ကာလဝမ်းရောဂါပြန်လည်ဖြစ်ပွားလာတဲ့ ဟေတီနိုင်ငံရဲ့ မြို့တော်မှာ နယ်စည်းမခြား ဆရာဝန်များအဖွဲ့ (MSF) က ရောဂါကုသရေးဌာနတွေဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး အရေးပေါ်တုံ့ပြန်မှုတရပ်ကို ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။

အုပ်စုဖွဲ့ ပိတ်ဆို့တာတွေကြောင့် လောင်စာဆီနဲ့ သန့်ရှင်းတဲ့ သောက်သုံးရေ ပြတ်လပ်နေတဲ့ နိုင်ငံအတွင်း ကာလဝမ်းရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု တိုးလာနေတာပါ။

လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အဖွဲ့အစည်းဟာ ဆစ်ဆိုလေမြို့ MSF ဆေးရုံမှာ ကာလဝမ်းရောဂါ ကုသရေးစင်တာကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး ရေဓာတ်ပြန်ဖြည့်တင်းဖို့နဲ့ ဆေးဝါးကုသပေးဖို့ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ 

ကာလဝမ်းရောဂါ စတင်ဖြစ်ပွားချိန်ကစပြီး တရက်ကို လူနာ အယောက် ၄၀ လောက် ကုသရေးစင်တာမှာ လက်ခံကုသပေးနေရတယ်လို့ ဟေတီနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ MSF ရဲ့ ဆက်သွယ်ရေးမန်နေဂျာ အဲလက်စ် မားကူက အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်မှာ ပြောပါတယ်။

“စုစုပေါင်း လူနာ ၂၀၀ လောက် လက်ခံထားနိုင်တယ်၊ သူတို့ရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကို ကုသပေးနိုင်ဖို့ ရွက်ဖျင်တဲ ကိုးခု တပ်ဆင်ထားပါတယ်” လို့ သူက ဆက်ပြောပါတယ်။

အောက်တိုဘာ ၉ ရက်အထိ ဟေတီမှာ နောက်ဆုံး ကာလဝမ်း ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၈ ဦး ရှိခဲ့တယ်လို့  Pan American ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (PAHOက အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။

ပြင်သစ်အခြေစိုက် နယ်စည်းမခြားဆရာဝန်များအဖွဲ့ (MSF) ဟာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေနဲ့ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့တွေအတွက် ကိုဗစ်-၁၉  ကာကွယ်ဆေးတွေ ထိုးနှံနိုင်ဖို့ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေ ရရှိစေဖို့ တောင်းဆိုနေပြီး ဘယ်လို လူမှုဖူလုံရေးကတ်မှ ပြစရာမလိုဘဲ ဝင်ရောက် ကာကွယ်ဆေးထိုးနိုင်တဲ့ ယာယီတဲတွေလည်း စီစဉ်ထားပါတယ်။ 

ပြင်သစ်နိုင်ငံမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လူမှုဖူလုံရေးကတ်တွေပြသဖို့ တရားဝင် မလိုအပ်ပေမဲ့ တချို့စင်တာတွေမှာတော့ တောင်းခံနေတာပါ။ 

ဇွန်လအစောပိုင်းက ယာယီကာကွယ်ဆေးထိုးစင်တာတွေ စလုပ်ထားချိန်ကတည်းက လူပေါင်း ၅,၄၀၀ လောက်ကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးပြီးပြီလို့ ပါရီဒေသရှိ MSF လုပ်ငန်းများ အကြီးအကဲ ဒေါက်တာ ဘာရစ်ဒဗေတွန် က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ 

သူတို့မှာ ပုံမှန်ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ဌာနတွေဆီကို မသွားဖြစ်ဖို့ တားဆီးနေတဲ့ အခက်အခဲ နည်းနည်းရှိနေတယ်လို့ ဒေါက်တာ ဘာရစ်ဒဗေတတွန်က အင်တာနက်အသုံးပြုခွင့်၊ ဘာသာစကား အတားအဆီးတွေ၊ လူမှုဖူလုံရေးနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးအဆင့်အတန်းတို့ကို ကိုးကားပြီး သြဂုတ် ၂၆ ရက်မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ 

ဆေးလာထိုးကြတဲ့သူ အများစုက သူတို့ရဲ့ ဒုတိယအကြိမ်မြောက် ထိုးရမယ့်ဆေးကို လာထိုးကြတာလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ 

အများစုသော ခိုလှုံခွင့်တောင်းခံသူတွေနဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေဟာ စစ်ပွဲတွေနဲ့ ဆင်းရဲမွဲတေမှုဒဏ်တွေကြောင့် မြောက်အာဖရိက၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနဲ့ အာရှတို့ကနေ ပြင်သစ်ကို ထွက်ပြေးရောက်ရှိလာကြတာပါ။ 

ပြင်သစ်လူဦးရေရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဟာ သူတို့ရဲ့ပထမဆုံးထိုးဆေးကို လက်ခံရရှိထားပြီး ကာကွယ်ဆေးအပြည့်အဝထိုးပြီးထားကြသူ ၅၇ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။