ပရီးမီးယားလိဂ်အသင်းတွေမှာ ကစားခဲ့ဖူးတဲ့ ဂါနာတောင်ပံကစားသမား  ခရစ်ရှန် အတ်ဆုဟာ ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က ပြင်းထန်တဲ့ မြေငလျင်လှုပ်ခတ်မှုကြောင့် တူရကီနိုင်ငံ တောင်ပိုင်းရှိ သူနေထိုင်ရာ အဆောက်အအုံအောက်မှာ သေဆုံးနေတာကို တွေ့ရတယ်လို့ အေးဂျင့်ဖြစ်သူက ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ ရက်မှာ အတည်ပြု ပြောပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက် ငလျင်လှုပ်ခတ်ခဲ့ကတည်းက အသက် ၃၁ နှစ်အရွယ် ဘောလုံးကစားသမား အတ်ဆု ပျောက်ဆုံးနေခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဟာတိုင်းမြို့က ပြိုကျပျက်စီးနေတဲ့ လူနေအဆောက်အဦတခုအောက်မှာ သူ့ရဲ့ရုပ်အလောင်းကို တွေ့ရှိခဲ့တာပါ။

အတ်ဆုရဲ့ တူရကီအေးဂျင့်တဦးဖြစ်သူ မူရတ် အူဇွန်မီမတ်က “အသက်မဲ့နေတဲ့ အတ်ဆု ရုပ်အလောင်းကို အပျက်အစီးပုံတွေအောက်မှာ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ လောလောဆယ်မှာ နောက်ထပ်ပစ္စည်းတွေကို ဆွဲထုတ်ယူဖို့ လုပ်ဆောင်နေဆဲဖြစ်ပြီး သူ့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်ဖုန်းကိုတော့ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်” လို့ ဟာတိုင်းမြို့မှာ သတင်းထောက်တွေကို ပြောပါတယ်။

ငလျင်မလှုပ်မီ နာရီပိုင်းအလိုမှာတင် တူရကီတောင်ပိုင်းကနေ လေယာဉ်နဲ့ထွက်ခွာဖို့ အတ်ဆုအတွက် စီစဉ်ထားခဲ့ပေမဲ့ သူလက်ရှိကစားနေတဲ့ တူရကီကလပ် ဟာတိုင်းစပေါ် အသင်းမန်နေဂျာဖြစ်သူက ဒီဂါနာကစားသမားဟာ ဖေဖော်ဝါရီ ၅ ရက်နေ့ ပြည်တွင်း လိဂ်ပွဲစဉ်တခုမှာ အနိုင်ဂိုးသွင်းယူခဲ့ပြီးနောက် အသင်းမှာပဲဆက်နေဖို့ ရွေးချယ်ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ကြောင်း ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ ရက်က ပြန်ပြောပြပါတယ်။

အတ်ဆုဟာ အင်္ဂလန်ပရီးမီးယားလိဂ်ကလပ်တွေ ဖြစ်ကြတဲ့ ချဲလ်ဆီး၊ အဲဗာတန်နဲ့ နယူးကာဆယ်အသင်းတွေမှာ သွားရောက်ကစားခဲ့ပြီးနောက် လက်ရှိ ဟာတိုင်းစပေါ် အသင်းကို ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် စက်တင်ဘာလကမှ ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဟာတိုင်းစပေါ်အသင်းက တွစ်တာလူမှုကွန်ရက်မှာ “အတ်ဆု မင်းကို ငါတို့ မေ့နိုင်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ လှပတဲ့လူတယောက်အဖြစ် ငြိမ်းချမ်းသွားပါပြီ။ ဝမ်းနည်းမှုကိုဖော်ပြဖို့ စကားလုံးတောင် မရှိတော့ပါဘူး” လို့ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။

“ချဲလ်ဆီးအသင်းအနေနဲ့လည်း ခရစ်ရှန်ရဲ့ မိသားစု၊ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့အတူ ဒီငလျင်အဖြစ်ဆိုးကြီးကြောင့် ထိခိုက်ခံစားခဲ့ရသူ အားလုံးအတွက် ဝမ်းနည်းကြေကွဲရကြောင်း” လန်ဒန်ကလပ်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သလို တခြားဘောလုံး အသင်းတွေနဲ့ ဘောလုံးလောကတခုလုံးက အတ်ဆု သေဆုံးမှုအပေါ်မှာ ဝမ်းနည်းကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြပါတယ်။

အတ်ဆုဟာ ဂါနာလက်ရွေးစင်အသင်းအတွက် ၆၅ ပွဲ ပါဝင်ကစားပေးခဲ့ပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ အာဖရိကနိုင်ငံများဖလားမှာလည်း ဂါနာအသင်းကို ဗိုလ်လုပွဲစဉ်အထိ အရောက်ပို့ဆောင်နိုင်ခဲ့ပေမဲ့ ပင်နယ်တီအဆုံးအဖြတ်မှာ အိုင်ဗရီကို့စ်အသင်းကို ရှုံးနိမ့်ခဲ့ရပါတယ်။ သူဟာ ဂါနာလက်ရွေးစင်အတွက် ၂၀၁၉ ခုနှစ်က နောက်ဆုံး ရွေးချယ်ခံထားရသူ ဖြစ်ပါတယ်။

တူရကီနဲ့ ဆီးရီးယားနိုင်ငံတို့မှာ လူပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ အင်အားပြင်းငလျင် လှုပ်ခတ်ခဲ့တာ ၁၀ ရက်အကြာမှာ မူစတာဖာလို့ ခေါ်တဲ့ အသက်  ၁၃ နှစ်အရွယ်  ယောကျ်ားလေးတယောက်ကို တူရကီကယ်ဆယ်ရေးလုပ်သားတွေက အသက်ရှင်လျက် ကယ်ဆယ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ကံဆိုးမိုးမှောင်ကျမှုမှာ ကံကောင်းထောက်မစွာနဲ့ အသက်ရှင် လွတ်မြောက်သူတွေ ယနေ့ထက်တိုင် ရှာတွေ့နေဆဲ ဖြစ်တာကြောင့် အပျက်အစီးတွေအောက်မှာ အသက်ရှင်နေသူတွေ ကျန်ရှိနေနိုင်သေးတယ်လို့ မျှော်လင့်ထားကြဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ကယ်ဆယ်ရေးသမား အိုဇာအေဒင်လီက  “၁၀ ရက်ကြာနီးပါး၊ နာရီနဲ့ဆို ၂၂၈ နာရီ ကြာပြီးတဲ့နောက် တစ်စုံတစ်ယောက်ကို အုတ်ကျိုး အုတ်ပဲ့တွေအောက်ကနေ အသက်ရှင်လျက် ပြန်တွေ့ဖို့ဆိုတာ တကယ်တော့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ကျနော့်သူငယ်ချင်းတွေက ဒီမှာ အသက်ရှင်နေသေးတဲ့ လူတစ်ယောက် တွေ့တယ်လို့ ပြောတော့ ကျနော့်စိတ်ထဲ သူတို့တွေ ကယောင်ခြောက်ခြားနဲ့ လျောက်ပြောနေတာပဲလို့ ထင်ခဲ့တာ။ နောက်တော့မှ အုတ်ကျိုးအုတ်ပဲ့တွေကြားမှာ  မျက်ဝန်းတစ်စုံကို မြင်တွေ့ရပြီး အစ်ကိုလို့ ခေါ်သံသဲ့သဲ့ကို ကြားရတော့မှ ကယ်ဆယ်ရေးသမားတွေ အယောက် ၇၀ ၊ ၈၀ လောက် အဲဒီနေရာကို စုပြုံရောက်လာကြတာ။ ပြီးတော့ အားလုံး ငိုကြပါလေရော။ တွေးကြည့်ရင် အခုချိန်အထိ ကျနော်တို့ရဲ့ မျက်ဝန်းတွေမှာ မျက်ရည်စတွေ အချိန်နဲ့အမျှ ရှိနေတုန်းပဲ”လို့ CNN သတင်းထောက်ကို ပြောပြ ပါတယ်။

မူစတာဖာ ဘယ်လို အသက်ရှင်နေသလဲဆိုတာ စဉ်းစားလို့မရပါဘူး။ စက်ကြီးတွေ နဲ့ ရှာဖွေရှင်းလင်းရေးတွေ လုပ်နေသလိုသူ့ရဲ့ ဘေးပတ်ပတ်လည်မှာလည်း အပျက်အစီးတွေ အပြည့်ရှိနေတာပါ။

“ဖြစ်နိုင်တာကတော့ အပေါ်မျက်နှာကြက် ပြိုကျချိန်မှာ အထဲမှာရှိနေတဲ့ ပရိဘောဂတစ်ခုခု ဒါမှမဟုတ် ပစ္စည်းတစ်ခုခုပေါ်ကျပြီး လူတစ်ကိုယ်စာ နေရာအလွတ် ဖြစ်နေလို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ပြောနိုင်တာ တစ်ခုကတော့ ဒါဟာ တကယ့်ကို အံ့အားသင့်စရာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့လိုပဲ အပျက်အစီးတွေအောက်မှာတခြားအသက်ရှင် ကျန်ရစ်သူတွေ ရှိနေနိုင်သေးတယ်။”လို့ ကယ်ဆယ်ရေးသမား အိုဇာအေဒင်လီက ပြောပါတယ်။ 

လေ့လာမှုတွေအရ အခုလို အဆောက်အဦးပြိုကျမှုအတွင်း ပိတ်မိနေသူတွေကို အသက်ရှင်လျက် ကယ်တင်နိုင်မှု အခွင့်အလမ်းက ၄၈ နာရီအတွင်း အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပြီး ၅ ရက်ကနေ ၆ ရက်အတွင်း အများဆုံး မျှော်လင့်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

Rule of Fours အယူအဆ အရလည်း လူတစ်ယောက်ဟာ လေမရှိရင် ၄ မိနစ်ပဲ အသက်ရှင်နိုင်ပြီး ရေမရှိရင် ၄ ရက်၊ စားစရာမရှိရင် ၄ ပတ်ပဲ အသက်ရှင်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက်က လှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ ပြင်းအား ရစ်ချ်တာစကေး ၇ ဒသမ ၈ အဆင့်ရှိ အင်အားပြင်းငလျင်ကြောင့် တူရကီနဲ့ ဆီးရီးယားနှစ်နိုင်ငံမှာ စုစုပေါင်း သေဆုံးသူဦးရေဟာ ၄၆၀၀၀ ကျော်အထိ ရှိလာခဲ့ပြီး ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းတွေကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။