၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ) အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌဖြစ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအနေနဲ့ မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အရှိန်မြှင့် အရေးယူလုပ်ဆောင်ဖို့ လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ (HRW)က တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။

HRWအဖွဲ့ရဲ့ အာရှဒေသဆိုင်ရာ ဒါရိုက်တာ အလိန်း ပီယာဆန်က “ဒါဟာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအတွက် နောက်တဆင့်ထပ်လှမ်းဖို့ အခွင့်အရေးပါပဲ။ ကမ္ဘာ့အရေးတွေမှာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နိုင်ဖို့ ဆန္ဒပြင်းပြတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တုန်းကလည်း G20 အစည်းအဝေးကို အောင်မြင်အောင် လက်ခံကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီနှစ်မှာတော့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအနေနဲ့ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌနေရာကို အကျိုးရှိ ထိရောက်အောင် အသုံးချပြီး မြန်မာနိုင်ငံက အကျပ်အတည်း ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်ဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်” လို့ ဒီနေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့တာပါ။

လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ (HRW) က နှစ်စဉ်ထုတ်ပြန်တဲ့ ကမ္ဘာ့ရေးရာ အစီရင်ခံစာထဲမှာ “ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့တို့အကြား တိုက်ပွဲတွေ ပိုမိုဖြစ်ပွားလာပြီး” နယ်စပ်ဒေသတလျှောက်ကိုပါ ပျံ့နှံ့လာတာကြောင့် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ပြည်သူတွေအတွက် အန္တရာယ် ဖြစ်လာစေနိုင်မယ့်အပေါ်မှာ စိုးရိမ်မှုရှိတယ်လို့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် အများအပြားဟာ ထိုင်းနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှိနိုင်ငံတို့လို အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေအပြင် မွတ်ဆလင်အများစုနေထိုင်တဲ့ မလေးရှားနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ တွေကိုပါ နှစ်ပေါင်းများစွာ ထွက်ပြေးခဲ့ကြရပါတယ်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှိနိုင်ငံမှာလည်း ရိုဟင်ဂျာ ၁ သန်းနီးပါးဟာ လူတွေ ပြွတ်သိပ်ကျပ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေမှာ နေထိုင်နေရပြီး အဲ့ဒီထဲက ရိုဟင်ဂျာ ရာပေါင်း၊ ထောင်ပေါင်းများစွာက ၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွင်း မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ အကြမ်းဖက်ဖြိုခွင်းမှုတွေကနေ ထွက်ပြေးလာခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလို လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး မြန်မာစစ်တပ်က ကျူးလွန်ခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း ငြင်းဆန်ထားပါတယ်။