လူ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှစ် စစ်ရေးပြအခမ်းအနား တိုက်ခိုက်မှုအပါအဝင် အာရပ်ခွဲထွက်ရေးအုပ်စုကို ဦးဆောင်ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရတဲ့ ဆွီဒင်-အီရန် နိုင်ငံသား ၂ မျိုး ခံယူ ထားတဲ့ အတိုက်အခံခေါင်းဆောင်တဦးကို မေ ၆ ရက်က ကွပ်မျက်လိုက်ပြီလို့ အီရန် တရားရေးဌာနက ပြောပါတယ်။
ဟာဘစ် ဖှာရာယိုလာ ရှာ့ဘွန်အား ကွပ်မျက်တာကို ကန့်ကွက်ဖို့ အီရန် လက်ထောက် သံအမတ်ကို ဆင့်ခေါ်ခဲ့တယ်လို့ ဆွီဒင်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
ရှာ့ဘွန်ဟာ အီရန်နိုင်ငံရဲ့ တင်းကျပ်တဲ့ အစ္စလာမ္မစ်ဥပဒေတွေအောက်မှာ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနဲ့ သေဒဏ်ချမှတ်ခံခဲ့ရတာပါ။
အီရန်နိုင်ငံအနောက်တောင်ပိုင်းရှိ ရေနံကြွယ်ဝတဲ့ ခူဇက်စတန် ပြည်နယ်မှာ သီးခြားပြည်နယ် တခု ရရေး ကြိုးစားနေတဲ့ အာရပ် လွတ်မြောက်ရေးအတွက် အာဝှက်ဇ် လွတ်မြောက်ရေး လှုပ်ရှားမှုကို ဦးဆောင်ရင်း ဗုံးခွဲမှုတွေ၊ အကြမ်းဖက် စစ်ဆင်ရေးတွေ အများအပြားလုပ်ဖို့ ကြံစည်မှုအတွက် သူ့ကို အီရန်က ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ ရုံးတင်စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။
ဆွီဒင်၊ အစ္စရေးနှင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေက လုံခြုံရေးအေဂျင်စီတွေက ရှာ့ဘွန်နဲ့ သူ့အဖွဲ့ကို ကျောထောက်နောက်ခံပေးလို့ နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း အီရန်နိုင်ငံသား ၄၅၀ သေဆုံး ဒဏ်ရာရ ခဲ့တယ်လို့ ကွပ်မျက်ကြောင်း ကြေညာချက်ထဲမှာ တရားရေးအရာရှိက စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။
ဆွီဒင်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး တိုဘီးယပ်စ် ဘီလ်စထရောင်းမ်က ရှာ့ဘွန်ရဲ့ ကွပ်မျက်မှုအပေါ် စိတ်ပျက်ဖွယ်ရာလို့ ပြောဆိုတုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး အရေးမယူဖို့ ဆွီဒင်က အီရန်ကို ပန်ကြားခဲ့တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
“သေဒဏ်ဟာ လူမဆန်ဘဲ နောက်ပြန်မဆုတ်နိုင်တဲ့ ပြစ်ဒဏ်ဖြစ်ပြီး ဆွီဒင်က ကျန်တဲ့ EU နိုင်ငံတွေနဲ့အတူ အခြေအနေ အားလုံးမှာ ရှုတ်ချပါတယ်” လို့ သူက ဆက်ပြောပါတယ်။
အီရန်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေဟာ အိမ်နီးချင်းတူရကီ နိုင်ငံထဲမှာ ရှာ့ဘွန်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး အီရန်မြို့တော် တီဟီရန်ဆီ ခေါ်သွားတယ်လို့ ၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ အီရန်က ပြောခဲ့ပါတယ်။
၁၉၈၈ ခုနှစ်က အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို အစုလိုက် အပြုံလိုက် ကွပ်မျက်မှုမှာ အီရန်အရာရှိဟောင်းတဦးကို ဆွီဒင်တရားရုံးက တသက်တကျွန်း ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခဲ့လို့ အီရန်နဲ့ ဆွီဒင်ကြား ဆက်ဆံရေး ယိုယွင်းလာခဲ့ပါတယ်။
ဗြိတိန်-အီရန် ၂ နိုင်ငံသား Alireza Akbari ကို ဗြိတိန်အတွက် သူလျှိုလုပ်မှုနဲ့ အီရန်က သေဒဏ်ချမှတ်လိုက်ပြီးနောက် ကွပ်မျက်လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း တရားရေးရုံးရဲ့ Mizan သတင်းဌာနက ဇန်နဝါရီ ၁၄ ရက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။
“အကျင့်ပျက်ခြစားမှု စွဲချက်တွေနဲ့ ဗြိတိသျှအစိုးရရဲ့ ထောက်လှမ်းရေးဌာနအတွက် သူလျှိုလုပ်ခြင်း ကနေတဆင့် နိုင်ငံရဲ့ပြည်တွင်းပြည်ပ လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေတဲ့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ရပ်တွေ ကြောင့် သေဒဏ်ချမှတ်ခံရတဲ့ Alireza Akbari ကို ကွပ်မျက်လိုက်ပြီ” လို့ Mizan က တွစ်တာမှာ ဖော်ပြထားတာပါ။
အီရန် ဒုတိယကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဟောင်း Akbari ကို ကွပ်မျက်ခြင်း မပြုဖို့အတွက် အီရန်က မလိုက်နာခဲ့ဘူးလို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး James Cleverly က ဇန်နဝါရီ ၁၃ ရက်မှာ ပြောကြားပါတယ်။
ဗြိတိန်က ဒီသေဒဏ်ဟာ နိုင်ငံရေးအရ လှုံ့ဆော်မှုအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ပြီး သူ့ကို ချက်ခြင်း ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
Akbari ဟာ သူလျှိုလုပ်မှုအတွက် ယူရို ၁ သန်း ၈ သိန်း ၅ ထောင်၊ စတာလင်ပေါင် ၂ သိန်း ၆ သောင်း ၅ ထောင် နဲ့ ဒေါ်လာ ၅ သောင်း တို့ကို ရရှိခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲထားပါတယ်။
ဇန်နဝါရီ ၁၁ ရက်မှာ ဘီဘီစီ ပါရှန်းဌာနခွဲကနေ ထုတ်လွှင့်တဲ့ အသံဖမ်းချက်ထဲမှာ Akbari က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ညှဉ်းပန်း နှိပ်စက်ခံရပြီးနောက်မှာ သူကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ်မှုတွေအတွက် ဝန်ခံခဲ့ကြောင်း ပြောကြားထားပါတယ်။
အီရန်နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာက ဇန်နဝါရီ ၁၂ ရက်က ထုတ်လွှင့်ခဲ့တဲ့ ဗွီဒီယိုထဲမှာ Akbari ဟာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်က တီဟီရန် အပြင်ဘက် တိုက်ခိုက်မှုမှာ သေဆုံးသွားတဲ့ အီရန်ရဲ့ ထိပ်တန်းနျူကလီးယား သိပ္ပံပညာရှင် Mohsen Fakhrizadeh ကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း ပြသထားတယ် လို့ ဆိုပါတယ်။
အဲဒီတုန်းက ဒီဖြစ်ရပ်အတွက် အာဏာပိုင်တွေက အစ္စရေးကို အပြစ်တင်ခဲ့ပါတယ်။ ဗွီဒီယိုထဲမှာ Akbari ဟာ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုမှာ ပါဝင်ပတ်သက်ကြောင်း ဝန်ခံခြင်းမရှိပေမယ့် ဗြိတိန်အေးဂျင့် တဦးက သူ့ကို Fakhrizadeh နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို တောင်းခံခဲ့ကြောင်း ပြောထားပါတယ်။
အီရန် နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာတွေဟာ နိုင်ငံရေးအရ စွဲချက်တင်ထားတဲ့အမှုတွေမှာ သံသယရှိသူတွေရဲ့ ဝန်ခံချက်တွေကို မကြာခဏ ထုတ်လွှင့်လေ့ရှိပါတယ်။ ရိုက်တာစ်ကတော့ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာရဲ့ ဗွီဒီယိုနဲ့အသံဖိုင်တွေရဲ့ စစ်မှန်မှုနဲ့ ဒါတွေကို ဘယ်အချိန် ဘယ်နေရာမှာ မှတ်တမ်းတင်ထားကြောင်း ကို မဖော်ထုတ်နိုင်သေးပါဘူး။
