အီရန်က အတိအကျ ချိန်ရွယ်ပစ်ခတ်နိုင်တဲ့ လက်နက်တွေ တပ်ဆင်ထားတဲ့ ဒရုန်းယာဉ်တွေကို ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံဆီ ထောက်ပံ့ပေးဖို့ စီစဉ်နေတယ်လို့ အစ္စရေးအစိုးရက ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက်မှာ စွပ်စွဲလိုက်ပါတယ်။

အီရန်နဲ့ နျူကလီးယား သဘောတူညီချက်အသစ် အပြီးသတ်ချုပ်ဆိုနိုင်ရေး ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေက ကြိုးစားနေချိန်မှာ အမေရိကန် နိုးကြားလာဖို့ ရည်ရွယ်ထားတဲ့ မှတ်ချက်စကားလို့ ရိုက်တာ သတင်းမှာ ဖော်ပြပါတယ်။

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ဖို့ ဒရုန်းယာဉ်တွေ တည်ဆောက်နိုင်ရေး အီရန်က ကူညီနေတယ်လို့ ဗင်နီဇွဲလားက ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ ပြောဖူးပါတယ်။

ရေနံရောင်းတဲ့ အိုပက်နိုင်ငံများအဖွဲ့ဝင် ၂ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အီရန်နဲ့ ဗင်နီဇွဲလားဟာ အမေရိကန်နဲ့ အငြင်းပွားနေတာ ကြာပါပြီ။

ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံထဲမှာ ရောက်နေတဲ့ အီရန်ရဲ့ မောင်းသူမဲ့ ဒရုန်းယာဉ် မိုဟာဂျာ ယူအေဗီလို့ ပြောထားတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေကို အစ္စရေး ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဘန်နီဂန့်ဇ်က ဂျေရုဆလင်မှာ ရှိတဲ့ အမေရိကန်နဲ့ ဂျူးခေါင်းဆောင်တွေကို ပြသခဲ့ပါတယ်။

“အီရန် ပဲ့ထိန်းပစ်ခတ်နိုင်တဲ့ လက်နက်တွေကို ဒီဒရုန်းယာဉ်တွေနဲ့ တခြားအလားတူ မော်ဒယ်တွေအတွက် ဗင်နီဇွဲလားကို ပို့နေတယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့ရဲ့ အကဲဖြတ်ချက်က ပြနေတယ်” လို့ ဂန့်ဇ်က ပြောပါတယ်။

အာဖရိကနဲ့ လက်တင်အမေရိက က မိတ်ဖက်တွေအပါအဝင် ကမ္ဘာတလွှားက မိတ်ဖက်တွေနဲ့ ဒီနေ့ တွေ့ရချိန်မှာ ဂန့်ဇ်က အခုလို ပြောခဲ့တာပါ။

“ပြောနိုင်တာက အကြမ်းဖက်ဝါဒအတွက် အီရန်ရဲ့ အထောက်အပံ့ကို ကျနော်တို့ သိပ်စိတ်ပူတယ်ဆိုတာပဲ။”

အီရန်ကတော့ စစ်ဘက်သုံး ဒရုန်းယာဉ်တွေကို ဘယ်မိတ်ဖက်ကိုမှ ပံ့ပိုးမနေဘူးလို့ ငြင်းပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အကြမ်းဖက်ဝါဒကို ထောက်ပံ့နေတာ ဒါမှမဟုတ် နျူကလီးယားလက်နက်တွေ ပိုင်ဖို့ လုပ်နေတာ ဆိုတဲ့ စွဲချက်တွေကိုလည်း ငြင်းထားပါတယ်။

အစ္စရေးကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးရဲ့ မှတ်ချက်အပေါ် တုံ့ပြန်ဖို့ တောင်းဆိုချက်ကို ဗင်နီဇွဲလား ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးက အကြောင်းမပြန်ခဲ့ပါဘူး။

အစ္စရေးဟာ ၂၀၁၅ အီရန် နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်ကနေ အမေရိကန်က ၂၀၁၈ မှာ နုတ်ထွက်ခဲ့ချိန်မှာ ထောက်ခံခဲ့ပြီး လက်ရှိ အမေရိကန်က သဘောတူညီချက်အတွက် ပါဝင် ညှိနှိုင်းချိန်မှာတော့ သတိထားဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။