မြောက်ကိုရီးယား နျူကလီးယား ခြိမ်းခြောက်မှုတိုးလာနေတာကို တန်ပြန်ဖို့ ဂျပန်နဲ့ အမေရိကန် သုံးနိုင်ငံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အရှိန်မြှင့်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်းဆုခ်ယိုးလ်က ဧပြီ ၂၇ ရက်က အမေရိကန် လွှတ်တော်အမတ်တွေကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်-တောင်ကိုရီးယား မဟာမိတ် ဖြစ်တည်မှု နှစ် ၇၀ ပြည့် အထိမ်းအမှတ် နိုင်ငံတော် ခရီးစဉ် စတုတ္ထနေ့မှာ သမ္မတယွန်းက "ကိုရီးယားလူမျိုးတွေဟာ အောင်မြင်တဲ့ နိုင်ငံကို တည်ဆောက်ဖို့ စစ်အပျက်အစီးတွေကနေ ထမြောက်ခဲ့ကြပြီး ခြေလှမ်းတိုင်းမှာ အမေရိကဟာ ကိုရီးယားနဲ့ အတူ ရပ်တည်ခဲ့ပါတယ်" လို့လည်း ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ရဲ့ ပူးတွဲအစည်းအဝေးမှာ ပြောကြားပါတယ်။ 

တောင်ကိုရီးယားဟာ ယူကရိန်းပြည်သူတွေရဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်ကို ကာကွယ်ဖို့နဲ့ သူတို့ရဲ့ပြန်လည် ထူထောင်ရေး ကြိုးပမ်းမှုတွေကို ပံ့ပိုးကူညီဖို့ တက်တက်ကြွကြွ လုပ်ဆောင်သွားမှာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း လွှတ်တော်ကိုပြောကြားတဲ့ မိန့်ခွန်းထဲမှာ ကတိပြုသွားပါတယ်။

မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ နျူကလီယားလက်နက်နဲ့ ဒုံးကျည်တွေကို စွဲလမ်းပြီး သူ့ပြည်သူတွေကို ဆိုးရွားတဲ့ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု ဒုက္ခတွေထဲ ပစ်ချခဲ့ပြီးတော့ မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ ဆိုးရွားတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေတွေကို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သတိပြုမိဖို့ လိုကြောင်းလည်း သမ္မတ ယွန်းက ဆိုပါတယ်။

ကမ္ဘာကြီးအနေနဲ့ မြောက်ကိုရီးယားအတွက် လွတ်လပ်ရေးကို မြှင့်တင်ဖို့တာဝန်ကနေ ရှောင်လွှဲရမှာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ 

မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ မဆင်မခြင် ပြုမူမှုကို ဟန့်တားဖို့ မဟာမိတ်အဖွဲ့ဟာ စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ရပ်တည် ရမယ်လို့ သမ္မတယွန်းက ပြောဆိုပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာ တင်းမာနေတဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေ အပြီးမှာ အိမ်နီးချင်း ဂျပန်နိုင်ငံနဲ့ ပြန်ဆက်ဆံဖို့ သူ့ရဲ့ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေကိုလည်း အလေးပေး ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ 

သမ္မတယွန်းဟာ ကွန်ဂရက်မှာ မိန့်ခွန်းပြောတဲ့ သတ္တမမြောက် တောင်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ဆိုးလ်နဲ့ ဝါရှင်တန်ကြား ရင်းနှီးတဲ့ဆက်ဆံရေးကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့ပါတယ်။  

လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ လေထုညစ်ညမ်းမှုဆိုးဆိုးဝါးဝါးကြုံတွေ့နေရတဲ့ မီးခိုးမြူတွေဟာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် လွင့်ပါးနေတာကြောင့် ထိုင်းတနိုင်ငံတည်း နှိမ်နင်းရုံနဲ့မအောင်မြင် မြန်မာ၊ လာအိုတို့နဲ့  သုံးနိုင်ငံ သုံးပွင့်ဆိုင် ပူးပေါင်းဖြေရှင်းရမယ်လို့ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်က ပြောပါတယ်။

ထိုင်း၊ မြန်မာ၊ လာအို ၃ နိုင်ငံနယ်စပ်မှာ တောင်ယာမီးရှို့တာ၊ တောမီးလောင်တာတွေကြောင့် ၁ လကျော်ကြာ မီးခိုးမြူတွေ ပိတ်ဖုံးနေတာနဲ့ ပတ်သက်လို့  ပူးပေါင်းပြဿနာဖြေရှင်းရေးအတွက် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံက တာဝန်ရှိသူတွေ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံမှ အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်၊ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရာယုဒ်ကျန်အိုးချား၊ လာအိုနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် ဆွန်ဆိုင်းဆီဖန်းဒုန်းတို့ ဦးဆောင်ပြီး ၃ နိုင်ငံက တာဝန်ရှိသူတွေဟာ ဧပြီ ၇ ရက်နေ့က ဗွီဒီယိုကွန်ဖရင့်လုပ်ပြီး အွန်လိုင်းကနေ ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့  Workpoint ထိုင်းသတင်းမှာ ဖော်ပြပါတယ်။

အစည်းအဝေးမှာ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရာယုဒ်ကျန်အိုးချားက မီးခိုးမြူတွေကြောင့် ပြည်သူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးလုံခြုံရေးအန္တရာယ်ဖြစ်စေကြောင်း၊ ဒါကြောင့် ထိုင်းအနေနဲ့ ဒီကိစ္စပေါ်အလေးထားပြီး စောင့်ကြည့်နှိမ်နင်းခဲ့ပေမဲ့ မီးခိုးတွေဟာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်လွင့်ပါးနေတာကြောင့် ထိုင်းတနိုင်ငံတည်း နှိမ်နင်းရုံနဲ့မအောင်မြင်ဘဲ သုံးနိုင်ငံ သုံးပွင့်ဆိုင် ပူးပေါင်းဖြေရှင်းဖို့ ပြောသွားပါတယ်။

မီးခိုးမှုန်ကင်းစင်ရေး၊ လေထုညစ်ညမ်းမှုလျော့ချရေးအတွက် စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေကို မီးရှို့ပြီး အသေးစား ဇီဝဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်တာ၊ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေကို လူ့အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းတွေအဖြစ် ရီဆိုင်ကယ်ပြန်လည်ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး နည်းလမ်းရှာဖွေတာတွေလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ 

ဒါ့အပြင် တောင်ယာမီးရှို့မှုလျော့ပါးရေးအတွက် ကုန်းမြင့်လယ်ယာစိုက်ပျိုးခြင်း၊ တောင်သူတွေကိုကူညီထောက်ပံ့ခြင်း၊ ၃ နိုင်ငံ ခရိုင်အဆင့် နယ်ခြားကော်မတီတွေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် ရုံတင်မကဘဲ ၄၂ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံအစည်းအဝေးမှာ မီးခိုးမြူု ပြဿနာကို အာဆီယံဒေသ ပြဿနာအဖြစ် ထည့်သွင်းဆွေးနွေးခြင်းတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ 

တောတောင်မီးလောင်မှုတွေ လျှော့ချရေးအတွက် အချိန်မီငြိမ်းသတ်နိုင်ဖို့တောမီး လောင်အချက်ပေးကရိယာတွေတပ်ဆင်တာ၊ မီးသတ်သမားနဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တွေကို တောမီးငြှိမ်းသတ်ခြင်းဆိုင်ရာ အရည်အသွေးမြှင့်သင်တန်းပေးဖို့လည်း ဆွေးနွေးပါတယ်။ 

အဆိုပါအစည်းအဝေးမှာ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ Fire Hotspot လျှော့ချရေးနဲ့ မီးခိုးမြူငွေ့ထိန်းချုပ်ရေး အတွက် နိုင်ငံအဆင့် ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးကော်မတီ ဖွဲ့စည်းထားရှိပြီး လုပ်ငန်းအစီအမံများ ရေးဆွဲအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နေ ကြောင်းပြောပါတယ်။

စစ်ခေါင်းဆောင်ကအခုလို ပြောဆိုနေပေမဲ့ စစ်ကောင်စီတာဝန်ပေးထားတဲ့ အဆိုပါ ကော်မတီတွေအနေနဲ့ လက်တွေ့မြေပြင်မှာ  မီးခိုးမြူငွေ့ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ  လုပ်ဆောင်တာတော့  မတွေ့ရပါဘူး။ 

အဆိုပါအစည်းအဝေးမှာ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ထုတ်ပြန်တာတော့မရှိဘဲ နယ်စပ်ဖြတ် ကျော်မီးခိုးမြူတွေနှိမ်နင်းရေးအတွက် အတူတကွ ပိုမိုတိုးမြှင့်ပူးပေါင်းနှိမ်နင်းကြဖို့ သဘောတူခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

Photo-DSINFO