ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာလွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုယန္တရား (IIMM)ထံသို့  အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ သန်း ထပ်မံပံ့ပိုးကူညီပေးလိုက်ကြောင်း  ရန်ကုန်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံရုံးက သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

IIMM ရဲ့ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုအပေါ်ပံ့ပိုးကူညီတဲ့အနေနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်ရှိ  နိုင်ငံတကာမူးယစ်ဆေးဝါး နှိမ်နှင်းရေးနဲ့ ဥပဒေစိုးမိုးရေးဗျူရိုမှတဆင့် အခုလို အကူအညီအသစ်တွေ ထပ်မံပေးအပ်လိုက်တာလို့ စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်နေ့စွဲနဲ့ အသိပေးကြေညာထားပါတယ်။

မြန်မာစစ်တပ်နှိပ်စက်တာကိုခံစားနေကြရတဲ့  ထိခိုက်နစ်နာသူတွေနဲ့ သက်သေထွက်ဆိုသူတွေကို ပံ့ပိုးနိုင်ဖို့ ထောက်ပံ့ကူညီပေးတာဖြစ်ကြောင်း  နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှု တရားစီရင်ရေးဆိုင်ရာ အမေရိကန်အထူးသံအမတ်ကြီး ဘတ်သ်ဗန်စကာ့ခ်က ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ မစတင်မီကျင်းပတဲ့အခမ်းအနားတခုမှာ  အသိပေးကြေညာခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရာဇဝတ်မှုတွေကြောင့် ထိခိုက်နစ်နာသူတွေနဲ့ သက်သေတွေကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ အပူတပြင်း လိုအပ်နေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ကြမ်းကြုတ်ရက်စက်မှုတွေကို တွေ့ကြုံခံစားခဲ့ကြရသူတွေနဲ့ သက်သေတွေက ထုတ်ဖော်ပြောဆိုတဲ့ ယုံကြည်လက်ခံနိုင်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေဟာ စစ်အာဏာရှင်အဖွဲ့အစည်းအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတခု ဖြစ်စေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အခုပံ့ပိုးကူညီမှုဟာ ၂၀၁၁ ခုနှစ်ကစပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အကြီးလေးဆုံး နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုတွေရဲ့ သက်သေအထောက်အထားတွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့၊ စုဆောင်းဖို့၊ ထိန်းသိမ်းဖို့နဲ့ စီစစ်သုံးသပ်ဖို့ ဆောင်ရွက်ရာမှာ ယန္တရားရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာအရ အကျုံးဝင်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ စပ်လျဉ်းပြီး အရေးပါတဲ့ ယုံကြည်လက်ခံနိုင်တဲ့ အချက်အလက်တွေ ရယူနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်းပိုမိုကောင်းမွန်စေသကဲ့သို့ ထိခိုက်နစ်နာသူတွေနဲ့ သက်သေတွေအပေါ် အကာအကွယ်ပေးနိုင်ဖို့ IIMM ရဲ့ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုတွေကို ပိုမိုအထောက်အကူပြုပါလိမ့်မယ်လို့ အမေရိကန်က မျှော်လင့်ထားပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းက ထိခိုက်နစ်နာခဲ့သူတွေအတွက် တရားမျှတမှုရှိစေရေးနဲ့ ကြမ်းကြုတ်ရက်စက်မှုတွေနဲ့ တခြားလူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေအတွက် တာဝန်ရှိသူတွေကို တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုရှိစေရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ဖို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက သံန္နိဋ္ဌာန် အခိုင်အမာချမှတ်ထားတည်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာဖော်ပြပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဆိုးဝါးတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေး မှတ်တမ်းယူထားဖို့အတွက် ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ကနေ လွတ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှတ်တမ်းကောက်ယူရေးအဖွဲ့ (IIMM) ကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့တာပါ။

ဒီအဖွဲ့ဟာ ၂၀၁၁ ခုနှစ်က စပြီး ရခိုင်၊ ကချင်၊ ရှမ်းအပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့က လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်လောက်ကတည်းက စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီး အမှုတွဲတွေ ပြင်ဆင်ထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၁ ရက် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းလိုက်အပြီး စစ်ကောင်စီရဲ့ အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ်၊ ဖမ်းဆီး၊ နှိပ်စက်မှုတွေဟာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေအရ လူသားမျိုးနွယ်တွေအပေါ် ဆန့်ကျင်တဲ့ရာဇဝတ်မှု မြောက်တယ်လို့  ဒီအဖွဲ့ရဲ့ အကြီးအကဲ  မစ္စတာ နီကိုးလပ်စ်ကွန်ဂျန်းက  ဒီဗွီဘီနဲ့ အင်တာဗျူးမှာ ပြောကြားခဲ့ဖူးပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အထောက်အထားတွေ ပေးပို့ကြဖို့  IIMM က ဖိတ်ခေါ်ထားပြီး လူသားမျိုးနွယ်ဆန့်ကျင်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတွေဟာ ကာလကန့်သတ်ချက် မရှိကြောင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုတွေမှာ ကျူးလွန်သူ အသက်ရှင်နေသရွေ့  တရားစွဲလို့ရတယ်လို့လည်း  IIMM အဖွဲ့ အကြီးအကဲ နီကိုးလပ်စ်ကွန်ဂျန်းက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ပြည်သူလူထုအပေါ်ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ဖမ်းဆီး၊ နှိပ်စက်၊ သတ်ဖြတ်မှု အထောက်အထားပေါင်းများစွာကို မြန်မာလူထုက IIMM အဖွဲ့ထံ နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ပေးပို့ထားကြသလို  မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုတွေနဲ့ စွဲချက်တင်နိုင်ဖို့  အထောက်အကူဖြစ်စေမယ့် အချက်အလက် အထောက်အထားပေါင်း သန်းနဲ့ချီပြီး ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်ကလည်း ပေးအပ်ထားပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ စစ်ရာဇတ်မှုတွေဆက်တိုက်ကျူးလွန်နေတဲ့ စစ်ကောင်စီစစ်တပ်တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ အပေါင်းပါတွေကို  တရားစွဲဆိုအပြစ်ပေးနိုင်ရေးအတွက်  IIMM အနေနဲ့  အခုအချိန်အထိတော့ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပါဘူး။   

ကြီးလေးတဲ့ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ခဲ့သူတွေအနေနဲ့ ဒီအမှုတွေအတွက်  အချိန်ကန့်သတ်ချက်မရှိဘဲ တစ်နေ့နေ့ တစ်ချိန်ချိန်မှာ မုချဧကန် တရားရင်ဆိုင်ရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ယန္တရားအဖွဲ့ (IIMM) ခေါင်းဆောင် နီကိုလပ်ကိုမီဂျီက ပြောပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁ မြန်မာနိုင်ငံ စစ်အာဏာသိမ်းမှု တစ်နှစ်ပြည့်နဲ့ပတ်သက်ပြီး  IIMM အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် နီကိုလပ်ကိုမီဂျီက  ကြေညာချက်ထုတ်ပြန် ပြောကြားလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။

“ကြီးလေးတဲ့ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူတွေအနေနဲ့ ဒီအမှုတွေမှာ  အချိန်ကန့်သတ်ချက် ဥပဒေမရှိဘူးဆိုတာ သဘောပေါက်သင့်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ တရားမျှတမှုဟာ အချိန် ဘယ်လောက်ကြာကြာ မေ့မေ့ပျောက်ပျောက် ဖြစ်သွားမယ့်အရာ မဟုတ်တဲ့အတွက် အဆိုးရွားဆုံး နိုင်ငံတကာ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူတွေ တစ်နေ့နေ့ တစ်ချိန်ချိန်မှာ မုချဧကန် တရားရင်ဆိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်”လို့ နီကိုလပ်ကိုမီဂျီက  ပြောပါတယ်။

မြန််မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ လူသားမျိုးနွယ်ပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုမြောက်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ ပုံစံမျိုးမှာ လူပေါင်း တစ်ထောင်ကျော် အသတ်ခံခဲ့ရတာကို တစ်နှစ်အတွင်း ရရှိခဲ့တဲ့ အစီရင်ခံစာတွေအရ သိရပါတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ လုံခြုံရေးအဖွဲ့ဝင်တွေဟာ အရပ်သားထောင်ပေါင်းများစွာကို ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ပြီး ဖမ်းဆီးထားစဥ်မှာ ညှဉ်းပမ်းနှိပ်စက်တာ၊ ဖမ်းဆီးထားစဥ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်စော်ကားတာနဲ့ သတ်ဖြတ်တဲ့အထိ လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ စွဲဆိုမှုတွေ ရှိတယ်လို့လည်း နီကိုလပ်ကိုမီဂျီက  ပြောဆိုပါတယ်။ 

“မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ကြီးလေးတဲ့ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လေ့လာဆန်းစစ်မှုနဲ့ ဆီလျော်မှုရှိတဲ့ အထောက်အထားတွေကို ကျွန်တော်တို့နဲ့ မျှဝေပေးတဲ့ထောင်သောင်းချီတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေကို ယန္တရားက အင်မတန် ကျေးဇူးတင်ရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နဲ့ အဆက်အဆံလုပ်သူများရဲ့ လုံခြုံရေး၊ အန္တရယ် ကင်းရှင်းရေးအတွက် တတ်နိုင်သမျှ လုပ်ဆောင်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားပြီး၊ သူတို့ရဲ့ ရဲရင့်တဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေ သဲထဲရေသွန် မဖြစ်ရအောင် အမှုတွဲများ တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ အစွမ်းကုန် ကြိုးစားသွားမှာပါ။”လို့ နီကိုလပ်ကိုမီဂျီက ပြောပါတယ်။  

ကြီးလေးတဲ့ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုတွေကို စုံစမ်းဖော်ထုတ်တာဟာ ကြီးလေးတဲ့ စိန်ခေါ်မှုကြီးဖြစ်ပြီး အားကောင်းတဲ့အမှုတွဲတွေကို တည်ဆောက်မှုဟာ အချိန်ကြာတတ်ကာ အရင်းအမြစ်တွေအတော်လိုအပ်တယ်၊ IIMM အဖွဲ့အနေနဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေကို မျက်ခြေမပြတ်စောင့်ကြည့်ကာ ပေးအပ်ထားတဲ့လုပ်ပိုင်ခွင့်ဘောင် အတွင်းကနေ အဆက်မပြတ် ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံမှာ မတရားအာဏာသိမ်းကာလ ၁ နှစ်အကြာ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီတပ် ပစ်ခတ် သတ်ဖြတ်မှုကြောင့် အပြစ်မဲ့ကျဆုံးပြည်သူ ၁၅၀၇ ယောက်နဲ့ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရသူပေါင်း ၁၁၉၀၂ ယောက်ထိ ရှိလာခဲ့ပြီလို့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (အေအေပီပီ) က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

Photo-IIMM