ကမ္ဘာကြီးဟာ ကြီးမားတဲ့ဒုက္ခနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပြီး ကုလအသင်းကြီးကလည်း စုပေါင်းလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်နေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတာရက်စ်က စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ကွဲပြားမှုတွေက ပိုနက်ရှိုင်းလာနေပြီး မညီမျှမှုတွေက ပိုကျယ်ပြန့်လာနေတဲ့အပြင် စိန်ခေါ်မှုတွေက ပိုပျံ့နှံ့လာနေကြောင်း  ဂူတာရက်စ်က အထွေထွေဆွေးနွေးပွဲ မစတင်ခင် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ မိန့်ခွန်းထဲမှာ ပြောကြားခဲ့တာပါ။

နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းဟာ ကြီးမားတဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှု သင့်တော်မှန်ကန်မှု မရှိတဲ့အထဲမှာ ဆိုးဆိုးရွာရွား ပိတ်လှောင်ခံနေရကြောင်း ဂူတာရက်စ်က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။

ဒီအကျပ်အတည်းက လူသားတွေရဲ့ အနာဂတ်နဲ့ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ကံကြမ္မာကို ခြိမ်းခြောက်နေတာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းဟာ ဒီခေတ်ရဲ့ ကြီးမားတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ အဆင်သင့်မဖြစ်သေးဘူးလို့ ဂူတာရက်စ်က ပြောပါတယ်။

ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးအရ ကွဲလွဲမှုတွေကြောင့် လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို ထိခိုက်စေပြီး နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေကို ထိခိုက်ရကြောင်း၊ ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့အစည်းတွေအပေါ် ယုံကြည်မှုနဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ ယုံကြည်မှုကို ပျက်ပြားစေပြီး နိုင်ငံတကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ပုံစံအားလုံးကို ပျက်ပြားစေကြောင်းလည်း သူကဆိုပါတယ်။

တချိန်တည်းမှာပဲ ပဋိပက္ခတွေနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းတွေ ပျံ့နှံ့နေကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။

ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ရပ်ခံချက်အတွက် ရန်ပုံငွေကွာဟချက်ဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၂ ဘီလီယံရှိပြီး အကျယ်ပြန့်ဆုံးဖြစ်တယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။

တချိန်တခါက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လူနေမှုစရိတ် အကျပ်အတည်းဟာ လူမှုရေး မငြိမ်သက်မှုတွေကို လှုံ့ဆော်ပေးနေကြောင်းနဲ့ လူမှုရေး မငြိမ်သက်မှုတွေဟာ ရှောင်လွှဲမရတဲ့ ပဋိပက္ခတွေနောက်မှာ ရှိနေကြောင်း ဂူတာရက်စ်က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။

ဘက်ပေါင်းစုံမှ ထိခိုက်နစ်နာနေတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေကို ကူညီရေး ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ဖို့ သူက တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေအတွက် ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ကြီးကြီးမားမား မြှင့်တင်ဖို့အတွက် G20 ဦးဆောင်တဲ့ SDG Stimulus စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပန်းတိုင်တွေကို အဆိုပြုခဲ့ပါတယ်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲ ဆုံးရှုံးမှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ လိုအပ်ကြောင်း ဂူတာရက်စ်က အလေးပေး ပြောကြားသွားပါတယ်။

ယူကရိန်းကို ရုရှားက ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ရာမှာ ရုရှားဟာ စစ်ပွဲမှာ ရှုံးရလိမ့်မယ်လို့ ပိုလန်သမ္မတ အန်ဒရေ ဒူဒါက စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံမိန့်ခွန်းအတွင်း ပြောလိုက်ပါတယ်။

ယူကရိန်းပဋိပက္ခဟာ အခုနှစ်အစောပိုင်းမှာ စတင်ပြီး အာရုံစိုက်မှု အများကြီး ရခဲ့တာပါ။ ဒီပဋိပက္ခဟာ ယူကရိန်းနဲ့ နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေတဲ့ ပိုလန်အတွက် သဘာဝအားဖြင့် အထူးအရေးပါပါတယ်။

နေထိုင်သူ ၃၈ သန်းရှိတဲ့ ပိုလန်နိုင်ငံမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၇ လ ပဋိပက္ခစတင်ကတည်းက လူဦးရေ နှစ်သန်း သုံးသန်းလောက်အထိ မြင့်တက်လာခဲ့တာကို ဒူဒါက မိန့်ခွန်းအတွင်း ရှင်းပြပါတယ်။

လူတွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက်ကို ပိုလန်နိုင်ငံက စောင့်ရှောက်ထားပြီး အားလုံးကို “သိက္ခာရှိတဲ့ နေရာထိုင်ခင်း” တွေနဲ့ ထောက်ပံ့ပေးထားတယ်လို့လည်း ဒူဒါက ပြောပါတယ်။

ရုရှားသိမ်းပိုက်ထားတဲ့ ယူကရိန်းနယ်မြေတွေမှာ ရုရှားစီစဉ်ပေးမယ့် အလားအလာရှိတဲ့ လူထုဆန္ဒခံယူပွဲတွေဟာ ဘာမှတန်ဖိုးမရှိဘဲ ပိုလန်က ရလဒ်တွေကို အသိအမှတ်မပြုဘူးလို့ ဒူဒါက ကုလမိန့်ခွန်းမစမီ တရက်အလိုမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီလက ယူကရိန်းကို ရုရှား ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ပြီးကတည်းက ယူကရိန်းအစိုးရကို ပိုလန်က လက်နက်ခဲယမ်းမီးကျောက်တွေ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့တာပါ။

ပိုလန်ဟာ သူ့လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေ ခေတ်မီစေဖို့ ယူကရိန်းကိုပေးပို့တဲ့ ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းတွေနေရာမှာ အစားထိုးဖို့ စက်ပစ္စည်းအသစ်တွေကို စတင်ဝယ်ယူခဲ့ပါတယ်။

ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင် တနိုင်ငံက ဗီတိုအာဏာ သုံးတဲ့အခါတိုင်း ၁၀ ရက်အတွင်း အထွေထွေညီလာခံ အစည်းအဝေး ကျင်းပရမယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်တရပ်ကို ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ (UNGA) က ဧပြီ ၂၆ ရက်မှာ အတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။

ဒီအဆိုပြုချက်ကို လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်ကျော်က စဆွေးနွေးခဲ့ပြီး အခု အတည်ပြုလိုက်တာပါ။

ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဦးဆောင်သူ လက်ရှ်တန်စတိုင်းနိုင်ငံ သံအမတ်ကြီး ခရစ္စတင်း ဗီနာဗီဇာက "လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ဗီတိုအာဏာသုံးပြီးတိုင်း UNGA ကို အလုပ်ချိန် ၁၀ ရက်အတွင်း အလိုအလျောက် ခေါ်ယူကျင်းပနိုင်ဖို့ UNGA ကို လုပ်ပိုင်ခွင့်အသစ် ပေးခဲ့တယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

ဗီတိုအာဏာဟာ အခွင့်ထူးတခုမဟုတ်ဘဲ တာဝန်တရပ်ဖြစ်တယ်လို့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ အများအပြားက ပြောရင်း ဆုံးဖြတ်ချက်ကို အချိန်နဲ့တပြေးညီ ကြိုဆိုကြပါတယ်။

ရုရှားက ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ ရုရှားက ဗီတိုအာဏာ သုံးနေတဲ့အတွက် ခုလို ဆုံးဖြတ်ကြတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

တခြားတဖက်မှာ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ ရုရှားကိုယ်စားလှယ် ဂန်နာဒီ ခုဇ်မင်ကတော့ အများသဘောတူဆန္ဒအရ ပါဝင်လိုစိတ် မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။

အထွေထွေညီလာခံရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင် ငါးနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ရုရှား၊ ပြင်သစ်နဲ့ ဗြိတိန်တို့က UNGA မှာ သူတို့ရဲ့ ဗီတိုအာဏာကို သုံးခဲ့ရင် သုံးရတဲ့အကြောင်းရင်းကို ရှင်းပြဖို့ လိုအပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။