အီတလီနိုင်ငံ၊ မီလန်မြိုရဲ့လမ်းတလမ်းမှာ အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ငွေ့ ဆလင်ဒါအိုးတွေကို သယ်ဆောင်လာတဲ့ ဗင်ကားတစီးဟာ မေ ၁၁ ရက်မှာ ပေါက်ကွဲခဲ့ရာမှာ လူ ၁ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး အနီးနားရှိ ကားတွေ ဆိုင်ကယ်တွေ မီးလောင်ကျွမ်းသွားခဲ့တယ်လို့ ဒေသဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောကြားပါတယ်။

မြို့တော်ဝန် ဂူဆက်ပယ်ဆာလာက ဒီဖြစ်ရပ်မှ ဘယ်သူမှ သေဆုံးခြင်းမရှိကြောင်း အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ 

ဗန်ကားမောင်းသူဟာ သူ့ရဲ့အင်ဂျင်မှာ မီးစလောင်ကျွမ်းခဲ့ကြောင်း မီးသတ်တပ်ဖွဲ့ကို ပြောကြားခဲ့တယ်လို့ ဆာလာက ပြောပါတယ်။

“သူက သူ သယ်လာတဲ့ အောက်ဆီဂျင်ဆလင်ဒါတွေကို အမြန်ဆွဲယူလိုက်ပြီး အပျက်အစီးတွေ နည်းအောင်လုပ်ဖို့ ကြိုးစားပေမယ့် ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်သွားတယ်” လို့ မြို့တော်ဝန်က ပြောပါတယ်။

ယာဉ်မောင်းမှာ ဒဏ်ရာအနည်းငယ်သာ ရရှိခဲ့ပြီး မီးသတ်သမားတွေဟာ မီးခိုးတွေကို မြန်မြန်ဆန်ဆန် ငြှိမ်းလိုက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

အနီးနားရှိ အဆောက်အအုံတစ်ခုကိုလည်း မီးကူးစက်ခဲ့ပြီး ဘေးလွတ်ရာကို ပြောင်းရွှေ့ သွားခဲ့ကြောင်း မျက်မြင်သက်သေတွေက ပြောပါတယ်။ ဒေသခံကျောင်း တကျောင်းကိုလည်း ဘေးလွတ်ရာပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ်။ 

နှစ်ပေါင်း ၃၃ နှစ်အတွင်း စီးရီးအေချန်ပီယံဆုကို နာပိုလီအသင်းက ပထမဆုံးအကြိမ် အဖြစ် ဆွတ်ခူးနိုင်ခဲ့တာကြောင့် အသင်းအခြေစိုက် အီတလီမြောက်ပိုင်းရှိ နေပယ်မြို့မှာ မေလ ၄ ရက်က တညတာလုံး အောင်ပွဲခံခဲ့ကြပါတယ်။

အာဂျင်တီးနား ဂန္ထဝင်ကစားသမားကြီး ဒီယေဂို အာမန်ဒို မာရာဒိုနာက နာပိုလီအသင်းရဲ့  ဒုတိယမြောက် စီးရီးအေဖလား အောင်မြင်မှုကို ၁၉၉ဝ ပြည့်နှစ်မှာ နောက်ဆုံး ရယူပေးခဲ့တာပါ။ အဲ့ဒီအချိန်ကစလို့ ချမ်းသာကြွယ်ဝတဲ့ ဂျူဗင်တပ်စ်၊ အင်တာနဲ့ အေစီမီလန် တို့လို အီတလီမြောက်ပိုင်းအသင်းတွေကသာ စကူဒတ်တို (ခေါ်) စီးရီးအေဖလားကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။

နာပိုလီအသင်းဟာ အမှတ်ပေးဇယားအလယ်က အူဒီးနိစ်အသင်းကို အဝေးကွင်းမှာ တဂိုးစီ သရေကျခဲ့ပြီးနောက် ရာသီလက်ကျန် ၅ ပွဲအလိုမှာတင် ဒုတိယနေရာက လာဇီယိုအသင်းအနေနဲ့ လိုက်မီဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့တာကြောင့် ချန်ပီယံဆုကို တဖန်ပြန်လည် ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

တဖက်ပြိုင်ဘက် အူဒီးနိစ်အသင်းဟာ အီတလီအရှေ့မြောက်ပိုင်းမှာ အခြေစိုက်တာဖြစ်ပြီး နေပယ်မြို့ကနေ ကီလိုမီတာပေါင်း ၈၀၀ ကျော်အထိ ကွာဝေးပါတယ်။ ဒါကြောင့် နာပိုလီပရိသတ်တွေက တီဗီမျက်နှာပြင်ကျယ်ကြီးတွေနဲ့အတူ အိမ်ကွင်းဖြစ်တဲ့ မာရာဒိုနာ အားကစားကွင်းကြီးမှာ ကြည့်ရှုအားပေးခဲ့ကြပါတယ်။

ကမ္ဘာ့အချမ်းသာဆုံး မာဖီးယားဂိုဏ်းလို့ ယူဆရတဲ့ အန်ဒရမ်ဂီတာ အင်အားကြီး မာဖီးယားဂိုဏ်းကို သုံးနှစ်ကြာ စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီးနောက် ဂျာမနီ၊ စပိန်နဲ့ အီတလီမှာ လူပေါင်း ၁၅၀ ကျော် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပါတယ်။

အီတလီနဲ့ ဘယ်လ်ဂျီယံ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးမှူးတွေဟာ အန်ဒရမ်ဂစ်တာ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းက သံသယရှိသူတွေဟာ ၂၀၁၉ခုနှစ် အောက်တိုဘာလကနေ ၂၀၂၂ခုနှစ် ဇန်နန်ဝါရီလ အထိ ကိုကင်း ၂၅ တန်နီးပါးမှောင်ခိုတင်သွင်းခဲ့တယ်လို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။

အဆိုပါအဖွဲ့ဟာ အီတလီရှိ ကာလာဘီယာ ကနေ ဘယ်ဂျီယံ ၊နယ်သာလန်နဲ့ တောင်အမေရိကအထိ ယူရို ၂၂သန်း (ပေါင် ၁၉သန်း) ကျော်ကို ငွေကြေးခဝါချခဲ့တယ်လို့စွပ်စွဲခံထားရပါတယ်။

အန်ဒရမ်ဂီတာဟာ ကာလာဘီယာ တောင်ပိုင်းမှာအခြေစိုက်ပြီး စစ်စီလီယံ မာဖီးယားတွေကို ကျော်ပြီး အီတလီမှာ ဩဇာအကြီးမားဆုံးဂိုဏ်းဖြစ်လာပြီး ကမ္ဘာ့အချမ်းသာဆုံးရာဇဝတ်ဂိုဏ်းလို့လည်းဆိုနိုင်ပါတယ်။

ဖမ်းဆီးခံရသူတွေဟာ မာဖီးယားများ၊ မှုးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ လက်နက်ရောင်းဝယ်မှု၊ ငွေကြေးခဝါချမှုတို့နဲ့ စွပ်စွဲခံထားရပြီး အီတလီတရားဥပဒေစိုးမိုးရေးက ထုတ်ပြန်တဲ့ ဓာတ်ပုံတွေမှာတာ့သေနတ်၊ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေနဲ့ အမည်မသိ ငွေကြေးပမာဏတွေကို ပြသထားပါတယ်။

ဘာဗာရီရာ ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့က အဆိုပါဖမ်းဆီးမှုကို ယူရီကာ စစ်ဆင်ရေးလို့အမည်ပေးထားပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ၃ နှစ်ကြာမှ ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့ကြောင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဂျာမနီ၊ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ပြင်သစ်၊ အီတလီ၊ ပေါတူဂီနဲ့ စပိန်၊ ဂျာမန်အစိုးရရှေ့နေတွေနဲ့ ပြည်နယ်ရဲတွေက ညှိနှိုင်းစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေပြုလုပ်ခဲ့တယ်လို့သိရပါတယ်။