ဆီးရီးယားနိုင်ငံထဲက  အိုင်အက်စ်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် အဘူဟူစိန် အယ်လ်ကူရေးရှီးကို တူရကီထောက်လှမ်းရေး တပ်ဖွဲ့တွေက သတ်ဖြတ်ခဲ့တာလို့ တူရကီသမ္မတ တေယစ်အာဒိုဂံက ဧပြီ ၃၀ ရက်မှာ အတည်ပြုပြောပါတယ်။

“ဒီလူကို ဆီးရီးယားမှာ တူရကီ အမျိုးသားထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းက မနေ့က စစ်ဆင်ရေးရဲ့ တစ်စိတ် တစ်ပိုင်းအနေနဲ့ ရှင်းလင်းခဲ့တာ”လို့ အာဒိုဂန်က TRT ရုပ်သံသတင်းဌာနနဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။

ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဟာ ကူရားရှီးကို အချိန်အတော်ကြာအောင် လိုက်ရှာခဲ့တယ်လို့လည်း အာဒိုဂန်က ပြောပါတယ်။

စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့ ဂျန်ဒါရစ်မြို့ဟာ တူရကီ ကျောထောက်နောက်ခံပြု သူပုန်အဖွဲ့တွေ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းမှာရှိပြီး ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက် နောက်ပိုင်းမှာ လှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ တူရကီနဲ့ ဆီးရီးယားနိုင်ငံတို့ရဲ့ အဆိုးရွားဆုံး ငလျင်လှုပ်ခဲ့တဲ့နေရာလို့ ဆီးရီးယား ပြည်တွင်းနဲ့ လုံခြုံရေး သတင်းရင်းမြစ်တွေက ပြောခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီဒေသမှာ လုံခြုံရေးတပ်စွဲထားတဲ့ အတိုက်အခံအဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ ဆီးရီးယား အမျိုးသားတပ်မတော်က မှတ်ချက်တစ်စုံတစ်ရာ မထုတ်ပြန်ခဲ့ပါဘူး။ 

နောက်ပိုင်းအဲ့ဒီနေရာကို လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ဝိုင်းရံထားပြီး ဘယ်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မှ မချဉ်းကပ်စေဖို့ တားဆီးထားပါတယ်။

ဆီးရီးယားတောင်ပိုင်းက စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုမှာ အရင် အိုင်အက်စ်ခေါင်းဆောင် သေဆုံးပြီးနောက် အိုက်အက်စ်တွေက အယ်လ်ကူရာရှီကို သူတို့ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ၂၀၂၂  ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ ရွေးချယ်ခဲ့ပါတယ်။

အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်အမည်ခံ အိုင်အက်စ်စစ်သွေးကြွတွေဟာ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ အီရတ်နဲ့ ဆီးရီးယားနိုင်ငံ အနှံ့အပြားကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး အဲဒီအချိန်က သူတို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင် အဘူဘက်ခါ အယ်လ်ဘက်ဂါဒါဒီက သန်းနဲ့ချီတဲ့ လူဦးရေရှိရာ နယ်မြေတွေအနှံ့ကို ဘာသာရေးဆရာ အုပ်ချုပ်တဲ့ အစ္စလာမ္မစ်ကလီဖိတ်အဖြစ် ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဆီးရီးယားနဲ့ အီရတ်မှာရှိတဲ့ အမေရိကန် ကျောထောက်နောက်ခံပြု တပ်ဖွဲ့တွေ၊ အီရန်၊ ရုရှားနဲ့ အရံတပ်ဖွဲ့အများအပြား ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားတဲ့ ဆီးရီးယားတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ စစ်ဆင်ရေးတွေ အပြီးမှာ IS တွေရဲ့ နယ်မြေတွေကို ဆုံးရှုံးခဲ့ပါတယ်။

လက်ကျန်ထောင်နဲ့ချီတဲ့ စစ်သွေးကြွတွေဟာ မကြာသေးမီနှစ်တွေအတွင်း အများစုမှာ နှစ်နိုင်ငံလုံးရဲ့ ဝေးလံခေါင်သီတဲ့ ကုန်းတွင်းပိုင်းတွေမှာ ပုန်းအောင်းနေကြပေမယ့် သူတို့ဟာ တိုက်ခိုက်မှုတွေ အကြီးအကျယ် လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းရှိနေဆဲပါ။

သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်က ဒီဇင်ဘာ ၂၀ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ဗီဒီယိုထဲမှာ ပြည်ပအန္တရာယ်တွေနဲ့ ပြည်တွင်းက သစ္စာဖောက်တွေရဲ့ရန်ကနေ ကာကွယ်တားဆီးဖို့ ရုရှားလူ့အဖွဲ့အစည်းနဲ့ နိုင်ငံရဲ့နယ်နိမိတ်တွေကို စောင့်ကြည့်မယ့် ထောက်လှမ်းရေးကို အဆင့်မြှင့်ဖို့ ဖက်ဒရယ် လုံခြုံရေးဌာနတွေဆီ အမိန့်ပေးထားပါတယ်။

ခြိမ်းခြောက်မှုအသစ်တွေ ပေါ်ပေါက်လာတာကြောင့် ပိုအားကောင်းတဲ့ ထောက်လှမ်းရေး လုပ်ဆောင်မှုတွေအတွက် လိုအပ်ချက်ကလည်း တိုးလာတယ်လို့ ပူတင်က ဒီဇင်ဘာ ၂၀ ရက်က ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ လုံခြုံရေးဌာနများနေ့ အခမ်းအနားမှာ မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့တာပါ။

နယ်စပ်ဌာနတွေနဲ့ ဖက်ဒရယ်လုံခြုံရေးဌာန (FSB) တို့ကနေတဆင့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အရှိန်မြှင့်ရမယ်လို့ သူကဆိုပါတယ်။

နယ်စပ်ကိုဖောက်ဖျက်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုမှန်သမျှကို ရွေ့လျားလှုပ်ရှားတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ အထူးတပ်ဖွဲ့တွေ အပါအဝင် အရှိန်အဟုန်နဲ့ ထိထိရောက်ရောက် ဖြိုခွဲပစ်ရမှာဖြစ်တယ်လို့ သမ္မတ ပူတင်က ပြောပါတယ်။

ဖက်ဒရယ်လုံခြုံရေးဌာန (FSB) အနေနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ထိန်းချုပ်မှု တင်းကျပ်ဖို့၊ သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှု၊ နည်းပညာနဲ့ ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ အလားအလာကို အမြင့်ဆုံးအသုံးချဖို့ ပူတင်က FSB ကို ညွှန်ကြားခဲ့ပါတယ်။

အမြင့်မားဆုံး စိတ်တည်ငြိမ်မှု၊ တပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ အာရုံစူးစိုက်မှုကို စစ်ထောက်လှမ်းရေး အပါအဝင် တန်ပြန်ထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီတွေကနေ အခုလိုအပ်နေပြီလို့ ပူတင်က ပြောပါတယ်။

နိုင်ငံခြားအထူးအဖွဲ့တွေရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် နှိမ်နင်းဖို့၊ သစ္စာဖောက်တွေ၊ သူလျှိုတွေနဲ့ အဖျက်သမားတွေကို အမြန်ဖော်ထုတ်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်းလည်း သူကဆိုပါတယ်။

ပူတင်ရဲ့မဟာမိတ် အလက်ဇန္ဒာ ဘော့ထ်နီကော့ဗ် ဦးဆောင်တဲ့ FSB ဟာ လူအုပ်စုဝေးမှုတွေ၊ ဗျူဟာမြောက် အဆောက်အအုံတွေနဲ့ စွမ်းအင်အခြေခံအဆောက်အအုံတွေအပေါ် ကြီးကြပ်မှုတွေကိုလည်း တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်ကတည်းက ရုရှားမှာ ဆန္ဒပြမှုတွေနဲ့ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေကို အရှိန်အဟုန်နဲ့ ချေမှုန်းခဲ့တာဖြစ်ပြီး ပူတင်ရဲ့ စစ်အင်အား ၃၀၀,၀၀၀ ဆင့်ခေါ်တာကို ရှုတ်ချတဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ စက်တင်ဘာလက လူ ၁,၃၀၀ ကျော် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပါတယ်။

ယူကရိန်း ပဋိပက္ခဟာ ချောချောမွေ့မွေ့ မဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ရှားရှားပါးပါး ဝန်ခံထားချက်ထဲမှာ ပူတင်က စက်တင်ဘာလတုန်းက ယူကရိန်းရဲ့ ဒေသတွေကို မော်စကိုထဲ ထည့်သွင်းခဲ့တဲ့ အခြေအနေတွေက အရမ်းခက်ခဲခဲ့ပြီး အဲဒီဒေသမှာ နေထိုင်သူတွေရဲ့ “ဘေးကင်းရေး” ကို သေချာအောင်လုပ်ဖို့ FSB ကို အမိန့်ပေးခဲ့ပါတယ်။