးသမီးအဖွဲ့တွေ ပူးပေါင်းပြီး ၂၀၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ရသူတွေရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးငယ်တွေ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ထုတ်ပြန်ချက်က ဆိုပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလကနေ ၂၀၂၂ ခု စက်တင်ဘာလအတွင်း စစ်တပ်ရဲ့ ကရင်နီပြည်နယ်အတွင်း လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို မှတ်တမ်းတင် ပြုစုထားပြီး အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုမြောက်တဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေအပြင် လူသားမျိုးနွယ်စုအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု တွေကို ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဒါအပြင် စစ်တပ်ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့်လည်း တချို့မိသားစုတွေဟာ အကြိမ်ကြိမ် ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်ခဲ့ကြရတယ်လို့လည်း ထုတ်ပြန်ချက်က ဆိုပါတယ်။

လက်နက်ကြီးကြောင့် နေအိမ်ပျက်စီးသွားတဲ့ စစ်ရှောင် အမျိုးသမီး တဦးက “ကျမ ရှိသမျှအရာ အကုန်ဆုံးရှုံးသွားပြီ။ ကလေးတွေကို ဘယ်ကိုခေါ်ပြီး ဘယ်မှာပုန်းရမလဲ မသိတော့ဘူး”လို့ ဆိုတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက် အမျိုးသမီး ၃၃ ဦး အပါအဝင် ကရင်နီအရပ်သား ၂၆၀ ထက်မနည်း မတရားဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခံထားရပြီး အစုအလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု ၃ ခု အပါအဝင် စစ်တပ်တွေက ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းစဉ် ကရင်နီအရပ်သား ၁၁၅ ဦး သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရကြောင်းကိုလည်း အစီရင်ခံစာမှာ မှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် သိန်းနဲ့ချီတဲ့ ကရင်နီစစ်ရှောင်‌တွေအတွက် လက်ရှိ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ ဆေးဝါး အကူအညီ လိုအပ်နေတယ်လို့လည်း ကရင်နီစစ်ဘေးရှောင်ကူညီရေးအဖွဲ့တွေက ပြောပါတယ်။

အဲဒီစစ်ရှောင်တွေကို ကူညီတဲ့ အဖွဲ့တွေကလည်း  ဆန် တပြည်နှုန်း တပတ်တခါ ကူညီနေပေမဲ့ လိုအပ်ချက်တွေ‌ များနေတယ်လို့  သိရပါတယ်။

ကမ္ဘာတဝန်းမှာ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရတဲ့ ဒုက္ခသည်ဦးရေ သန်း ၁ဝဝ ကျော်ရှိလာတဲ့ထဲက မြန်မာ၊ အာဖဂန်နစ္စတန်၊ ဘာကီနာဖာဆို၊ ကွန်ဂို၊ အီသီယိုးပီးယားနဲ့ နိုင်ဂျီးရီးယား နိုင်ငံတွေမှာ နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူဟာ ၂ဝ၂၁ နှစ်ကုန်ပိုင်းအထိ သန်း ၉ဝ အထိရှိခဲ့ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာမဟာမင်းကြီးရုံး  (UNHCR) က မေ ၂၃ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။   

ပဋိပက္ခတွေ၊ အကြမ်းဖက်ခံရမှုတွေ၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုတွေ အောက်ကနေ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်လာရတဲ့သူ အရေအတွက်ဟာ ပထမဆုံးအကြိမ် စံချိန်တင် သန်း ၁ဝဝ ကျော်သွားတယ်လို့ UNHCR ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။   

ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးရုံး (UNOCHA) က ၂ဝ၂၂ ခုနှစ် မေလဆန်းပိုင်းက ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းထားတဲ့ တနှစ်ကျော်ကာလအတွင်းမှာ ဒုက္ခသည်အသစ် ၅၉၀,၁၀၀ အထိ တိုးလာပြီး အရင်ကတည်းကရှိနေတဲ့ ဒုက္ခသည် ၃၄၆,၆၀၀ နဲ့ပေါင်းရင် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည် စုစုပေါင်းဟာ ၉၃၆,၇၀၀ ကျော်ရှိနေပါတယ်။  

သန်း ၁ဝဝ ကျော်လာတဲ့ ကမ္ဘာတဝန်း ဒုက္ခသည်အရေအတွက်ကိုကြည့်ရင် ထိတ်လန့်စရာကောင်းပြီး၊ ပဋိပက္ခတွေအဆုံးသတ်ဖို့ လိုနေပြီလို့ ကုလသမဂ္ဂကက ဆိုထားပါတယ်။  

ကမ္ဘာတဝန်းမှာ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရတဲ့ ဒုက္ခသည်ဦးရေ သန်း ၁ဝဝ ကျော်ထဲက  ၂ဝ၂၂ ခုနှစ်ဆန်းပိုင်းက စခဲ့တဲ့ ယူကရိန်း-ရုရှားစစ်ပွဲကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ရတဲ့သူက ၁၄ သန်း ရှိပါတယ်။