ဆူဒန်နိုင်ငံမှာ ပြင်းထန်တဲ့တိုက်ပွဲတွေအတွင်း ရောဂါဖြစ်ပွားနေပြီး မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ ချို့တဲ့နေလို့ လူတွေ ပိုသေဆုံးနိုင်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်က ဧပြီ ၂၆ ရက်မှာ ပြောလိုက်ပါတယ်။

ဆူဒန် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ အမြန်ထောက်ပံ့ရေးတပ်ဖွဲ့ (RSF) အရန်တပ်ဖွဲ့တွေအကြား ဧပြီ ၁၅ ရက်ကစပြီး တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။ ဒီနေ့အထိ လူ ၄၅၉ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးပြီး အယောက် ၄,၀၀၀ ကျော် ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ WHO ရဲ့ နောက်ဆုံးစာရင်းတွေအရ သိရပါတယ်။

ဧပြီ ၂၇ ရက် နှောင်းပိုင်းမှာ အဆုံးသတ်ဖို့ သုံးရက်ကြာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကလည်း ပျက်ပြားခဲ့ပါတယ်။

WHO ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် တေဒရိုအဒ်ဒါနွန် ဂေဘရီယေးဆပ်က “ပဋိပက္ခကြောင့် သေဆုံးမှုနဲ့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှု အရေအတွက်ထက် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု၊ အစားအစာနဲ့ ရေလက်လှမ်းမမီမှုနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ အပါအဝင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုတွေကို နှောင့်ယှက်နေလို့နောက်ထပ်သေဆုံးမှုတွေရှိမယ်လို့ WHO က မျှော်လင့်ထားတယ်”လို့ ပြောပါတယ်။

ဆူဒန်မြို့တော်မှာ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံ ၁၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ အလုပ်လုပ်နေတယ်လို့လည်း သူက ဆက်ပြောပါတယ်။

ခုအချိန်အထိ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသူ လေးပုံတပုံဟာ သွေးတိတ်အောင် ထိန်းချုပ်နိုင်ရင် အသက်ကို ကယ်တင်နိုင်ခဲ့မယ်လို့ WHO က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာတွေ၊ သူနာပြုတွေနဲ့ ဆရာဝန်တွေက ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတဲ့ အရပ်သားတွေကို လက်လှမ်းမမီနိုင်သလို အရပ်သားတွေကလည်း ဝန်ဆောင်မှုတွေကို လက်လှမ်းမမီနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေပါတယ်။

ခါတွန်မြို့တော်က ဓာတ်ခွဲခန်းကို သိမ်းပိုက်မှုဟာ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအတွက် အန္တရာယ် ဖြစ်စေနိုင်တာမို့ ဆုံးဖြတ်ဖို့ WHO က ပြောပါတယ်။

WHO ရဲ့ ကျန်းမာရေး အကြီးအကဲ မိုက်ခ် ရိုင်ယန်က“ဓာတ်ခွဲခန်းလုပ်သားတွေကို ဓာတ်ခွဲခန်းကနေ ထွက်ခွာခိုင်းပြီး မလေ့ကျင့်ရသေးတဲ့သူတွေ အဲဒီဓာတ်ခွဲခန်းထဲကို ဝင်တဲ့အခါ အန္တရာယ်တွေက အမြဲရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဓိကကတော့ အဲဒီလူတွေကို ရောဂါပိုးမွှားတွေက မတော်တဆထိတွေ့မိဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေများပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

ရေသန့်နဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ မရှိတာအပြင် တခြားသော မိလ္လာဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေဟာ ပဋိပက္ခအတွင်း လူထုကျန်းမာရေးအတွက် အဓိကအန္တရာယ်ကို ကိုယ်စားပြုတယ်လို့လည်း ရိုင်ယန်က အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

စစ်ပွဲတွေ ဆက်ဖြစ်နေပြီး အဲဒီလူဦးရေအတွက် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုတွေကို ငြင်းပယ်တာက ကျန်းမာရေးအတွက် အဓိကအန္တရာယ်နဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေရဲ့ အဓိကအန္တရာယ်ကို ကိုယ်စားပြုနေပါတယ်လို့ WHO တာဝန်ရှိသူက ပြောတယ်။